Δεν είναι τόσο η πυκνότητα των γεγονότων αυτή που μαρτυρά το πέρασμα του πολιτικού χρόνου· είναι η στιγμή που το αυτονόητο χάνει την αυτονόητη διάστασή του. Τότε είναι που καταλαβαίνουμε ότι έχουν περάσει αιώνες, ακόμα κι αν στην πραγματικότητα έχουν περάσει μόνο μερικοί μήνες. Επρεπε να βγει και να μιλήσει ο 83χρονος Μπέρνι Σάντερς για να διατυπωθεί επιτέλους με σαφήνεια και τόλμη ότι αυτό που επιχειρεί η νέα πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο είναι μια ιστορική ντροπή. Επρεπε να παρέμβει ο «γραφικός» Μπέρνι των viral memes για να ακούσουμε από πολιτικά χείλη αυτό που δεν θα έπρεπε να έχουμε ξεχάσει λεπτό: η Ουκρανία δεν εισέβαλε στον εαυτό της· η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο. Ο Πούτιν είναι ένας στυγνός δικτάτορας. Ο Τραμπ λέει ψέματα και δεν πρόκειται να σταματήσει. Η δημοκρατία είναι κάτι παραπάνω από τους τακτικισμούς κυνικών καιροσκόπων και άπληστων ολιγαρχών.
Τα βήματα της αλλοφροσύνης
Θέλει να προσαρτήσει τον Καναδά. Απαιτεί από την Ουκρανία παράδοση και υλικά ανταλλάγματα για τη βοήθεια που λαμβάνει. Πιάνει φιλίες με τον Πούτιν, ενώ απομακρύνεται από τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες αποδοκιμάζοντάς τες. Ο τρόπος που κινείται ο Τραμπ δεν είναι απλώς ακραία χρησιμοθηρικός, αλλά και παιδαριωδώς αφελής. Η πεποίθηση ότι από το φλερτ με δικτάτορες θα αποκομίσει οφέλη κι ότι οι μέχρι πρότινος σύμμαχοί του είναι πολιτικά αμελητέοι παραγνωρίζει τη μεταπολεμική τάξη πραγμάτων και προδίδει άγνοια της Ιστορίας. Ο Τραμπ θα καταλάβει το λάθος του όταν την πατήσει. Οι Ελληνες υποστηρικτές του πότε θα καταλάβουν άραγε πόσο λάθος είναι να τον σιγοντάρουν; Ισως όταν αποκτήσει στενότερη επαφή με τον Ερντογάν.
Μικρή δύναμη, προσεκτικές κουβέντες
Από την άλλη, κάποιοι αντιτραμπικοί περίμεναν στη γωνία τον Μητσοτάκη για να δουν πώς θα εκφραστεί για τον Αμερικανό πρόεδρο τώρα που ο τελευταίος επιδεικνύει άφοβα την περιφρόνηση και την ελλιπή του φρόνηση. Θα τολμήσει να τον ψέξει; Θα πει το δημοκρατικώς αυτονόητο όπως ο Μπέρνι Σάντερς; Το «challenge» είναι ελαφρώς άδικο. Τα τραμπικά ήθη δεν βασίζονται μόνο στην προσωπικότητα του Τραμπ, αλλά και στο προνόμιό του ως προέδρου των ΗΠΑ. Δεν θα μπορούσε λοιπόν ο Μητσοτάκης να δώσει στον Τραμπ μια τραμπική απάντηση για όσα καταμαρτυρά στην Ευρώπη· δεν έχει τη δύναμη και δεν θα ήταν καθόλου συνετό να το κάνει. Πάντως, δεν ήταν και ανάγκη να τον χαρακτηρίσει έξυπνο ούτε να νομιμοποιήσει την απρέπεια Βανς. Διπλωματικότητα δεν σημαίνει ψυχολογία υποτέλειας.
Οι ασυγκράτητοι
Το ξέρουμε καλά αυτό το είδος ψυχολογίας. Είναι το ίδιο που επέτρεψε στους κουκουλοφόρους να εισβάλουν στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και να τραμπουκίσουν τον πρόεδρο ανενόχλητοι. Παθητικότητα, ενδοτισμός, ανοχή. Να μη σπάσουμε αυγά, να μη συγκρουστούμε με τους συγκρουσιακούς, να δώσουμε τόπο στην οργή. Οι κουκουλοφόροι απείλησαν τον Σωτήρη Νοτάρη ότι την επόμενη φορά θα τον σκοτώσουν, αλλά το σημαντικότερο κομμάτι της απειλής τους δεν είναι το «θανατηφόρο» περιεχόμενο (αυτό είναι κούφιο). Είναι η βεβαιότητά τους πως θα υπάρξει επόμενη φορά. Ξέρουν ότι οι υποτελείς τους δεν θα τολμήσουν να τους εμποδίσουν.
Νεοαγανακτισμένοι
Δεν κρύβεται ο ζήλος για φασαρία και βία. Ενόψει της δεύτερης επετείου του δυστυχήματος των Τεμπών, υπάρχουν πολλοί εκεί έξω που προετοιμάζουν το έδαφος για εκδηλώσεις σκηνοθετημένης οργής. Εκτός από την οργή, είναι έτοιμη και η δικαιολόγησή της: θα είναι «δίκαιο ξέσπασμα», «σημάδι απονομιμοποίησης της κυβερνητικής πλειοψηφίας» και άλλα τέτοια. Αν αληθεύουν οι προβλέψεις πως μια νέα εποχή αγανακτισμένων βρίσκεται στα σκαριά, αυτή τη φορά κανείς δεν δικαιούται να πει εκ των υστέρων ότι δεν ήξερε.
