Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ζήτησε την αποπομπή των υπουργών Δικαιοσύνης και Ενέργειας, δηλώνοντας ότι στηρίζει τις ανεξάρτητες αρχές κατά της διαφθοράς στην έρευνά τους για φαινόμενα διαφθοράς στον ενεργειακό τομέα.
«Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να υπάρχει απόλυτη διαφάνεια στον ενεργειακό τομέα, σε όλες τις διαδικασίες χωρίς εξαίρεση», είπε ο Ζελένσκι. «Είναι πολύ δύσκολη περίοδος για όλους στην Ουκρανία. Είναι απολύτως παράλογο ότι εξακολουθούν να υπάρχουν “σχήματα” στον ενεργειακό τομέα».
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γκέρμαν Γκαλουστσένκο, δήλωσε νωρίτερα ότι στηρίζει την αναστολή των καθηκόντων του ως «πολιτισμένο και ορθό σενάριο» και δεσμεύτηκε να υπερασπιστεί τον εαυτό του, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες για την έρευνα.
Το σκάνδαλο των 100 εκατομμυρίων
Η Ουκρανία βρίσκεται αντιμέτωπη με το σοβαρότερο σκάνδαλο διαφθοράς της προεδρίας Ζελένσκι, καθώς οι αρχές κατά της διαφθοράς αποκάλυψαν ότι στενοί συνεργάτες του φέρεται να συμμετείχαν σε κύκλωμα υπεξαίρεσης περίπου 100 εκατομμυρίων δολαρίων από τον ενεργειακό τομέα.
Η υπόθεση, που αποκαλύφθηκε ενώ οι Ουκρανοί βιώνουν διακοπές ρεύματος εξαιτίας ρωσικών βομβαρδισμών, έχει προκαλέσει πολιτική αναταραχή και οδηγεί στην αποπομπή υπουργών.
Οι ερευνητικές αρχές –το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) και η Ειδική Εισαγγελία Καταπολέμησης Διαφθοράς (SAP)– ανακοίνωσαν ότι εξάρθρωσαν εγκληματική οργάνωση που αποτελούνταν από εν ενεργεία και πρώην αξιωματούχους του ενεργειακού τομέα, έναν επιχειρηματία, υπουργούς και έναν πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης.
Η επιχείρηση, γνωστή ως «Operation Midas», διήρκεσε 15 μήνες και βασίστηκε σε 1.000 ώρες τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, με κατάσχεση μετρητών σε μεγάλες ποσότητες.
Πέντε από τα επτά πρόσωπα που φέρεται να εμπλέκονται έχουν ήδη συλληφθεί.
Σύμφωνα με το NABU, το δίκτυο χειραγωγούσε συμβόλαια της κρατικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας Energoatom, αποσπώντας «προμήθειες» 10–15% της αξίας τους και ξεπλένοντας περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια μέσω μυστικού γραφείου στο Κίεβο.
Ανάμεσα στα ονόματα που ερευνώνται είναι ο επιχειρηματίας Τιμούρ Μίντιτς, στενός σύμμαχος και πρώην συνεταίρος του Ζελένσκι στην εταιρεία παραγωγής Kvartal 95.
Ο Μίντιτς, πρώην συνεργάτης του Ουκρανού ολιγάρχη Ιχορ Κολομοΐσκι, φέρεται να διέφυγε στο Ισραήλ πριν του ασκηθούν κατηγορίες.
Κεντρικό πρόσωπο στο σκάνδαλο είναι επίσης ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γκέρμαν Γκαλουστσένκο, ο οποίος υπήρξε υπουργός Ενέργειας έως τον Ιούλιο. Οι εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι βοήθησε τον Μίντιτς στα κυκλώματα ξεπλύματος χρημάτων. Ο ίδιος δεν έχει κατηγορηθεί επίσημα, δήλωσε όμως ότι στηρίζει την αναστολή των καθηκόντων του και θα υπερασπιστεί τον εαυτό του στο δικαστήριο.
Στο κάδρο βρίσκεται και ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ολέξιι Τσερνίσοφ, ο οποίος στις ηχογραφήσεις του NABU εμφανίζεται με την κωδική ονομασία «Τσε Γκεβάρα». Κατηγορείται για παράνομο πλουτισμό ύψους περίπου 1,2 εκατομμυρίων δολαρίων και σχεδόν 100.000 ευρώ.
Ερευνάται επίσης ο Ιγκορ Μιρονιούκ, πρώην σύμβουλος του Γκαλουστσένκο, και ο Ντμίτρο Μπάσοφ, πρώην επικεφαλής ασφάλειας της Energoatom, ο οποίος αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή.
Παράλληλα, οι υπηρεσίες NABU και SAP διεξάγουν δεύτερη μεγάλη έρευνα για υπερκοστολογημένες στρατιωτικές προμήθειες, με επερχόμενες επιδρομές στο υπουργείο Αμυνας.
Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, ο Ρουστέμ Ουμέροφ, πρώην υπουργός Αμυνας και νυν γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας, πιέστηκε να εγκρίνει αγορά κινεζικών αλεξίσφαιρων γιλέκων κακής ποιότητας σε υπερβολικές τιμές. Το συμβόλαιο τελικά ακυρώθηκε, και ο Ουμέροφ αρνείται οποιαδήποτε παράνομη πράξη.
Ο Ζελένσκι δεν εμπλέκεται άμεσα στην υπόθεση, αλλά στήριξε δημόσια τις έρευνες, δηλώνοντας ότι «κάθε αποτελεσματική δράση κατά της διαφθοράς είναι απαραίτητη».
Το καλοκαίρι, το προεδρικό γραφείο και το κοινοβούλιο είχαν επιχειρήσει να περιορίσουν την ανεξαρτησία των NABU και SAP, τοποθετώντας τις υπό την εποπτεία της Γενικής Εισαγγελίας, κίνηση που προκάλεσε διαδηλώσεις στο Κίεβο και αντιδράσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Υπό την πίεση αυτή, ο Ζελένσκι έκανε τελικά πίσω.
Reuters, Politico
