Δεν μπορείς να ορίσεις εγγυητή για τον αφοπλισμό της Χαμάς τη χώρα που έκανε τα πάντα για την επιβίωση της Χαμάς. Είναι το βασικό επιχείρημα όσων επικρίνουν την ενεργό ανάμειξη της Αγκυρας στις διεργασίες για την επόμενη ημέρα στη Λωρίδα της Γάζας.
Η προνομιακή σχέση που είχε επιμελώς οικοδομήσει ο Ταγίπ Ερντογάν με τη Χαμάς ήταν η κινητήριος δύναμη της επιτυχούς εμπλοκής της Τουρκίας στο σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για την κατάπαυση του πυρός στη Μέση Ανατολή. Ομως, η συμφωνία εκεχειρίας καθυστερεί να εισέλθει στη δεύτερη φάση της και το μέχρι πρότινος ατού της Αγκυρας μετατρέπεται σε «αγκάθι» για την υλοποίηση της πιο κρίσιμης παραμέτρου με στόχο την ευόδωση μιας μακράς πνοής ειρηνευτικής διαδικασίας.
Δεν είναι άλλη από τον αφοπλισμό της Χαμάς, ο οποίος έχει για λόγους ευνόητους κεντρική θέση στο αμερικανικό πλαίσιο της εκεχειρίας, απαιτώντας την καταστροφή όλων των «στρατιωτικών, τρομοκρατικών και επιθετικών υποδομών» και τη δημιουργία μιας «αποριζοσπαστικοποιημένης, απαλλαγμένης από την τρομοκρατία, ζώνης».
Επί σχεδόν δύο δεκαετίες η Αγκυρα συμβάλλει στην επιβίωση της Χαμάς, γεγονός που εγείρει ζήτημα αξιοπιστίας της στο εγχείρημα του αφοπλισμού.
Επί σχεδόν δύο δεκαετίες η Τουρκία συμβάλλει στην επιβίωση της Χαμάς, γεγονός που εγείρει ζήτημα αξιοπιστίας για τον ρόλο της Αγκυρας στο εγχείρημα του αφοπλισμού. Η εκτίμηση η οποία κερδίζει έδαφος στις αναλύσεις που αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τον τουρκικό ρόλο είναι ότι όσο μεγαλύτερο χώρο καταλαμβάνει η Τουρκία στο τραπέζι για τη Γάζα, τόσο μεγαλύτερο πλεονέκτημα αποκτά για να εμποδίσει την απενεργοποίηση της οργάνωσης.
«Μια χώρα που βλέπει τη Χαμάς ως κίνημα αντίστασης, δεν μπορεί να έχει την εμπιστοσύνη ότι θα τη διαλύσει. Τώρα, αφού πίεσε τη Χαμάς να αποδεχθεί την εκεχειρία, ο Ερντογάν καυχιέται ότι η Τουρκία είναι “έτοιμη να παράσχει κάθε είδους υποστήριξη στη Γάζα”. Η φύση αυτής της υποστήριξης ήταν σαφής όταν, δύο εβδομάδες μετά την έναρξη ισχύος της εκεχειρίας, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν φιλοξένησε αντιπροσωπεία της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη. Αυτή είναι μόνο η τελευταία σε μια σειρά από προσπάθειες του Ερντογάν να παρουσιάσει τον εαυτό του παγκόσμιο μεσίτη ισχύος και την Τουρκία τον ακρογωνιαίο λίθο μιας νέας περιφερειακής τάξης. Αλλά πέρα από την απλή επίδειξη, ο Ερντογάν επιδιώκει δύο ξεχωριστά συμφέροντα στη Γάζα: ιδεολογικό και πολιτικό. Οπως και στη Συρία και στην Αίγυπτο, στο παρελθόν, ο Ερντογάν ελπίζει να μεταμορφώσει τη Γάζα σε μια περιοχή που θα κυβερνάται από ισλαμιστές και θα είναι πελάτης της Αγκυρας. Για τον σκοπό αυτό θέλει να αναπτύξει τουρκικά στρατεύματα σε μια δύναμη σταθεροποίησης και να λειτουργήσει ως «εγγυητής» για τους Παλαιστινίους», σχολιάζουν σε άρθρο τους για το National Interest οι Μιστάλ και Μπρόντι του εβραϊκού ινστιτούτου για την Εθνική Ασφάλεια της Αμερικής – JINSA, οι οποίοι θεωρούν ότι οποιαδήποτε μορφή τουρκικής στρατιωτικής εμπλοκής στη Γάζα θα σαμποτάρει τον αφοπλισμό της Χαμάς, δηλαδή τον κεντρικό στόχο του ειρηνευτικού σχεδίου, αν ζητούμενο αποτελεί η δέσμευση του Ισραήλ στην κατάπαυση του πυρός.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Τουρκία φιλοξενεί συστηματικά ηγέτες της Χαμάς, έχει δεσμευτεί για χρηματοδοτήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων και έχει επιτρέψει σε εταιρείες που συνδέονται με την οργάνωση να διαχειρίζονται μεγάλο μέρος των περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό. Με άλλα λόγια, η Αγκυρα έχει υποστηρίξει έμπρακτα τα δίκτυα τα οποία έχουν επανειλημμένα στοχεύσει οι κυρώσεις των ΗΠΑ, καθώς αρνείται να ενταχθεί στις χώρες που χαρακτηρίζουν τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση. Ακόμη και μετά τη βάναυση επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023, ο Ερντογάν υπήρξε ο πιο δυνατός υπερασπιστής της και ο πιο σφοδρός επικριτής του Ισραήλ – η Τουρκία αρνήθηκε να καταδικάσει τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου, αποκάλεσε «μαχητές της ελευθερίας» τους φονταμενταλιστές που δολοφόνησαν και πήραν ομήρους αμάχους Ισραηλινούς και συνεργάστηκε με την ηγεσία της Χαμάς για την αποστολή βοήθειας στην οργάνωση, αφού περιέθαλψε μέλη της σε τουρκικά νοσοκομεία.
Η ειρωνεία είναι ότι η Αγκυρα τηρεί σαφώς δύο μέτρα και δύο σταθμά, καθώς εφαρμόζει μια εκ διαμέτρου αντίθετη προσέγγιση στο ζήτημα των Κούρδων. Χαρακτηριστική είναι δήλωση του Ερντογάν στο παρελθόν, όταν αναφερόταν στην επιλογή των ΗΠΑ να εξοπλίσουν Κούρδους μαχητές της Συρίας για να πολεμήσουν το Ισλαμικό Κράτος: «Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι σύμμαχοί μας θα προτιμήσουν να πάρουν το μέρος μας και όχι μιας τρομοκρατικής οργάνωσης».
