Ξεκινάει ο μήνας που οι εταιρείες δείχνουν το «καλό» τους πρόσωπο. Συμπερίληψη, διαφορετικότητα και λέξεις που δεν σημαίνουν και πολλά εντάσσονται στο λεξιλόγιο που καλείται να μας ενσταλάξει την προθυμία να καταναλώσουμε ακριβά «brands» (οι λέξεις που βάζω σε εισαγωγικά είναι λέξεις από τον κόσμο της διαφήμισης, της προώθησης και του «περιεχομένου» που απεχθάνομαι, τις χρησιμοποιώ, για να μοιραστώ μαζί σας αυτήν τη λεκτική αισθητική). Η βιομηχανία της μόδας δεν χρειάζεται να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια. Οταν θέλουν να φανούν «συμπεριληπτικοί» ψαχουλεύουν στη φαρέτρα με τα «plus-mid-size» μοντέλα. Με λίγα λόγια, μια στο τόσο, μας προβάλλουν και μια κοπέλα με αληθινές αναλογίες.
Καλοκαίρι έρχεται, πρέπει να νιώσουμε αληθινά απαίσιες που έχουμε σώμα.
Οι δρόμοι έχουν γεμίσει με διαφημίσεις μαγιό. Γυναίκες χωρίς κυτταρίτιδα, χωρίς ραγάδες, χωρίς ράμματα, σαν να μην έχουν πέσει ποτέ. Εμείς τις βλέπουμε και πέφτουμε απ’ τα σύννεφα. Οι στάσεις των λεωφορείων γεμάτες συνδηλώσεις που δεν μας ωφελούν: αν θέλουμε να πάμε θάλασσα, καλά θα κάνουμε να ψωνίσουμε, αλλά όχι μόνο μαγιό, φάρμακα, στέρηση και ό,τι είναι απαραίτητο προκειμένου «ν’ αποκαλύψεις τους κοιλιακούς σου». Μα δεν είμαι ο Ιησούς στον σταυρό. Και μ’ αρέσει υπερβολικά η μπίρα, για να θέσω τέτοιους στόχους.
Αίσθημα αποτυχίας
Οι αποφάσεις μας για το τι να «προτιμήσουμε» δεν είναι πραγματικά ορθολογικές (όπως μπορείτε να διαπιστώσετε από το εκλαϊκευμένο best seller Thinking Fast And Slow, Σκέψη Αργή Και Γρήγορη, Kahneman ή διαβάζοντας αυτήν εδώ την ακαδημαϊκή δημοσίευση των Tversky, Kahneman). Επηρεαζόμαστε από το πλαίσιο μέσα στο οποίο μας παρουσιάζεται ένα μενού επιλογών με πληροφορίες. Καθορίζουμε τις επιλογές μας με βάση σημεία αναφοράς, ενώ μηνύματα καταγράφονται σε διάφορα στρώματα της σκέψης μας χωρίς διαρκώς να τα αξιολογούμε ή να τα αντιλαμβανόμαστε (βλ. Leonard Mlodinow, Κάτω Από Το Κατώφλι, Το Νέο Ασυνείδητο και τι μας διδάσκει). Μας αρέσει να πιστεύουμε, λέει ο Mlodinow, ότι οι άλλοι επηρεάζονται, γίνονται αντικείμενα χειραγώγησης κ.λπ., ενώ εμείς, τέρατα ορθολογισμού, διαρκώς αποφασίζουμε με καθαρή κρίση. Αυτό δεν ισχύει όμως.
Οση θεωρία και να διαβάσω, όση αγάπη κι αν πάρω, όσο υπέροχα κι αν νιώσω μέσα στο σώμα μου μετά από ένα απόγευμα ήσυχου, αργού τρεξίματος στο πάρκο, εκτίθεμαι σε μια σειρά από ερεθίσματα που εντείνουν το αίσθημα μιας αποτυχίας. Οι κοιλιακοί μου δεν θα αποκαλυφθούν ούτε φέτος το καλοκαίρι, αλλά για μισό λεπτό, γιατί με απασχολεί αυτό; Είναι το σημείο αναφοράς όταν αγοράζω μαγιό, τζιν, κοντομάνικο, αναψυκτικό, κρέας ή καρότα! Το σημείο αναφοράς όταν χάνω αυτοέλεγχο και κοιτάζω κινητό. Ο κόσμος της μόδας/διαφήμισης προσπερνά την ιεράρχηση προτεραιοτήτων μου (έχω δικές μου προτεραιότητες;) και μου λέει πώς να ζήσω. Και το χειρότερο είναι ότι εγώ ξέρω τι θεωρώ πραγματικά σημαντικό. Ή τουλάχιστον έτσι νομίζω.
Κατά βάθος ξέρω ότι διάφορους στόχους μου τούς έχω πετύχει καταναλώνοντας μια ανθυγιεινή ποσότητα καφεΐνης. Μερικές φορές τρώω ζάχαρη. Ακόμα και η ανάγκη εξομολόγησης που έχουμε, για παράδειγμα, διαδηλώνοντας στα κοινωνικά δίκτυα ότι φάγαμε πίτσα (λες και την κλέψαμε από κάποιον) σχετίζεται με την ανομολόγητη εντύπωση μίας παράβασης. Ουσιαστικά η κατανάλωση τροφής παραμένει απομακρυσμένα θρησκευτική. Τρόπος να θεωρεί κανείς τον εαυτό του καθαρό ή μιαρό, αλλά χωρίς να κάνει εξόφθαλμους ηθικούς συσχετισμούς ή να προσαρμόζει τη ζωή του και σε άλλα πεδία. Η νηστεία δεν συνοδεύεται από καλοσύνη, η εξομολόγηση δεν είναι αίτημα συγχώρεσης, αλλά παρόρμηση σ’ ένα πεδίο διαρκών ανταγωνισμών.
Κανένας ορθολογισμός δεν έχει επικρατήσει. Βρισκόμαστε, όμως, στη στιγμή που το εταιρικό λεκτικό μυθολογεί. Τα καμπυλώδη σώματα, οι ραγάδες, τα ράμματα, οι πληγές, τα σώματα που έχουν ζήσει παρουσιάζονται σαν αποσπάσματα από την ακυρωμένη μυθολογία της προόδου. Κατακτήσεις σε αθλίας αισθητικής συνέδρια τύπου «αποδοχή και συμπαράσταση sponsored by…». Για μισό λεπτό, όμως. Πώς είναι ένα σώμα;
Plus size μοντέλα
Υπάρχει μια κατηγορία μοντέλων που λέγονται mid-size και μια άλλη plus-size. Υπάρχουν και τα curve, δηλαδή οι γυναίκες με καμπύλες, αν καταλαβαίνω σωστά. Βασικά λίγο μ’ ενδιαφέρει να μάθω πώς κατηγοριοποιούνται όλες αυτές οι γυναίκες. Αλλο είναι εμένα το θέμα μου: αυτό που η βιομηχανία της μόδας θεωρεί «mid size» δημιουργεί μία πλαισίωση. Σου λέει ότι είναι κάπου στη μέση, με τάση προς το χοντρό.
Υπάρχει και το κανονικό κανονικό που είναι το skinny, δηλαδή η απίσχναση του στυλ Αγιος στην έρημο που τρώει ακρίδες. Οσες βρισκόμαστε εκτός αυτού του πλαισίου έχουμε αποτύχει σε κάτι. Και όσες βρίσκονται εντός αυτού έχουν κι αυτές αποτύχει σε διάφορα. Ολες συγκρινόμαστε, ανταγωνιζόμαστε, κοιταζόμαστε με πεινασμένο στόμα και βγαίνουμε ανεπαρκείς. Πώς θα ήταν μία βιομηχανία της μόδας με γυναίκες της διπλανής πόρτας; Θα ξέπλενε αυτούς τους αιώνες gaslighting για το πώς πρέπει να είσαι; Αραγε τα Plus size μοντέλα έχουν τις ίδιες αναθέσεις, δουλειά, τιμολογήσεις με τα skinny;
Πώς θα ήταν ένα κατάστημα ρούχων όπου μπαίνεις και δεν αισθάνεσαι άσχημα; Σκεφτείτε την πλαισίωση πάλι: τα «κανονικά» παντελόνια ή, τέλος πάντων, αυτά που «κάνουν» σε μια μέση γυναίκα είναι κάπου μεταξύ 38 και 42. Είναι πολύ (σε σχέση με τι;).
Αυτό το 38 με 42 παραπέμπει και στην ηλικία που κανονικά η γυναίκα πρέπει να αποσύρεται στα ενδότερα των ενδοτέρων αποσεξουαλικοποιημένη. Ισως μόνο στην περίπτωση του σώματος του ζώου που τρώγεται να υπάρχουν εξίσου αντιφατικές νοηματοδοτήσεις: το μπούτι, η κοιλιά, το στήθος της γυναίκας είναι σημεία και θρέψης, και χειρουργικής διόρθωσης, και επιστημονικής βελτιστοποίησης, και λατρευτικής προσκόλλησης.
Βλέποντας διάφορα μικρά να καπνίζουν φρουτώδη τσιγάρα και να καταναλώνουνε TikTok μου ’ρχεται να τους πάρω τον προπονητή του βίου από τα χέρια, να τον σπάσω και να τους πω, δείξε την κοιλιά σου επιτέλους, είσαι 19, δεν γίνεται να είσαι άσχημη, ακόμα κι αν προσπαθείς. Επίσης, όχι, δεν γίνεται «αντί για γλυκό», να φας μπανάνες με αμύγδαλο και να νιώσεις το ίδιο ωραία. Μερικές ημέρες αντέχονται μόνο με κρουασάν σοκολάτα, και καλά θα κάνεις να τις αντέξεις.
Πράγματα που με κάνουν να πιστεύω στην ανθρωπότητα αυτή την εβδομάδα
H δωρεάν πρόσβαση στο αρχείο της εξαιρετικής εκπομπής In Our Time του BBC. Το να περπατάω ανάμεσα σε ελιές και θάμνους ακούγοντας ραδιοφωνική συζήτηση με καλεσμένο τον Στάινερ ή τον Χόμπσμπαουμ είναι για εμένα μια ήσυχη, φθηνή ευτυχία. Το πονηρό βλέμμα των σκύλων όταν θέλουν να παίξεις μαζί τους. Η ανάγνωση της Οδύσσειας.
