Γεράσιμος Μοσχονάς

Γιατί τα παλαιά, μεγάλα κόμματα χάνουν σε αξιοπιστία και ψηφοφόρους; Τι ρόλο μπορεί να έχει παίξει η δομή της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε αυτή τη συρρίκνωση;

Το ευρωπαϊκό σύστημα είναι εγγενώς εχθρικό και προς τον δεξιό ριζοσπαστισμό και προς τον αριστερό και προς τον ριζοσπαστικό φεντεραλισμό.

Η καλύτερη δημοκρατία που είχαμε ποτέ δεν οδήγησε σε σύγκλιση με την Ευρώπη. Το 2022, η αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού στην Ελλάδα αντιπροσώπευε μόλις το 56,9% του μέσου μισθού στην Ευρωζώνη των «20». Γιατί;

Η διπλή κρίση του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ δημιούργησε ιστορικό κενό εκπροσώπησης. Η Νέα Αριστερά, όμως, δεν κατάφερε να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία. Αντί να καλύψει το κενό, έγινε τμήμα του. Γιατί;

Ενας ολόκληρος χρόνος αβεβαιότητας, συγκρούσεων και νοσηρότητας έχει απαξιώσει τον ΣΥΡΙΖΑ εκλογικά, οργανωτικά και ηθικά. Δεν είναι πια ο κύριος των εξελίξεων στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς και Αριστεράς.

Κόμμα με μεγάλη έλλειψη συνοχής, αφενός μεταξύ της ρητορικής του και των εφαρμοζόμενων δημόσιων πολιτικών και, αφετέρου, μεταξύ των ίδιων των δημόσιων πολιτικών, το ΠΑΣΟΚ εκπροσώπησε μια εξόχως μη συνεκτική και, γι’ αυτό, επιφανειακή σοσιαλδημοκρατία. 

Η «στρατηγική προσωπικότητας» που είχε ως στόχο τη διεύρυνση του ακροατηρίου του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι θετικές και οι αρνητικές όψεις της «προσωπικότητας» φαίνεται ότι αλληλοεξουδετερώθηκαν.

Η Ελλάδα έφτασε σε οικονομικό αδιέξοδο όχι γιατί οι κυβερνήσεις έθεσαν σε εφαρμογή μια σοσιαλδημοκρατική ή φιλελεύθερη στρατηγική που απέτυχε, αλλά γιατί δεν σεβάστηκαν τους ελάχιστους καταναγκασμούς που συνεπάγεται κάθε ιδεολογική και πολιτική επιλογή. Εχουν σήμερα αρθεί οι αντιφάσεις;

Θα καταφέρει η Ν.Δ. να μετατρέψει τη θέση κυριαρχίας που σήμερα κατέχει σε πραγματική κυριαρχία, δηλαδή σε κυριαρχία με ικανότητα διάρκειας; Θα υπάρξουν διορθωτικοί μηχανισμοί, όπως μια μορφή συνεργασίας των αντιπολιτεύσεων; Τι μας δείχνουν οι διαχρονικές τάσεις του εκλογικού μας συστήματος.

Τη δεκαετία του 1920, τα σοβιετικά δικαστήρια αποδέχτηκαν γάμους μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου ως «νόμιμους». Το 1934, ο Στάλιν επαναποινικοποίησε την ομοφυλοφιλία και την αναθεμάτισε ως «φασιστική διαστροφή». Το 2024, η στάση του ΚΚΕ δεν εκπλήσσει, όσο αυτή ορισμένων βουλευτών του ΠΑΣΟΚ.

Σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ, λίγες ημέρες μετά τη θριαμβευτική εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη, όλα είναι νέα, διαφορετικά και περίεργα. ∆εν υπάρχει κλίμα μαζικού ενθουσιασμού ή πάντως ανακούφισης. Η ελπίδα και ικανοποίηση στις γραμμές των νικητών είναι ανάμεικτη με αβεβαιότητα και αμηχανία.

Η κυβερνητική αλλαγή στο Παρίσι σηματοδοτεί ένα μείζονος σημασίας ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό εγχείρημα.