Η υπόθεση του «Βλαντ», ενός 17χρονου από την ανατολική Ουκρανία, φωτίζει μια ανησυχητική πρακτική που, σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, έχει λάβει μεγάλη έκταση: τη στρατολόγηση ανηλίκων από ρωσικά δίκτυα μέσω διαδικτυακών εφαρμογών για την εκτέλεση επιθέσεων στο εσωτερικό της χώρας.
Ο νεαρός ταξίδεψε τον Ιούλιο περίπου 800 χιλιόμετρα μέχρι το Ρίβνε, όπου παρέλαβε εκρηκτικό μηχανισμό και κινητό τηλέφωνο, με εντολή να τοποθετήσει βόμβα σε όχημα της στρατολογικής υπηρεσίας. Η υπόσχεση ήταν αμοιβή 2.000 δολαρίων.
Σύμφωνα με την κατάθεσή του, είχε λάβει οδηγίες να κάνει απευθείας μετάδοση από τον χώρο ώστε ο «χειριστής» του να ενεργοποιήσει εξ αποστάσεως τον μηχανισμό.
Η ουκρανική υπηρεσία ασφαλείας SBU παρακολουθούσε στενά τις κινήσεις του και απέτρεψε την επίθεση.
Ο Βλαντ, σήμερα 18 ετών, κρατείται σε κέντρο κράτησης υψηλής ασφαλείας στο Ρίβνε και αναμένει δίκη για κατηγορίες τρομοκρατίας που μπορεί να επιφέρουν ποινή έως 12 ετών.
Οι ουκρανικές αρχές υποστηρίζουν ότι τα τελευταία δύο χρόνια περισσότεροι από 800 πολίτες έχουν στρατολογηθεί διαδικτυακά από ρωσικά δίκτυα, εκ των οποίων 240 ανήλικοι, ορισμένοι μόλις 11 ετών.
Η ειδικός κυβερνοασφάλειας Αναστασία Απέτικ κάνει λόγο ακόμη και για απόπειρες προσέγγισης παιδιών 9 ή 10 ετών.
Η στρατηγική αυτή, σύμφωνα με τον αναπληρωτή αρχηγό της Εθνικής Αστυνομίας Αντρίι Νεμπίτοφ, στοχεύει «ευάλωτα άτομα που μπορούν να χειραγωγηθούν» και συχνά δεν αντιλαμβάνονται τις συνέπειες των πράξεών τους.
Η στρατολόγηση, σύμφωνα με την SBU, γίνεται κυρίως μέσω Telegram, αλλά και μέσω TikTok ή ακόμα και πλατφορμών ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Τα κίνητρα είναι σχεδόν αποκλειστικά οικονομικά. Ο Βλαντ δηλώνει ότι δεν υποστήριζε τη Ρωσία και δεν είχε ποινικό παρελθόν. Απαντώντας σε αγγελία για «απομακρυσμένη εργασία» σε κανάλι του Telegram, ήρθε σε επαφή με έναν άνδρα που συστήθηκε ως «Ρομάν».
Ακολούθησε κλιμακωτή ανάθεση καθηκόντων: αρχικά περισυλλογή χειροβομβίδας που τελικά δεν βρέθηκε, στη συνέχεια εμπρηστική επίθεση σε όχημα στρατολογικής υπηρεσίας.
Για την επίθεση αυτή έλαβε περίπου 100 δολάρια σε κρυπτονόμισμα, πολύ λιγότερα από τα 1.500 που του είχαν υποσχεθεί.
Η δημοσιογραφική έρευνα εντόπισε κανάλια στο Telegram που δεν εμφανίζονται ως φιλορωσικά, αλλά αξιοποιούν τη δυσαρέσκεια πολιτών έναντι της στρατολογικής υπηρεσίας, η οποία έχει κατηγορηθεί για αυθαιρεσίες και διαφθορά.
Προσφέρουν πληρωμές για εμπρησμούς σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, με συγκεκριμένους «τιμοκαταλόγους» που κυμαίνονται από 1.500 δολάρια για πυρπόληση ταχυδρομείου έως 3.000 για τράπεζες. Ορισμένα κανάλια παρέμειναν ενεργά παρά τις αναφορές που έγιναν στην πλατφόρμα.
Η SBU έχει ξεκινήσει ενημερωτική εκστρατεία σε σχολεία του Κιέβου, προειδοποιώντας εφήβους για τις μεθόδους στρατολόγησης.
Σύμφωνα με την υπηρεσία, υπάρχουν περιπτώσεις όπου χειριστές φέρονται να πυροδότησαν εκρηκτικούς μηχανισμούς γνωρίζοντας ότι οι ανήλικοι μεταφέρουν το υλικό.
Τον Μάρτιο, ένας 17χρονος σκοτώθηκε και ένας 15χρονος τραυματίστηκε σοβαρά όταν εξερράγη βόμβα που, σύμφωνα με τις αρχές, προοριζόταν για σιδηροδρομικό σταθμό στο Ιβάνο-Φρανκίβσκ.
Οι ουκρανικές αρχές έχουν δημοσιοποιήσει ονόματα ατόμων που θεωρούν ότι αποτελούν συνδέσμους ρωσικών υπηρεσιών, χωρίς να έχει καταστεί δυνατό να επιβεβαιωθεί ανεξάρτητα η εμπλοκή κρατικών μηχανισμών.
Παρόμοιες υποθέσεις έχουν αναφερθεί και σε ευρωπαϊκές χώρες: στο Ηνωμένο Βασίλειο έξι άνδρες καταδικάστηκαν για εμπρηστική επίθεση σε αποθήκη με βοήθεια προς την Ουκρανία, την οποία οι αρχές απέδωσαν σε ρωσική καθοδήγηση.
Στο εσωτερικό της Ουκρανίας, εκατοντάδες ύποπτοι αναμένουν δίκη, ενώ ορισμένοι έχουν χάσει τη ζωή τους μεταφέροντας εκρηκτικούς μηχανισμούς.
Ο Βλαντ, από το κέντρο κράτησης όπου βρίσκεται, απευθύνει μήνυμα σε συνομηλίκους του: «Δεν αξίζει. Θα σε εξαπατήσουν και θα καταλήξεις στη φυλακή, όπως εγώ. Ή θα πάρεις μια βόμβα στα χέρια σου και θα εκραγεί».
Πηγή: BBC
