Οι εγγυήσεις ασφάλειας τύπου Αρθρου 5 βρέθηκαν στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία, σύμφωνα με ανώτατο Αμερικανό αξιωματούχο ο οποίος έκανε λόγο για «ουσιαστική πρόοδο» στις συνομιλίες του Βερολίνου μεταξύ Ουκρανίας, Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρωπαίων εταίρων.
Οπως ανέφερε η ίδια πηγή, η αμερικανική πλευρά εξετάζει σοβαρά ένα πλαίσιο εγγυήσεων ασφάλειας «παρόμοιο με το Αρθρο 5», το οποίο, σύμφωνα με την εκτίμηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό και από τη Ρωσία στο πλαίσιο μιας τελικής συμφωνίας.
Οι εγγυήσεις αυτές, όπως διευκρινίστηκε, θα περιλαμβάνουν μηχανισμούς εποπτείας, αποτροπής και διαχείρισης κρίσεων, ενώ τυχόν παραβιάσεις θα αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο του ίδιου του πακέτου ασφάλειας.
Ο αξιωματούχος σημείωσε ότι οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία θα πρέπει να περάσει από τη Γερουσία των ΗΠΑ και ότι ο πρόεδρος Τραμπ εμφανίζεται διατεθειμένος να ακολουθήσει αυτή τη διαδικασία.
Τόνισε, ωστόσο, ότι οι εγγυήσεις «δεν θα παραμείνουν στο τραπέζι επ’ αόριστον», υπογραμμίζοντας την ανάγκη έγκαιρων αποφάσεων.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το ζήτημα της εδαφικής κυριαρχίας παραμένει ανοικτό, με την τελική απόφαση να ανήκει στην Ουκρανία.
Παρά τις διαφωνίες, εκτιμάται ότι περίπου το 90% των επιμέρους ζητημάτων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει ήδη επιλυθεί, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρά χάσματα, μεταξύ άλλων, σε ό,τι αφορά τις ενεργειακές υποδομές και ειδικά τα ηλεκτροπαραγωγικά εργοστάσια.
Οι συνομιλίες περιλάμβαναν επίσης πιο βαθιές συζητήσεις για τα εδάφη, με την αμερικανική πλευρά να επισημαίνει ότι ο Τραμπ παραμένει προσηλωμένος στον στόχο να αποτραπεί περαιτέρω ρωσική προέλαση προς τη Δύση.
Παράλληλα, εξετάστηκαν τρόποι αποφυγής λαθών προηγούμενων συμφωνιών, καθώς και σενάρια οικονομικής ανασυγκρότησης.
Στο οικονομικό σκέλος, σύμφωνα με τον αξιωματούχο, συζητήθηκε η αξιοποίηση παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων με στόχο τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, η δημιουργία οικονομικής ελεύθερης ζώνης, καθώς και η ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της χώρας.
Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκαν επαφές μεταξύ της ουκρανικής πλευράς και ομάδων της BlackRock.
Τόσο η BlackRock όσο και η Παγκόσμια Τράπεζα εργάζονται πάνω σε μέτρα που θα καταστήσουν την Ουκρανία οικονομικά βιώσιμη.
Ο ίδιος αξιωματούχος ανέφερε ότι από ευρωπαϊκής πλευράς υπήρξαν σαφείς ενδείξεις για ισχυρή οικονομική στήριξη.
Σε διπλωματικό επίπεδο, επισημάνθηκε ότι η Ρωσία εμφανίζεται ανοιχτή στο ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ εκφράστηκε η εκτίμηση ότι η Μόσχα θα μπορούσε τελικά να αποδεχθεί τις προτεινόμενες εγγυήσεις ασφάλειας στο πλαίσιο μιας συνολικής συμφωνίας.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος χαρακτήρισε τις συνομιλίες στο Βερολίνο «πολύ θετικές», κάνοντας λόγο για συναίνεση σε σειρά θεμάτων, ενώ όσα ζητήματα παραμένουν ανοικτά έχουν παραπεμφθεί σε ομάδες εργασίας.
Τόνισε επίσης ότι η συμβολή των Ευρωπαίων εκπροσώπων υπήρξε «εξαιρετική» και ότι ο Τραμπ είναι «ικανοποιημένος» από την πορεία των διαπραγματεύσεων, εκφράζοντας την ελπίδα ότι οι συνομιλίες βρίσκονται πλέον «σε τροχιά ειρήνης».
Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζεται δείπνο εργασίας με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο οποίο θα συζητηθούν τα επόμενα βήματα, με τον Ντόναλντ Τραμπ να συμμετέχει τηλεφωνικά.
Παράλληλα, έχει προγραμματιστεί συνάντηση ομάδων εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες το προσεχές Σαββατοκύριακο, ενώ, όπως σημειώθηκε, η αμερικανική πλευρά δηλώνει έτοιμη να μεταβεί και στη Ρωσία, εφόσον κριθεί απαραίτητο.
Ζελένσκι: Διαφωνίες στο εδαφικό, στόχος μια ισχυρή ειρήνη
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι οι Ουκρανοί διαπραγματευτές θα συνεχίσουν τις συνομιλίες με την αμερικανική αντιπροσωπεία στο πλαίσιο των εντατικών επαφών για μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία.
Αναγνώρισε ότι υπάρχουν διαφορετικές θέσεις μεταξύ των πλευρών στο ζήτημα των εδαφών, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι το Κίεβο παραμένει προσηλωμένο στη διαδικασία. Οπως ανέφερε, η Ουκρανία είναι έτοιμη «για δουλειά» με στόχο μια «ισχυρή ειρηνευτική συμφωνία».
Αδιέξοδο για το Ντονέτσκ
Παρά την πρόοδο στο ζήτημα της ασφάλειας, το εδαφικό αναδεικνύεται στο μεγαλύτερο αγκάθι των διαπραγματεύσεων.
Αμερικανοί διαπραγματευτές ξεκαθάρισαν στην ουκρανική αντιπροσωπεία ότι, στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, η Ουκρανία θα πρέπει να αποσύρει τις δυνάμεις της από την ανατολική περιφέρεια του Ντονέτσκ.
Σύμφωνα με αξιωματούχο που έχει άμεση γνώση των συνομιλιών, η ουκρανική πλευρά απάντησε ότι απαιτούνται περαιτέρω συζητήσεις, ενώ το ζήτημα παρέμενε άλυτο και κατά τη δεύτερη ημέρα των επαφών.
Δεύτερη πηγή ανέφερε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κενά στις θέσεις των δύο πλευρών για το εδαφικό.
Οι συνομιλίες πραγματοποιούνται υπό την άμεση εμπλοκή Ζελένσκι, ο οποίος συναντήθηκε στο Βερολίνο με τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, τον γαμπρό του Τραμπ Τζάρεντ Κούσνερ, καθώς και με Ευρωπαίους ηγέτες.
Ο γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Αμυνας της Ουκρανίας, Ρουστέμ Ουμέροφ, έκανε λόγο για «εποικοδομητικές και παραγωγικές» διαπραγματεύσεις με «πραγματική πρόοδο», τονίζοντας ότι η αμερικανική ομάδα εργάζεται «με εξαιρετικά εποικοδομητικό τρόπο» για μια βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία.
Η ουκρανική κυβέρνηση έχει ήδη δηλώσει ότι είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει τον στόχο ένταξης στο ΝΑΤΟ, εφόσον λάβει ισχυρές δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Από τη Μόσχα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ επανέλαβε ότι η μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί «θεμελιώδες» ζήτημα για οποιαδήποτε ειρηνευτική διευθέτηση και ότι η Ρωσία αναμένει ενημέρωση από τις ΗΠΑ μετά τις συνομιλίες.
Η Ρωσία ισχυρίζεται ότι έχει προσαρτήσει το Ντονμπάς, που περιλαμβάνει τις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, καθώς και άλλες περιοχές, μεταξύ αυτών και η Κριμαία, αξιώσεις που το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του απορρίπτουν.
Ρωσικές δυνάμεις δεν ελέγχουν πλήρως όλα τα εδάφη που διεκδικεί η Μόσχα, περιλαμβανομένου περίπου του 20% της περιφέρειας Ντονέτσκ.
Την ίδια ώρα, ο Ζελένσκι καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη να εμφανιστεί ευέλικτος απέναντι στη διοίκηση Τραμπ και στον κίνδυνο να αποδεχθεί παραχωρήσεις που η ουκρανική κοινωνία δεν είναι διατεθειμένη να δεχθεί.
Δημοσκόπηση του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου δείχνει ότι το 75% των Ουκρανών απορρίπτει «πλήρως» μια συμφωνία που θα περιλάμβανε παραχώρηση περισσότερων εδαφών ή περιορισμό του στρατού χωρίς σαφείς και δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας, αν και το 72% δηλώνει διατεθειμένο να αποδεχθεί μια συμφωνία που θα «πάγωνε» τη σημερινή γραμμή του μετώπου με ορισμένους συμβιβασμούς.
Οι συνομιλίες στο Βερολίνο διεξάγονται στην αρχή μιας κρίσιμης εβδομάδας για την Ευρώπη, με τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. να καλείται να αποφασίσει αν θα εγγυηθεί μεγάλο δάνειο προς την Ουκρανία με τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Στο Βερολίνο αναμένεται να συμμετάσχουν, μεταξύ άλλων, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και οι ηγέτες της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Ιταλίας και της Πολωνίας, σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί η ευρωπαϊκή συνοχή σε μια φάση που το ουκρανικό ζήτημα εισέρχεται σε ιδιαίτερα ευαίσθητη καμπή.
Μερτς: Ευκαιρία για πραγματική ειρηνευτική διαδικασία
Για τη «μεγαλύτερη ευκαιρία» που έχει παρουσιαστεί από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία ώστε να ξεκινήσει μια πραγματική ειρηνευτική διαδικασία έκανε λόγο ο καγκελάριος Μερτς, υπογραμμίζοντας τον καθοριστικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ντόναλντ Τραμπ στις τελευταίες εξελίξεις.
Οπως δήλωσε, «χωρίς τον Τραμπ δεν θα είχαμε πετύχει τη θετική δυναμική των τελευταίων ωρών», προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ έχουν προσφέρει «αξιοσημείωτη υλική συνεισφορά» στο σκέλος των εγγυήσεων ασφάλειας που συζητούνται στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων.
Ο καγκελάριος τόνισε ότι το εδαφικό ζήτημα παραμένει το κλειδί για οποιαδήποτε συμφωνία, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «μόνο η Ουκρανία μπορεί να αποφασίσει για τυχόν εδαφικές παραχωρήσεις».
