Το Editorial Board των New York Times σημειώνει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ασκεί την εξουσία στις ΗΠΑ όπως κανένας άλλος πρόεδρος. Οι ενέργειές του θέτουν ένα ανατριχιαστικό ερώτημα: Μήπως η αμερικανική δημοκρατία φθίνει;
Χώρες που γλιστρούν από τη δημοκρατία προς τον αυταρχισμό ακολουθούν συνήθως παρόμοια μοτίβα. Για να μετρήσει τι συμβαίνει σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Editorial Board, με τη συνδρομή ειδικών που μελετούν το φαινόμενο, κατήρτισε έναν κατάλογο με δώδεκα δείκτες δημοκρατικής διάβρωσης.
Η πραγματικότητα είναι πως η Αμερική έχει οπισθοδρομήσει και στους δώδεκα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες απέχουν ακόμη από το να χαρακτηριστούν αυταρχικό καθεστώς, όπως η Ρωσία ή η Κίνα. Ομως, όταν μια χώρα αρχίζει να απομακρύνεται από τη δημοκρατία, η πορεία συνήθως συνεχίζεται.
Οι δώδεκα αυτοί δείκτες λειτουργούν ως προειδοποίηση για το πόσα έχουν ήδη χαθεί και τι μπορεί να χαθεί ακόμη.
1. Ενας αυταρχικός φιμώνει τη διαφωνία. Ο Τραμπ έχει αρχίσει να το κάνει.
Οι σύγχρονες αυταρχικές εξουσίες σπάνια ξεκινούν με πραξικόπημα. Συνήθως περιλαμβάνουν έναν εκλεγμένο ηγέτη που χρησιμοποιεί τις εξουσίες του αξιώματός του για να εδραιώσει την επιρροή του και να δυσκολέψει την πολιτική αντιπολίτευση – αν όχι να την καταστήσει αδύνατη.
Παραδείγματα είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν στη Ρωσία, ο Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία, ο Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία και, σε μικρότερο βαθμό, ο Ναρέντρα Μόντι στην Ινδία. Αυτοί οι ηγέτες κατέπνιξαν τη διαφωνία και την ελεύθερη έκφραση με βίαιους και παρεμβατικούς τρόπους.
Τον τελευταίο χρόνο, ο πρόεδρος Τραμπ και οι σύμμαχοί του περιόρισαν την ελευθερία του λόγου σε βαθμό που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν είχε φτάσει από την εποχή του αντικομμουνιστικού κύματος φόβου της δεκαετίας του 1940 και του 1950.
Η διοίκηση πίεσε τηλεοπτικούς σταθμούς να σταματήσουν να προβάλλουν την εκπομπή του Τζίμι Κίμελ, όταν εκείνος επέκρινε υποστηρικτές του Τραμπ μετά τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ· ανακάλεσε βίζες ξένων φοιτητών λόγω των απόψεών τους για τον πόλεμο στη Γάζα· και διέταξε έρευνες εναντίον φιλελεύθερων μη κερδοσκοπικών οργανισμών.
Ο ίδιος ο Τραμπ επιτίθεται με σφοδρότητα σε όσους διαφωνούν μαζί του -συμπεριλαμβανομένων ομοσπονδιακών δικαστών- με αποτέλεσμα αυτοί να γίνονται στόχοι παρενόχλησης από τους υποστηρικτές του.
- Συμπέρασμα: Πολλές μορφές λόγου και διαφωνίας παραμένουν ζωντανές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όμως ο πρόεδρος προσπαθεί να τις αποδυναμώσει. Ο προφανής του στόχος είναι να κάνει τους Αμερικανούς να φοβούνται ότι θα υποστούν συνέπειες αν επικρίνουν τον ίδιο, τους συμμάχους ή την πολιτική του ατζέντα.
2. Ενας αυταρχικός διώκει πολιτικούς αντιπάλους. Ο Τραμπ το έχει κάνει.
Εκτός από τον περιορισμό της ελευθερίας του λόγου και της διαφωνίας, οι αυταρχικοί ηγέτες χρησιμοποιούν τη δύναμη των διωκτικών αρχών για να ερευνούν και να φυλακίζουν όσους έχουν πέσει σε δυσμένεια.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης υπό τον πρόεδρο Τραμπ έχει μετατραπεί σε εργαλείο εξυπηρέτησης των προσωπικών του συμφερόντων, στοχοποιώντας πρόσωπα για νομικά αμφισβητήσιμους λόγους και καλλιεργώντας ένα κλίμα στο οποίο οι σύμμαχοί του μπορούν να δρουν με ατιμωρησία.
Υπό τις εντολές του προέδρου, διορισμένοι του έχουν εξασφαλίσει κατηγορητήρια εναντίον ορισμένων επικριτών του -ανάμεσά τους η γενική εισαγγελέας της Νέας Υόρκης, Λετίσια Τζέιμς, και ο πρώην διευθυντής του FBI, Τζέιμς Κόμεϊ- και έχουν διατάξει έρευνες εναντίον άλλων, όπως του γερουσιαστή Άνταμ Σιφ από την Καλιφόρνια.
Μερικοί από αυτούς τους αξιωματούχους υπήρξαν παλαιότερα προσωπικοί δικηγόροι του Τραμπ. Ο πρόεδρος έχει επίσης εκδώσει εκτελεστικά διατάγματα με στόχο αντιπάλους του, όπως νομικά γραφεία που εκπροσωπούν επικριτές του, ενώ έχει απολύσει συστηματικά δημόσιους υπαλλήλους που συμμετείχαν σε προηγούμενες έρευνες εναντίον του ή των συνεργατών του.
«Είμαστε όλοι φοβισμένοι», δήλωσε την άνοιξη η Ρεπουμπλικανή γερουσιαστής της Αλάσκας Λίζα Μουρκόφσκι. «Είναι τρομακτικό να το λέω, αλλά βρισκόμαστε σε μια εποχή και σε μια κατάσταση που δεν έχω ξαναζήσει. Θα είμαι ειλικρινής: πολλές φορές νιώθω ανήσυχη να εκφράσω τη γνώμη μου, γιατί η αντεκδίκηση είναι πραγματική».
Ταυτόχρονα, ο Τραμπ έχει προστατεύσει τους δικούς του υποστηρικτές από νομικές συνέπειες, μεταξύ άλλων με τη γενική αμνηστία που χορήγησε στους ταραχοποιούς της 6ης Ιανουαρίου.
- Συμπέρασμα: Οι πραγματικοί αυταρχικοί ηγέτες πηγαίνουν ακόμη πιο μακριά, όμως ο Τραμπ έχει ήδη στοχοποιήσει τους πολιτικούς του αντιπάλους με νομικές διώξεις που προκαλούν σοκ.
3. Ένας αυταρχικός παρακάμπτει το Κογκρέσο. Ο Τραμπ έχει αρχίσει να το κάνει.
Όταν μια δημοκρατία διολισθαίνει προς την αυταρχία, ο ηγέτης της βρίσκει τρόπους να εξουδετερώσει το κοινοβούλιο, μετατρέποντάς το σε θεσμικό μηχανισμό που επικυρώνει απλώς τις αποφάσεις του. Το Κογκρέσο φαίνεται να έχει αρχίσει να βαδίζει σε αυτή την πορεία. Το Σύνταγμα, στο Άρθρο Ι, ορίζει ρητά ότι μόνο το Κογκρέσο έχει την εξουσία για τη διαχείριση των δημόσιων δαπανών. Ο πρόεδρος Τραμπ υπονομεύει αυτό το σύστημα.
Η διοίκησή του έχει παραβιάσει την ομοσπονδιακή νομοθεσία τουλάχιστον έξι φορές, παρακρατώντας κονδύλια που είχαν εγκριθεί από το Κογκρέσο για βιβλιοθήκες, νηπιαγωγεία, επιστημονική έρευνα και άλλες δημόσιες υπηρεσίες, σύμφωνα με την Υπηρεσία Λογοδοσίας της Κυβέρνησης (GAO). Έχει αποδυναμώσει ή διαλύσει οργανισμούς που είχαν δημιουργηθεί με νόμο του Κογκρέσου, όπως το Υπουργείο Παιδείας και την USAID. Έχει επίσης επιβάλει νέους φόρους –τα γνωστά δασμολογικά μέτρα του– χωρίς έγκριση από το Κογκρέσο. Από την έναρξη της τρέχουσας παύσης λειτουργίας της κυβέρνησης, έχει χρησιμοποιήσει δωρεές δισεκατομμυριούχων για να πληρώνει στρατιωτικούς και να χρηματοδοτεί την κατασκευή αίθουσας δεξιώσεων στον Λευκό Οίκο.
Μέρος της ευθύνης βαραίνει τους Ρεπουμπλικανούς ηγέτες του Κογκρέσου, οι οποίοι απέτυχαν να αντιταχθούν στις επεμβάσεις του στην εξουσία τους. Η συνενοχή τους, ωστόσο, δεν αλλάζει το γεγονός ότι αυτές οι ενέργειες ήταν παράνομες.
- Συμπέρασμα: Ο Τραμπ έχει αψηφήσει το Σύνταγμα, καταπατώντας την εξουσία του Κογκρέσου επί των δημόσιων οικονομικών. Σε πλήρως αυταρχικά καθεστώτα, τα κοινοβούλια συχνά μεταβιβάζουν επίσημα μέρος της εξουσίας τους στην εκτελεστική εξουσία και ήδη κάποιοι Ρεπουμπλικανοί βουλευτές έχουν προτείνει τέτοιες αλλαγές.
4. Ένας αυταρχικός χρησιμοποιεί τον στρατό για εσωτερικό έλεγχο. Ο Τραμπ έχει αρχίσει να το κάνει.
Ακόμη και οι δημοκρατίες χρησιμοποιούν περιστασιακά τις ένοπλες δυνάμεις στο εσωτερικό τους. Ο στρατός μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της τάξης ή στην προστασία των πολιτών μετά από φυσικές καταστροφές. Σε εξαιρετικές και σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να επιβάλει τον νόμο όταν οι τοπικές αρχές αρνούνται να το πράξουν, όπως συνέβη στον φυλετικά διαχωρισμένο αμερικανικό Νότο τη δεκαετία του 1950 και του 1960.
Οι αυταρχικοί ηγέτες, ωστόσο, χρησιμοποιούν τον στρατό πολύ πιο συχνά και επιδεικτικά – για να καταπνίξουν τη διαφωνία, να σπείρουν φόβο και να επιδείξουν απόλυτη ισχύ. Ο πρόεδρος Τραμπ ανέπτυξε την Εθνοφρουρά στο Λος Άντζελες για να καταστείλει διαδηλώσεις, παρά τις διαβεβαιώσεις των τοπικών αρχών ότι είχαν τον έλεγχο της κατάστασης.
Επιχείρησε το ίδιο στο Πόρτλαντ του Όρεγκον και στο Σικάγο, προτού τον συγκρατήσουν τα ομοσπονδιακά δικαστήρια. Παράλληλα, έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει τον στρατό ως προέκταση του εαυτού του, απολύοντας ανώτατους αξιωματικούς χωρίς αιτιολόγηση και συγκεντρώνοντας εκατοντάδες στρατιωτικούς ηγέτες στη Βιρτζίνια για να παρακολουθήσουν ανοιχτά πολιτικές ομιλίες δικές του και των συνεργατών του.
- Συμπέρασμα: Η χρήση του στρατού από τον Τραμπ για εσωτερικό έλεγχο παραμένει περιορισμένη, αλλά η προθυμία του να το πράξει -και οι απειλές του ότι θα επεκτείνει αυτή τη χρήση, επικαλούμενος τον Νόμο περί Εξέγερσης και εμπλέκοντας δυνάμεις πέρα από την Εθνοφρουρά- είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικές.
5. Ένας αυταρχικός αψηφά τα δικαστήρια. Ο Τραμπ έχει αρχίσει να το κάνει.
Οι επίδοξοι αυταρχικοί ηγέτες γνωρίζουν ότι τα δικαστήρια μπορούν να τους εμποδίσουν να εδραιώσουν την εξουσία τους και συχνά προσπαθούν να τα αποδυναμώσουν ή να τα φέρουν αντιμέτωπα με την εκτελεστική εξουσία.
Ο πρόεδρος Τραμπ έχει αψηφήσει ανοιχτά ομοσπονδιακούς δικαστές σε αρκετές περιπτώσεις. Τον Μάρτιο, η διοίκησή του αγνόησε εντολή δικαστηρίου να επιστρέψουν αεροσκάφη που μετέφεραν μετανάστες προς απέλαση στο Ελ Σαλβαδόρ.
Πιο συχνά, η διοίκηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε τακτικισμούς, παρακάμπτοντας δικαστικές αποφάσεις αντί να τις παραβιάζει ευθέως. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: όταν ένας ομοσπονδιακός δικαστής απαγόρευσε την ανάπτυξη της Εθνοφρουράς του Όρεγκον, η κυβέρνηση απάντησε αναπτύσσοντας Εθνοφρουρές από άλλες πολιτείες.
Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ δεν έχει παραβεί αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου και έχει δηλώσει ότι δεν προτίθεται να το κάνει. Ωστόσο, οι ανώτατοι δικαστές έχουν συχνά ενισχύσει έμμεσα τη στρατηγική του, αποφεύγοντας να στηρίξουν τα κατώτερα δικαστήρια στις συγκρούσεις με την εκτελεστική εξουσία.
- Συμπέρασμα: Είναι ενθαρρυντικό ότι ο Τραμπ δεν έχει αγνοήσει το Ανώτατο Δικαστήριο και αυτό μπορεί ακόμη να μπλοκάρει τις πιο κραυγαλέες υπερβάσεις του. Ωστόσο, η απροθυμία του δικαστηρίου να τον περιορίσει φαίνεται να τον έχει ενθαρρύνει να παρακάμπτει αποφάσεις κατώτερων δικαστηρίων που δεν του είναι αρεστές.
6. Ένας αυταρχικός κηρύσσει ψευδείς «εθνικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης». Ο Τραμπ το έχει κάνει.
Οι αυταρχικοί ηγέτες συχνά περιορίζουν τη δημοκρατία επικαλούμενοι μια “έκτακτη ανάγκη”, υποστηρίζοντας ότι η υποτιθέμενη απειλή απαιτεί από αυτούς να ασκήσουν εξαιρετικές εξουσίες.
Οι προκάτοχοι του Τραμπ δεν υπήρξαν άμεμπτοι σε αυτό το ζήτημα – μερικές φορές κήρυξαν αμφισβητήσιμες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Ο Τραμπ, ωστόσο, έχει προχωρήσει πολύ πιο πέρα. Έχει κατασκευάσει τεχνητές κρίσεις για να παρακάμψει το Κογκρέσο και να επιβάλει δασμούς, να απορρυθμίσει τον ενεργειακό τομέα, να εντείνει την επιβολή της μεταναστευτικής νομοθεσίας και να στείλει την Εθνοφρουρά στην Ουάσιγκτον.
Ακόμη πιο ανησυχητικά, ισχυρίστηκε ότι μια βενεζουελάνικη εγκληματική συμμορία εισέβαλε στις Ηνωμένες Πολιτείες, χρησιμοποιώντας αυτό το πρόσχημα για να δικαιολογήσει τη δολοφονία ξένων πολιτών σε διεθνή ύδατα, κατά παράβαση του αμερικανικού και του διεθνούς δικαίου.
- Συμπέρασμα: Η προθυμία του Τραμπ να διατάσσει θανάτους χωρίς νομική διαδικασία, ανατινάζοντας πλοία που οι αμερικανικές αρχές θα μπορούσαν απλώς να σταματήσουν και να ελέγξουν, αποτελεί μία από τις πιο ακραίες καταχρήσεις εξουσίας του. Δημιουργεί το ανησυχητικό ενδεχόμενο ότι ενδέχεται να επεκτείνει τη χρήση των έκτακτων εξουσιών και σε άλλους τομείς – ακόμη και στην εσωτερική επιβολή του νόμου.
7. Ενας αυταρχικός δαιμονοποιεί ευάλωτες ομάδες. Ο Τραμπ το έχει κάνει.
Οι αυταρχικοί ηγέτες συνηθίζουν να υποτιμούν τις μειονότητες, παρουσιάζοντάς τες ως απειλή που τους δίνει πρόσχημα να συγκεντρώσουν περισσότερη εξουσία. Ο πρόεδρος Τραμπ έχει επανειλημμένα υπονοήσει ότι οι περιθωριοποιημένες ομάδες ευθύνονται για τα προβλήματα της χώρας.
Στην κορυφή της λίστας του βρίσκονται οι μετανάστες. Ο Τραμπ τους έχει κατηγορήσει ότι «καταστρέφουν κοινότητες», ενώ η διοίκησή του προσπάθησε να τους απανθρωποποιήσει, δημοσιεύοντας ειρωνικά βίντεο με δεμένους μετανάστες. Ως αποτέλεσμα, πολλοί Λατίνοι έχουν σταματήσει να μιλούν ισπανικά δημόσια και φέρουν συνεχώς τα διαβατήριά τους για να αποδεικνύουν την υπηκοότητά τους.
Εχει δαιμονοποιήσει τα τρανς άτομα, απαγορεύοντάς τους τη στρατιωτική θητεία. Εχει απολύσει γυναίκες και έγχρωμους από ηγετικές θέσεις και τερματίσει προγράμματα προώθησης της ποικιλομορφίας στους χώρους εργασίας.
Η διοίκησή του έχει επιχειρήσει να διαγράψει πτυχές της μαύρης ιστορίας, αφαιρώντας βιβλία για τη δουλεία και τον φυλετικό διαχωρισμό από στρατιωτικές βιβλιοθήκες και ασκώντας πίεση στα μουσεία του Σμιθσόνιαν να περιορίσουν σχετικές εκθέσεις. Ταυτόχρονα, έχει υπονοήσει ότι οι λευκοί και οι Χριστιανοί είναι θύματα, επαναλαμβάνοντας την αυταρχική ρητορική που παρουσιάζει τις πλειοψηφίες ως «καταπιεσμένες».
- Συμπέρασμα: Ο Τραμπ δανείζεται την τακτική των αυταρχικών ηγετών, υπονοώντας ότι ορισμένοι πολίτες είναι νόμιμοι και άλλοι πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
8. Ενας αυταρχικός ελέγχει την πληροφόρηση και τα μέσα. Ο Τραμπ έχει αρχίσει να το κάνει.
Οι δημοκρατίες βασίζονται στην ακριβή και ανεξάρτητη πληροφόρηση ως θεμέλιο της λήψης αποφάσεων. Οι αυταρχικοί ηγέτες, αντίθετα, επιδιώκουν να καταπνίξουν τις ενοχλητικές αλήθειες.
Ο πρόεδρος Τραμπ έχει επιχειρήσει να χειραγωγήσει τις κυβερνητικές πληροφορίες με διάφορους τρόπους. Απέλυσε τον επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στατιστικής Εργασίας, όταν η υπηρεσία δημοσίευσε απογοητευτικά στοιχεία για την απασχόληση το καλοκαίρι. Διέκοψε ομοσπονδιακά προγράμματα συλλογής δεδομένων για την κλιματική αλλαγή, πιθανότατα επειδή οι πληροφορίες αυτές θα ενθάρρυναν δράσεις που ο ίδιος απορρίπτει.
Παράλληλα, έχει κάνει βήματα για να ελέγξει τα μέσα ενημέρωσης, τόσο τα παραδοσιακά όσο και τα ψηφιακά. Διευθέτησε την πώληση του TikTok από κινεζική εταιρεία σε επενδυτές συνδεδεμένους με πολιτικούς συμμάχους του. Πίεσε το Κογκρέσο να σταματήσει τη χρηματοδότηση της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Εξασφάλισε πληρωμές πολλών εκατομμυρίων από τα δίκτυα ABC, Paramount (CBS), YouTube και Meta, στο πλαίσιο εξωδικαστικών συμβιβασμών για ανυπόστατους ισχυρισμούς περί «άδικης μεταχείρισης», και ταυτόχρονα έχει κινηθεί νομικά εναντίον των New York Times και της Wall Street Journal. Όλες αυτές οι κινήσεις αποσκοπούν στην αποδυνάμωση κάθε ενημέρωσης που δεν αναπαράγει τις θέσεις του.
- Συμπέρασμα: Αντί για έναν ανεξάρτητο και ελεύθερο Τύπο, ο Τραμπ φαίνεται να επιδιώκει τη δημιουργία ενός παράλληλου συστήματος ενημέρωσης που θα προωθεί τα δικά του συμφέροντα και αφηγήματα.
9. Ενας αυταρχικός προσπαθεί να ελέγξει τα πανεπιστήμια. Ο Τραμπ έχει αρχίσει να το κάνει.
Οι αυταρχικοί ηγέτες αναγνωρίζουν ότι τα πανεπιστήμια αποτελούν εστίες ανεξάρτητης σκέψης και πολιτικής διαφωνίας, και γι’ αυτό συχνά τα στοχοποιούν. Ο Πούτιν και ο Ερντογάν έχουν κλείσει πανεπιστήμια, η κυβέρνηση Μόντι στην Ινδία έχει συλλάβει διαφωνούντες ακαδημαϊκούς, ενώ ο Ορμπαν στην Ουγγαρία έχει παραδώσει τα ιδρύματα σε φιλοκυβερνητικά ιδρύματα διαχείρισης.
Μία από τις χαρακτηριστικές πολιτικές της δεύτερης θητείας του Τραμπ είναι η επίθεση στην ανώτατη εκπαίδευση. Εχει περικόψει εκατομμύρια δολάρια από την έρευνα, έχει προσπαθήσει να επιβάλει πολιτικά κριτήρια στις προσλήψεις και στις εισαγωγές φοιτητών, και έχει εξαναγκάσει σε παραίτηση τον πρύτανη του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια.
Πρόκειται για μια συστηματική εκστρατεία αποδυνάμωσης ενός ισχυρού θεσμού, όπου δραστηριοποιούνται πολλοί προοδευτικοί και νέοι άνθρωποι – ομάδες που συνήθως βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αντι-αυταρχικών κινημάτων.
- Συμπέρασμα: Επειδή η ομοσπονδιακή κυβέρνηση χρηματοδοτεί μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής έρευνας, διαθέτει σημαντική επιρροή στα πανεπιστήμια. Αρχικά, ορισμένα ιδρύματα έδειξαν διάθεση συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του Τραμπ. Ωστόσο, πιο πρόσφατα, πολλά αντέδρασαν, απορρίπτοντας πρόταση που θα τα αντάμειβε οικονομικά αν υιοθετούσαν πολιτικές ευνοϊκές προς τον ίδιο.
10. Ενας αυταρχικός καλλιεργεί λατρεία προσωπικότητας. Ο Τραμπ το έχει κάνει.
Αυτοκράτορες και βασιλείς στο παρελθόν εξυμνούσαν τον εαυτό τους προβάλλοντας τις εικόνες τους παντού. Η αμερικανική παράδοση απέρριπτε πάντα τέτοια είδωλα-ηγέτες, τουλάχιστον μέχρι σήμερα.
Τεράστια πανό με το πρόσωπο του Τραμπ κρέμονται πλέον σε κυβερνητικά κτίρια. Ο ίδιος έχει αναρτήσει εικόνες και βίντεο που τον παρουσιάζουν με στέμμα, ανάμεσά τους και ένα βίντεο που δημιούργησε τεχνητή νοημοσύνη, στο οποίο εμφανίζεται να εξευτελίζει διαδηλωτές.
Οργάνωσε στρατιωτική παρέλαση για τα γενέθλιά του, ενώ σε τηλεοπτικές συνεδριάσεις τα μέλη του υπουργικού του συμβουλίου τον εγκωμιάζουν δημοσίως.
Παρουσίασε ακόμη κρυπτονόμισμα με τη μορφή του, και το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι για τα 250 χρόνια των Ηνωμένων Πολιτειών θα εκδώσει αναμνηστικό νόμισμα με το πρόσωπό του.
- Συμπέρασμα: Η λατρεία του προσώπου του Τραμπ ενισχύει τον ισχυρισμό του —σύνηθες μοτίβο στους αυταρχικούς— ότι μόνο αυτός μπορεί να “σώσει” τη χώρα. Όπως είπε ο ίδιος: «Μόνο εγώ μπορώ να το φτιάξω.» Προσπαθεί έτσι να ταυτίσει τον εαυτό του με το ίδιο το κράτος, σαν να μην υπάρχει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση χωρίς εκείνον.
11. Ενας αυταρχικός χρησιμοποιεί την εξουσία για προσωπικό πλουτισμό. Ο Τραμπ το έχει κάνει.
Οι αυταρχικοί ηγέτες συχνά μετατρέπουν το κράτος σε μηχανισμό πλουτισμού για τον εαυτό τους, τις οικογένειές τους και τους συμμάχους τους. Ο Ντόναλντ Τραμπ επιδεικνύει ανοιχτά αυτή την κουλτούρα διαφθοράς μέσα στη διοίκησή του.
Χρησιμοποιεί την προεδρία ως μέσο προσωπικού κέρδους, από το γραφικό έως το προκλητικό. Χρέωνε έως και 1.200 δολάρια τη βραδιά στους πράκτορες της Μυστικής Υπηρεσίας που διέμεναν στα ξενοδοχεία του· εξασφάλισε 40 εκατομμύρια δολάρια από την Amazon για τα δικαιώματα ενός ντοκιμαντέρ της Μελάνια Τραμπ· και ζήτησε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση 230 εκατομμύρια δολάρια σε «αποζημίωση» επειδή ερευνήθηκε για παραβίαση του νόμου.
Εχει επίσης ζητήσει δώρα από ξένες κυβερνήσεις, όπως ένα ιδιωτικό αεροπλάνο από το Κατάρ.
Τα παιδιά του κερδίζουν επίσης από τη θέση του πατέρα τους, μέσω συναλλαγών σε ακίνητα, επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα και ενός ιδιωτικού κλαμπ στην Ουάσιγκτον. Ο Τραμπ ανταμείβει όσους τους ωφελούν, όπως τον επικεφαλής εταιρείας κρυπτονομισμάτων που συνεργαζόταν με την οικογένειά του και έλαβε προεδρική χάρη.
Σύμφωνα με ανάλυση του Reuters, τα έσοδα του Trump Organization εκτοξεύθηκαν στα 864 εκατομμύρια δολάρια το πρώτο εξάμηνο του 2025, από μόλις 51 εκατομμύρια ένα χρόνο πριν. Παράλληλα, πρόσφατες αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου έχουν καταστήσει πιο δύσκολη τη δίωξη της διαφθοράς.
- Συμπέρασμα: Η κουλτούρα διαφθοράς που έχει καλλιεργήσει ο Τραμπ θυμίζει περισσότερο τους αυταρχικούς ηγέτες του εξωτερικού από κάθε άλλη περίπτωση στη λίστα. Χρησιμοποιεί την εξουσία και τους πόρους του αμερικανικού κράτους -που ανήκουν στους πολίτες- για να πλουτίζει ο ίδιος και δεν προσπαθεί καν να το αποκρύψει.
12. Ενας αυταρχικός αλλοιώνει τον νόμο για να μείνει στην εξουσία. Ο Τραμπ έχει αρχίσει να το κάνει.
Οι αυταρχικοί ηγέτες αλλάζουν τους εκλογικούς κανόνες προς όφελος του κόμματός τους και παραβιάζουν ή διαστρεβλώνουν το Σύνταγμα για να παρατείνουν τη θητεία τους.
Η μεγαλύτερη προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ να ακολουθήσει αυτό το μοτίβο απέτυχε το 2020, όταν δεν κατάφερε να ανατρέψει την εκλογική του ήττα από τον Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο, η προσπάθειά του εκείνη έδειξε τη διάθεσή του να παραβιάσει τον νόμο για να παραμείνει στην εξουσία.
Κατά τη δεύτερη θητεία του, έχουν εμφανιστεί ανησυχητικά σημάδια θεσμικής χειραγώγησης. Ο Τραμπ πιέζει τους Ρεπουμπλικανούς να εντείνουν την εκλογική χαρτογράφηση σε πρωτοφανή βαθμό και εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα τον Μάρτιο που επιδιώκει να παρεμβαίνει στον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών από τις πολιτείες.
Οι κινήσεις αυτές αυξάνουν τις πιθανότητες να διατηρήσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα τον έλεγχο του Κογκρέσου, ακόμη κι αν η πλειοψηφία των ψηφοφόρων επιθυμεί την απομάκρυνσή του.
Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ δεν έχει κάνει συγκεκριμένα βήματα για να παραμείνει στην εξουσία πέραν των δύο θητειών που απαγορεύει η 22η Τροπολογία του Συντάγματος. Εναλλάσσεται όμως ανάμεσα σε υπαινιγμούς για τρίτη θητεία και δηλώσεις ότι θα αποχωρήσει οριστικά στις 20 Ιανουαρίου 2029.
- Συμπέρασμα: Ακόμη κι αν τελικά δεν επιχειρήσει να παραμείνει πρόεδρος για τρίτη φορά, οι προσπάθειές του να αλλοιώσει τον εκλογικό μηχανισμό υπέρ των Ρεπουμπλικανών είναι αντιδημοκρατικές και απειλούν να νοθεύσουν τη λειτουργία των αμερικανικών εκλογών για χρόνια.
Το πιο ξεκάθαρο σημάδι ότι μια δημοκρατία έχει πεθάνει είναι όταν ο ηγέτης και το κόμμα του καθιστούν αδύνατο για τους αντιπάλους τους να κερδίσουν εκλογές και να ασκήσουν εξουσία.
Από τη στιγμή που θα φτάσει εκεί, η μεταστροφή είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιστραφεί. Οι επίδοξοι αυταρχικοί χρησιμοποιούν την υποταγή του κοινοβουλίου και της δικαιοσύνης για να παγιώσουν την κυριαρχία τους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι σήμερα μια απολυταρχία. Διατηρούν σε μεγάλο βαθμό ελεύθερο Τύπο και ανεξάρτητη δικαιοσύνη, ενώ εκατομμύρια πολίτες συμμετείχαν πρόσφατα στις διαδηλώσεις No Kings.
Ωστόσο, η χώρα έχει αρχίσει να βαδίζει σε μια αντιδημοκρατική πορεία, και πολλοί Αμερικανοί -ακόμη και όσοι βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας- παραμένουν επικίνδυνα εφησυχασμένοι απέναντι στην απειλή.
Οι δώδεκα δείκτες που παρουσιάζει το άρθρο αποτελούν έναν τρόπο να μετρηθεί πόσο πιο μακριά θα φτάσει ο Τραμπ τους επόμενους μήνες και χρόνια.
Η επικαιροποίηση του δείκτη προγραμματίζεται για το 2026.
Του Editorial Board των New York Times
