ΤΕΛ ΑΒΙΒ. Τις αμερικανικές αμυντικές εξαγωγές έχει εκτοξεύσει ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα, με την Ουάσιγκτον να εγκρίνει περισσότερα από 32 δισ. δολάρια σε οπλικά συστήματα, πυρομαχικά και εξοπλισμό για το Ισραήλ από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας Wall Street Journal.
Η κλιμάκωση των αμερικανικών εξαγωγών όπλων προς το Ισραήλ δημιούργησε πρωτοφανείς ευκαιρίες κερδοφορίας για μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες των ΗΠΑ, όπως οι Boeing, Northrop Grunman, Caterpillar, Lockheed Martin και General Dynamics.
Η Boeing υπήρξε ο μεγαλύτερος αποδέκτης αυτής της πρωτοφανούς ζήτησης. Η Ουάσιγκτον ενέκρινε πέρυσι την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-15, αξίας 18,9 δισ. δολαρίων, στο Ισραήλ, με την παράδοση των πρώτων αεροσκαφών να αναμένεται το 2029. Μέσα στο 2025, νέα εξοπλιστικά πακέτα για τηλεκατευθυνόμενες βόμβες αξίας 7,9 δισ. δολαρίων, στην κατασκευή των οποίων η Boeing παίζει κρίσιμο ρόλο, έλαβαν την έγκριση του Κογκρέσου.
Τα ποσά αυτά ξεπερνούν κατά πολύ προηγούμενες δεσμεύσεις του Ισραήλ για αγορές ύψους 10 δισ. από την Boeing σε βάθος δεκαετίας. Οι ισραηλινές παραγγελίες αποτελούν πια σημαντικό παράγοντα στον τζίρο 74 δισ. δολαρίων της εταιρείας.
Η έρευνα της εφημερίδας έδειξε επίσης ότι η Northrop Grunman κατασκευάζει ανταλλακτικά για ισραηλινά αεροσκάφη, η Lockheed Martin προμηθεύει το Τελ Αβίβ με πυραύλους ακριβείας, η General Dynamics κατασκευάζει βλήματα των 120 χιλιοστών για άρματα μάχης Μερκαβά, η Caterpillar κατασκευάζει τεθωρακισμένες μπουλντόζες D9 για τον ισραηλινό στρατό στη Γάζα, ενώ η Oshkosh προμηθεύει το Ισραήλ με αμαξώματα των στρατιωτικών οχημάτων Εϊτάν. Οι χερσαίες επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού στη Γάζα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα αμερικανικά ανταλλακτικά, όπως οι κινητήρες της αμερικανικής θυγατρικής της Rolls-Royce.
Ετήσια βοήθεια
Την αδιάκοπη αυτή ροή εξοπλισμού χρηματοδοτούν κυρίως οι Αμερικανοί φορολογούμενοι. Η ετήσια αμυντική βοήθεια που λαμβάνει το Ισραήλ από τις ΗΠΑ, που συνήθως εκτιμάται γύρω στα 3,3 δισ. δολάρια, εκτινάχθηκε στα 6,8 δισ. το 2024, ποσόν που δεν περιλαμβάνει άλλες μη χρηματικές πηγές βοήθειας.
Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι αντιδράσεις από τον επενδυτικό κόσμο και από θεσμικά όργανα για τη συμμετοχή αυτών των εταιρειών στον πόλεμο. Τρία νορβηγικά αμοιβαία κεφάλαια αποφάσισαν πρόσφατα να αποσύρουν τις επενδύσεις τους από τις εταιρείες Oshkosh, Palantir, Caterpillar και Thyssenkrupp. Την 1η Οκτωβρίου, ο ολλανδικός συνταξιοδοτικός κολοσσός ABP πούλησε τις μετοχές της Caterpillar, αξίας 448 εκατ. δολαρίων, επικαλούμενος τον πόλεμο στη Γάζα. Η Γερμανία ανακοίνωσε τον Αύγουστο ότι θα πάψει να εγκρίνει εξαγωγές όπλων προς το Ισραήλ, εφόσον αυτά θα χρησιμοποιηθούν στη Γάζα.
Εταιρείες τεχνολογίας αντιμετωπίζουν και αυτές αντιδράσεις εκ των έσω. Η Microsoft αποφάσισε έτσι να απαγορεύσει την πρόσβαση του υπουργείου Αμυνας του Ισραήλ σε ορισμένες υπηρεσίες του υπολογιστικού νέφους της, μετά τις διαμαρτυρίες εργαζομένων. Σε εκδήλωση νωρίτερα φέτος, ο επικεφαλής της Palantir Αλεξ Καρπ απέρριψε τις κατηγορίες ότι τα συστήματα της εταιρείας διευκολύνουν τον θάνατο αμάχων, απαντώντας σε διαδηλωτή ότι τα θύματα ήταν «κυρίως τρομοκράτες», με την εταιρεία να δηλώνει «υπερήφανη» για τη στήριξη της ισραηλινής εθνικής άμυνας.
Η έρευνα στέκεται επίσης στη δραστηριότητα Αμερικανών εργολάβων. Τον Ιούνιο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε 30 εκατ. δολάρια για την προώθηση ανθρωπιστικής βοήθειας από την οργάνωση Ανθρωπιστικό Ιδρυμα για τη Γάζα (GHF), που ιδρύθηκε από τον πρώην σύμβουλο του Τραμπ, Τζόνι Μουρ. Η παράδοση τροφίμων στη Γάζα αποδείχθηκε, όμως, πάνω από τις δυνατότητες της οργάνωσης, με τα σημεία διανομής να μετατρέπονται σε ζώνες θανάτου.
Στο μεταξύ, σε ισλαμικό τέμενος της Δυτικής Οχθης επιτέθηκαν χθες τα ξημερώματα Ισραηλινοί έποικοι, προσπαθώντας να πυρπολήσουν το κτίσμα και αναγράφοντας υβριστικά συνθήματα στους τοίχους.
Μικρές ζημιές προκλήθηκαν από τις βόμβες μολότοφ που πέταξαν οι έποικοι στο τζαμί του παλαιστινιακού χωριού Ντέιρ Ιστίγια. Σε έναν τοίχο οι δράστες έγραψαν «δεν φοβόμαστε», ενώ στον άλλον απείλησαν με σύνθημά τους τον υποστράτηγο Αβι Μπλουτ, επικεφαλής της κεντρικής διοίκησης, ο οποίος καταδίκασε τη βία των εποίκων στη Δυτική Οχθη.
Ανησυχία στη Δυτική Οχθη
Μιλώντας την Τετάρτη σε συνέντευξη Τύπου, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο είπε ότι «υπάρχει μια κάποια ανησυχία ότι οι ενέργειες αυτές στη Δυτική Οχθη θα επηρεάσουν αρνητικά όσα προσπαθούμε να κάνουμε στη Γάζα». Κυρίως νεαροί έποικοι έχουν εξαπολύσει εκστρατεία βίας και εκφοβισμού στη Δυτική Οχθη, διαταράσσοντας τη συγκομιδή της ελιάς από τους Παλαιστίνιους αγρότες. Ο Οκτώβριος υπήρξε ο μήνας με τον μεγαλύτερο αριθμό επιθέσεων εποίκων στη Δυτική Οχθη.
Την Τρίτη, δεκάδες μασκοφόροι Ισραηλινοί έποικοι επιτέθηκαν στα παλαιστινιακά χωριά Μπέιτ Λιντ και Ντέιρ Σαράφ, πυρπολώντας αυτοκίνητα και ιδιοκτησίες, προτού απομακρυνθούν από τον ισραηλινό στρατό. Τις επιθέσεις χαρακτήρισε «σοκαριστικές και σοβαρές» ο Ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ.
Σε χθεσινή του ανακοίνωση ο ισραηλινός στρατός ανέφερε ότι εξουδετέρωσε «προπύργιο» της Χαμάς στη Δυτική Οχθη, συλλαμβάνοντας περισσότερους από 50 μαχητές της οργάνωσης. .
Την ίδια ώρα, αποδείξεις διέθετε από πέρυσι η Ουάσιγκτον για την τακτική του ισραηλινού στρατού να στέλνει Παλαιστινίους ως προπομπούς σε σήραγγες, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ήταν παγιδευμένες με εκρηκτικά. Την πληροφορία αυτή έλαβε και επιβεβαίωσε ο Λευκός Οίκος τις τελευταίες εβδομάδες της προεδρίας Μπάιντεν.
Παρότι η χρήση Παλαιστινίων ως ανθρώπινης ασπίδας από τον ισραηλινό στρατό έχει καταγραφεί επανειλημμένως, αυτή είναι η πρώτη φορά που γίνεται γνωστό ότι η Ουάσιγκτον συνέλεγε στοιχεία για τέτοια περιστατικά.
