Η ουσία της συνάντησης Τραμπ – Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο αποτυπώνεται σε μια φράση του Αμερικανού προέδρου: «This is going to be great television». Το νταηλίκι, η αγένεια, η αήθης επίθεση στον πρόεδρο μιας χώρας που βιώνει καθημερινά υπαρξιακό κίνδυνο ήταν μέρη ενός οργανωμένου σόου με αποδέκτες όσους εξέλεξαν το αξιογέλαστο ντουέτο Τραμπ – Βανς προς εκτόνωση μιας προϋπάρχουσας ανάγκης για χαμηλού επιπέδου θέαμα. Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος υποδύονται τον ρόλο που ενθουσιάζει το κοινό τους: είναι υπερεθνικιστές, δήθεν πραγματιστές, «ανδροπρεπώς» ιταμοί, αμείλικτοι υπερασπιστές εκείνου που ερμηνεύουν ως αμερικανικό συμφέρον. Στην πραγματικότητα είναι ερασιτέχνες διασκεδαστές, βαθιά απολιτικοί, που έχουν μπερδέψει το εθνικό συμφέρον με την πρόσκαιρη τηλεθέαση. Δεν είναι τυχαίο το σημείο όπου άναψαν τα αίματα: όταν ο Ζελένσκι ανέφερε τον ωκεανό που χωρίζει τις ΗΠΑ από τα πάθη τα οποία ο Τραμπ προσπαθεί να χειραγωγήσει. Οταν τα πράγματα στραβώσουν, μέχρι και οι θάλασσες του προνομίου θα στερέψουν.
Δικαίωμα και προνόμιο
Το να διαδηλώνεις δεν είναι προνόμιο. Είναι δικαίωμα. Το να τα σπας, όμως, την ώρα που οι υπόλοιποι διαδηλώνουν ειρηνικά, είναι ένα είδος προνομίου. Σημαίνει ότι δεν σε νοιάζει η ουσία, γιατί δεν σε αγγίζει: ούτε τρένα παίρνεις, ούτε η κρατική δυσλειτουργία σε απασχολεί, ούτε η πολιτική ένδεια σε προβληματίζει. Πήγες στο κέντρο για να τα σπάσεις γιατί δεν έχεις κάτι καλύτερο να κάνεις. Ηταν αναρχικοί; Ηταν προβοκάτορες της Αστυνομίας αυτοί που τα έσπασαν; Ο,τι και να ήταν, προστατεύονται εξίσου από το κράτος που τους αφήνει να τα σπάνε, το ίδιο κράτος που όσοι δεν καταφεύγουν σε σπασίματα ζητάνε να αλλάξει.
Don’t shoot the messenger
Η αλλαγή δεν είναι αίτημα από τα εύκολα. Γι’ αυτό και, παρά τις εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές, ελάχιστοι είχαν τις τελευταίες ημέρες το θάρρος να καταπιαστούν όχι μόνο με το κράτος που δεν θέλουν, αλλά και με εκείνο που επιθυμούν. Το τελευταίο απαιτεί στόχο, ιδέες, πολιτική κρίση, διάθεση για τομές και συγκρούσεις. Καμία έκπληξη δεν προκαλεί λοιπόν ότι σ’ αυτή τη συγκυρία βρέθηκε στο στόχαστρο της κοινής γνώμης ο Στάθης Καλύβας. Οποιος επισημαίνει ότι η γονιμότητα της διαμαρτυρίας εναντίον του συστήματος εξαρτάται από την πρόθεση ανατροπής του στοχοποιείται αγρίως γιατί εισάγει στον ρεμβασμό την ευθύνη.
Ξεβόλεμα
Οι πολίτες θα ξεβολευτούν όταν συναινέσουν στη μεταβολή των όρων του μεταπολιτευτικού κοινωνικού συμβολαίου. Οι πολιτικοί θα ξεβολευτούν όταν επιτέλους βρουν το σθένος να προτείνουν και την τεχνογνωσία να εφαρμόσουν τη μεταβολή αυτή. Μέχρι τότε, οι παρεμβάσεις τους στον δημόσιο διάλογο δεν είναι παρά ένα είδος αντιπερισπασμού, για να μην προσέξουμε πόσο απρόθυμοι είναι να δουλέψουν. Χαριτωμένη η συμβουλή του Σωκράτη Φάμελλου στον Κυριάκο Μητσοτάκη να παραιτηθεί (και μάλιστα άμεσα!). Δεν μας είπε το σημαντικότερο, όμως: θα αναλάβει ο ίδιος; Με ποια νομιμοποίηση, αλήθεια; Και, όταν λύσει αυτά τα επουσιώδη θέματα, έχει σκεφτεί πώς θα λύσει το πρόβλημα που αδυνατεί να λύσει ο Μητσοτάκης;
Ομιλούσες πράξεις
Και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πολλά να σκεφτεί, πάντως. Κατ’ αρχάς πώς θα απορροφήσει εποικοδομητικά την οργή κατά της κυβέρνησής του. Ας μην αναλώνεται σε μακροσκελείς αναρτήσεις στο Facebook, δεν έχει νόημα. Σε ό,τι αφορά τα Τέμπη, δεν μπορεί να πει πολλά πράγματα πλέον. Με τόση καθυστέρηση, με τόσα αντικρουόμενα αφηγήματα, ό,τι και να δηλώσει δύσκολα θα πείσει. Η υπόθεση σηκώνει πια μόνο πράξεις. Δεν είναι όμως ότι αχρηστεύτηκαν εντελώς τα λόγια: να, μπροστά στο θέαμα της ταπείνωσης του Ζελένσκι από τον Τραμπ, κάτι θα μπορούσε να πει εις ένδειξη αλληλεγγύης, όπως είπαν άλλοι Ευρωπαίοι πολιτικοί. Κι αυτή η σιωπή όμως ένα είδος πράξης ήταν.
