Το βρετανικό πολιτικό σύστημα αντιμετωπίζει ξαφνικά μια μικρή συνταγματική κρίση και η βασιλική οικογένεια τη μεγαλύτερη τρικυμία της από τον θάνατο της πριγκίπισσας Νταϊάνα. H ιστορία με τον Αντριου δεν είναι καινούργια. Είναι γνωστή στη βρετανική κοινή γνώμη από το 2015. Η κατηγορία εναντίον του είναι ότι συνευρέθη σεξουαλικά στις αρχές του 2000 με τη Βιρτζίνια Τζιούφρε, όταν εκείνη ήταν 17 χρόνων, θύμα κυκλώματος trafficking ανήλικων κοριτσιών που είχε οργανώσει ο Τζέφρι Επσταϊν. Η ιστορία έρχεται ανά διαστήματα στο προσκήνιο με νέες φρικώδεις λεπτομέρειες που εκθέτουν όλο και περισσότερο τον Αντριου. Η τελευταία εξέλιξη ήταν η δημοσίευση της αυτοβιογραφίας της Τζιούφρε, όπου μεταξύ άλλων περιγράφονται οι σεξουαλικές συνευρέσεις τους. Ακόμη και σήμερα ο Αντριου αρνείται ότι είχε συναντήσει ποτέ στη ζωή του την Τζιούφρε. Της έδωσε όμως 12 εκατ. λίρες για εξωδικαστικό συμβιβασμό το 2022. Το συνόψισε ανωνύμως μια πηγή μέσα από το Παλάτι στο BBC: «O Μεγάλος Δούκας του Γιορκ έδωσε 12 εκατ. λίρες σε κάποια που δεν γνώρισε ποτέ και για κάτι που ποτέ δεν έκανε».
Σε κάθε γύρο αποκαλύψεων το Παλάτι αναγκάζει τον πρίγκιπα να αποχωριστεί κάποιους από τους τίτλους του. Το 2019 αποσύρθηκε από τα επίσημα καθήκοντά του ως μέλους της βασιλικής οικογένειας. Το 2022 παραιτήθηκε από τον τίτλο της Αυτού Βασιλικής Υψηλότητας. Τώρα ο Κάρολος του ζήτησε να μη χρησιμοποιεί τον τίτλο του Δούκα του Γιορκ. Εξακολουθεί όμως να είναι πρίγκιπας.
Οι τίτλοι δίνουν στο πρόσωπο που τους κατέχει μια αίγλη που αυτομάτως εκλείπει όταν ο τίτλος αφαιρείται. Το «Πρίγκιπας Ανδρέας, Δούκας του Γιορκ» είναι πολύ διαφορετικό από το Ανδρέας Ουίνδσορ σκέτο. Αν μάλιστα υπολογίσει κανείς το γεγονός ότι έχουν περάσει πια έξι χρόνια χωρίς να κάνει επισήμως τίποτε, ο Αντριου φαίνεται ως ο άπραγος Ανδρέας που ζει μια παρασιτική ζωή με δανεικά και αγύριστα από τον Βρετανό φορολογούμενο.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του Αντριου είναι η παντελής έλλειψη συναίσθησης της κατάστασης, ο χαλαρός τρόπος που αντιμετωπίζει τις ευθύνες του, περιφερόμενος με ένα ειλικρινώς απορημένο βλέμμα ότι δεν καταλαβαίνει τι ακριβώς έκανε λάθος. Το τηλεοπτικό πλάνο με τον διάδοχο του θρόνου, πρίγκιπα Γουίλιαμ να τον αγνοεί επίμονα και με εκνευρισμό σε μια από τις πρόσφατες βασιλικές εκδηλώσεις έγινε viral στη Βρετανία. Είναι ο θείος-ντροπή της οικογένειας που εξακολουθεί να εμφανίζεται σαν να μην τρέχει τίποτε στις πιο ακατάλληλες στιγμές.
Η κριτική προς το Παλάτι (όπως και στην περίπτωση της Νταϊάνα) είναι ότι «δεν το πιάνουν». Πως δεν έχουν αντιληφθεί τη ζημιά που κάνει ο Αντριου και του επιτρέπουν να κάνει ο ίδιος τις ανακοινώσεις ότι αποσύρεται οικειοθελώς από τους τίτλους του.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό ο Στίβεν Φλιν, αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας (SNP), κατέθεσε ερώτηση με την οποία ζητούσε να αφαιρεθούν επισήμως και με νόμο της Βουλής οι βασιλικοί τίτλοι από τον Αντριου. Η πρωτοβουλία δεν έχει καμία τύχη, γιατί η κυβέρνηση δεν πρόκειται ποτέ να φέρει κανένα νόμο στη Βουλή με τον οποίο να αναμειγνύεται σε θέματα του Παλατιού. Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ξέρει ότι είναι αναγκαίο να προστατευθεί ο κανόνας ότι η Βουλή κάνει τη δική της δουλειά και το Παλάτι τη δική του. Αυτή είναι η θέση και των Συντηρητικών. Γι’ αυτό και την πρωτοβουλία του SNP υπέγραψαν μόνο 25 βουλευτές.
Στο πρόσωπό του το Παλάτι αντιμετω- πίζει τη μεγαλύτερη δοκιμασία του από τον θάνατο της Νταϊάνα, συμπαρασύροντας τη βρετανική Βουλή σε συνταγματική κρίση.
Μόνο που για μία ακόμη φορά τα παραδοσιακά κόμματα δυσκολεύονται να εναρμονιστούν με την κοινή γνώμη. Με τις προσεκτικές διατυπώσεις τους και τους λεπτούς χειρισμούς δίνουν μάλιστα την αίσθηση της συγκάλυψης. Ετσι, σε αυτό το κενό καταφέρνουν να εναρμονίζονται με το λαϊκό αίσθημα όσοι πολιτικοί δεν μασάνε τα λόγια τους. «Ο κόσμος σιχάθηκε πια. [Ο Αντριου] έχει ντροπιάσει τον εαυτό του και τη βασιλική οικογένεια. Ειλικρινά, δεν καταλαβαίνω γιατί ο φορολογούμενος θα πρέπει να συνεχίσει να πληρώνει τους λογαριασμούς του», είπε ο Ρόμπερτ Τζένρικ, ο σκιώδης υπουργός Δικαιοσύνης των Τόρις που θέλει να γίνει ο νέος Φάρατζ.
Στο μεταξύ, ο Αντριου εξακολουθεί να εγκαταλείπει τίτλους. Εκτός από τον τίτλο του Δούκα του Γιορκ, συμφώνησε να μη χρησιμοποιεί τον τίτλο του Ιππότη του Μεγάλου Σταυρού του Βασιλικού Βικτωριανού Τάγματος και από τον ρόλο του ως Βασιλικού Ιππότη Συνοδού του Μεσαιωνικού Τάγματος της Περικνημίδας.
Οι τίτλοι είναι πολλοί, κωμικοί και όχι το πραγματικό ζητούμενο σε αυτή την ιστορία. Οπως είπε η Σάρα Οουεν, πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την Ισότητα και τις Γυναίκες, η συζήτηση για το ποιους τίτλους ακριβώς θα αποχωριστεί ένας πρίγκιπας μας αποπροσανατολίζει από το μεγάλο ερώτημα: πώς ακριβώς θα αποδοθεί δικαιοσύνη για όσα φρικτά έχουν συμβεί. Είναι ένα ερώτημα που κυρίως απευθύνεται προς τη βρετανική κοινωνία.
Η ανοχή λοιπόν στον Αντριου δεν έρχεται απλώς από τον αδελφό του ή τον εκάστοτε πρωθυπουργό, αλλά από την ίδια την κοινωνία προς τη βασιλική οικογένεια. Ο πρίγκιπας Αντριου κατάφερε όμως να βάλει τους Βρετανούς φορολογουμένους να τον πληρώνουν όλα αυτά τα χρόνια για να απασχολεί τα ταμπλόιντ τους. Ο ίδιος παραμένει μέχρι σήμερα ασφαλής στην έπαυλη των 30 δωματίων που του παρέχει ουσιαστικά το κράτος.
* Ο κ. Θύμιος Τζάλλας είναι δημοσιογράφος και εργάζεται σε think tank στο Λονδίνο.
