Συμβιβαστική λύση επιχειρεί να βρει η Κομισιόν στο ζήτημα του νέου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού (2028-2034), καθώς απειλείται να ακυρωθεί επί της ουσίας η σχετική πρότασή της στην επικείμενη ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την ερχόμενη Τετάρτη, κάτι που θα σημάνει πολιτική ήττα για την ίδια την πρόεδρο του εκτελεστικού οργάνου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και περαιτέρω καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων από τα κράτη μέλη.
Για αυτόν τον λόγο, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν συναντάται σήμερα με την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα με τη συμμετοχή της Δανής πρωθυπουργού Μέτε Φρέντρικσεν, που θα εκπροσωπεί το Συμβούλιο της Ε.Ε., προκειμένου να βρεθεί μια λύση ως προς τον κοινό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
Οι θέσεις, πάντως, προσώρας του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου είναι διαμετρικά αντίθετες, με την πρόεδρο της Κομισιόν να καλείται σήμερα να τις «γεφυρώσει».
Η πρόταση που κατέθεσε η Επιτροπή τον περασμένο Ιούλιο αλλάζει ριζικά τη δομή του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, καθώς συνενώνονται η Κοινή Αγροτική Πολιτική και η Πολιτική Συνοχής (αναπτυξιακά έργα για τις Περιφέρειες) σε έναν εθνικό φάκελο, γεγονός που θα επιτρέπει στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών να αποφασίζουν τη διανομή τους μέσω των λεγόμενων εθνικών και περιφερειακών εταιρικών σχεδίων. Τα ποσά για τα ευρωπαϊκά κονδύλια για τη γεωργία και τη συνοχή έχουν επίσης μειωθεί σε σύγκριση με τον τρέχοντα προϋπολογισμό.
Η λογική της Επιτροπής ως προς τη νέα της πρόταση ήταν ότι η σημερινή δομή του προϋπολογισμού δεν καλύπτει τις τρέχουσες ανάγκες και προτεραιότητες της Ε.Ε., όπως η άμυνα, η ανταγωνιστικότητα και η μείωση των εξαρτήσεων. Αντιμέτωπη η Ευρώπη με πολλαπλές κρίσεις –όπως αποδείχθηκε τα τελευταία πέντε χρόνια– θα πρέπει να διαθέτει μεγαλύτερη «ευελιξία» όταν χρειάζεται κονδύλια.
Ωστόσο, προσώρας οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου αφορούν ξεκάθαρα τη δομή του προϋπολογισμού και όχι τα ποσά που θα διατεθούν. Η Κομισιόν έχει προτείνει 2 τρισ. για τα επόμενα επτά χρόνια, συνολικά, αλλά αυτό το ζήτημα θα απασχολήσει τις διαπραγματεύσεις σε δεύτερο χρόνο. Η έγκριση του προϋπολογισμού, άλλωστε, αναμένεται έως το τέλος του 2026.
Οι μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες στο Κοινοβούλιο, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D), καθώς και οι Φιλελεύθεροι (Renew) και οι Πράσινοι, έχουν ήδη στείλει επιστολή στην πρόεδρο της Κομισιόν ότι δεν πρόκειται να διαπραγματευθούν την πρότασή της εκτός εάν καταθέσει μια εναλλακτική εκδοχή της. Το Κοινοβούλιο έχει συγκεκριμένα αιτήματα με κορυφαία την «επανεθνικοποίηση» της ΚΑΠ και της πολιτικής Συνοχής, μέσω ενός ξεχωριστού ταμείου και εθνικών και περιφερειακών εταιρικών σχεδίων.
Στη σημερινή συνάντηση, η πρόεδρος της Κομισιόν πρόκειται να προτείνει τρεις βασικές αλλαγές: α. «περιφερειακό έλεγχο» για να δώσει στις τοπικές αρχές μεγαλύτερη εποπτεία των δαπανών στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, β. έναν «αγροτικό στόχο» για να εξασφαλίσει ότι τουλάχιστον 10% των κονδυλίων θα κατευθυνθούν προς τους αγρότες και γ. έναν «μηχανισμό καθοδήγησης», ώστε να δώσει στο Κοινοβούλιο μεγαλύτερο ρόλο στις προτεραιότητες χρηματοδότησης.
Η Κομισιόν εκτιμά ότι με αυτές τις τρεις προτάσεις θα ικανοποιηθούν οι πολιτικές ομάδες και πως η απειλή καταψήφισης της πρότασης επί του προϋπολογισμού θα αποφευχθεί. Ούτως ή άλλως η πρόεδρος Ούρσουλα, Φον ντερ Λάιεν, θα μετάσχει στη σχετική συζήτηση στην Ολομέλεια, την ερχόμενη Τετάρτη.
Η αλήθεια είναι ότι το Συμβούλιο έχει ενοχληθεί πάντως από τη στάση του Κοινοβουλίου, με αρκετούς Ευρωπαίους διπλωμάτες με τους οποίους συνομίλησε η «Κ» να υπενθυμίζουν σκωπτικά τις τελευταίες ημέρες ότι είναι τα κράτη-μέλη που διαπραγματεύονται πάντα πρώτα τον προϋπολογισμό.
Ηδη άλλωστε το Συμβούλιο έχει αποφασίσει να διαπραγματευθεί στη βάση της δομής που έχει προτείνει η Κομισιόν, ενώ η δανέζικη προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. αναμένεται να καταθέσει την πρώτη σχετική πρόταση εκ μέρους των «27» στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου.
