Η Ευρωπαϊκή Ενωση αναζητά τρόπο να χρηματοδοτήσει την άμυνα και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας για τα έτη 2026 και 2027, αξιοποιώντας τα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν δεσμευθεί στη Δύση μετά την εισβολή της Μόσχας.
Με βάση το Διεθνές Δίκαιο, κρατικά κεφάλαια δεν μπορούν να κατασχεθούν και έτσι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει ένα σχήμα που θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη να χρησιμοποιήσουν έως 185 δισ. ευρώ –το μεγαλύτερο μέρος των 210 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που παραμένουν «παγωμένα» στην Ευρώπη–, χωρίς να προβούν σε δήμευση.
Στην αρχή του πολέμου, η ρωσική κεντρική τράπεζα διατηρούσε ομόλογα στη Euroclear. Καθώς τα ομόλογα αυτά έληξαν, τα μετρητά που προέκυψαν μπλόκαραν λόγω των κυρώσεων.
Η Euroclear επενδύει σήμερα τα κεφάλαια αυτά στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα· το νέο σχέδιο προβλέπει την αντικατάσταση αυτής της επένδυσης με μηδενικού επιτοκίου ομόλογα που θα εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα κεφάλαια θα κατευθυνθούν μέσω ενός Δανείου Επανορθώσεων προς την Ουκρανία, το οποίο θα εκταμιεύεται σταδιακά ανάλογα με τις ανάγκες.
Το Κίεβο θα αποπληρώσει το ποσό μόνον όταν λάβει πολεμικές αποζημιώσεις από τη Ρωσία, επιτρέποντάς του έτσι να διαθέσει τα χρήματα άμεσα.
Παγκοσμίως, έχουν δεσμευθεί περίπου 257 δισ. ευρώ ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από αυτά, 210 δισ. ευρώ βρίσκονται στην Ευρώπη -185 δισ. στη Euroclear-, εκ των οποίων τα 176 δισ. έχουν ήδη μετατραπεί σε μετρητά.
Η Κομισιόν υπολογίζει ότι μετά την αποπληρωμή προηγούμενου δανείου της G7, ύψους 45 δισ. ευρώ, το διαθέσιμο ποσό για την Ουκρανία θα φτάσει περίπου τα 140 δισ. ευρώ. Μέχρι στιγμής, έχουν εκταμιευθεί 25,3 δισ. ευρώ από το συνολικό δάνειο.
Επιπλέον, 25 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων παραμένουν σε άλλες ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες, όπως η Γαλλία και το Λουξεμβούργο, και εξετάζεται η πιθανή ένταξή τους στο σχέδιο.
Η Ρωσία θα διατηρήσει νομικά την αξίωσή της επί των κεφαλαίων της στη Euroclear, η οποία θα κατέχει ισόποσα ομόλογα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ουσιαστικά, η μόνη διαφορά θα είναι ότι τα ρωσικά χρήματα θα επενδύονται σε ομόλογα της Ε.Ε. αντί για καταθέσεις στην ΕΚΤ.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει δηλώσει ότι το ρίσκο θα επιμεριστεί συλλογικά μεταξύ των κρατών-μελών.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ ντε Βέβερ έχει προειδοποιήσει ότι η χώρα του δεν θα εγκρίνει το σχέδιο χωρίς ισχυρή νομική βάση και πλήρη επιμερισμό των κινδύνων.
Το σχέδιο θα χρειαστεί την εγγύηση όλων των κρατών-μελών της Ε.Ε., με αναλογία ανάλογη του μεγέθους των οικονομιών τους.
Ο Καναδάς και η Βρετανία έχουν εκφράσει ενδιαφέρον συμμετοχής, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία όχι.
Η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι η Ουγγαρία, η οποία διατηρεί φιλική στάση απέναντι στη Μόσχα, ενδέχεται να μην εγγυηθεί το δάνειο, ωστόσο είναι έτοιμη να προχωρήσει με τα υπόλοιπα 26 κράτη, δεδομένου ότι η ουγγρική οικονομία έχει μικρό βάρος στο συνολικό σχήμα.
Ο κίνδυνος για τα κράτη-μέλη θεωρείται ελάχιστος, καθώς οι εγγυήσεις θα ενεργοποιούνταν μόνο αν η ίδια η Ε.Ε. αποφάσιζε να αποδεσμεύσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, πριν καταβληθούν αποζημιώσεις στην Ουκρανία.
Για να αποτραπεί το ενδεχόμενο να μπλοκάρει μια χώρα την ανανέωση των κυρώσεων ανά εξάμηνο, η Επιτροπή προτείνει οι κυρώσεις να ανανεώνονται πλέον με ειδική πλειοψηφία, μειώνοντας τον κίνδυνο απρόβλεπτης αποδέσμευσης των κεφαλαίων.
Το Κρεμλίνο έχει χαρακτηρίσει το σχέδιο «παράνομη δήμευση ρωσικής περιουσίας» και έχει προειδοποιήσει ότι θα υπάρξουν αντίποινα σε περίπτωση εφαρμογής του.
Reuters
