Mε την έγκριση του 19ου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας ανοίγει η αυλαία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σήμερα στις Βρυξέλλες, καθώς η Σλοβακία ήρε τις ενστάσεις της.
Η ατζέντα του Συμβουλίου είναι «βαριά» με δύο βασικά διακυβεύματα: την ενίσχυση της Ουκρανίας μέσω δανείου «επανορθώσεων», που προτείνει η Κομισιόν, και την επίτευξη των στόχων σχετικά με το κλίμα για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως το 2040, η οποία αναμένεται να αποτελέσει «σημείο» τριβής μεταξύ των κρατών-μελών, καθώς αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρούν ότι οι κανόνες της «πράσινης μετάβασης» επιβαρύνουν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Η Σλοβακία ήρε χθες το βράδυ, πάντως, τις ενστάσεις της έναντι του 19ου πακέτου κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά της Ρωσίας, την ώρα μάλιστα που ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωνε κυρώσεις στους ρωσικούς ενεργειακούς ομίλους Rosneft και Lukoil. Η έγκριση του 19ου πακέτου εγκρίθηκε επισήμως από τους μόνιμους αντιπροσώπους στην Ε.Ε (Coreper) λίγη ώρα πριν από την έναρξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο Σλοβάκος πρωθυπουργός αποφάσισε να δώσει το «πράσινο φως» στις κυρώσεις, καθώς στο κείμενο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συμπεριελήφθησαν αναφορές στο το ETS2 (το σύστημα εμπορίας εκπομπών για τα κτίρια και τις μεταφορές) και τις υψηλές τιμές ενέργειας, για τις οποίες εξέφραζε ανησυχία. Ο Ρόμπερτ Φίτσο θα εκπροσωπεί έως το απόγευμα και τον Ούγγρο ομόλογό του, Βίκτορ Ορμπαν, που θα παραμείνει στη Βουδαπέστη για τους εορτασμούς της ουγγρικής εξέγερσης του 1956.
«Αγκάθι» το δάνειο «επανορθώσεων»
Στις Βρυξέλλες θα βρίσκεται πάντως ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Θα συζητήσουμε πώς θα υποστηρίξουμε περαιτέρω την Ουκρανία εν μέσω του συνεχιζόμενου επιθετικού πολέμου της Ρωσίας. Η δέσμευσή μας είναι ακλόνητη. Η πορεία μας είναι ξεκάθαρη. Θα συνεχίσουμε να αυξάνουμε την πίεση στη Ρωσία, ενισχύοντας παράλληλα την Ουκρανία στην επιδίωξη της ειρήνης», τόνισε χθες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.
Θέμα «αγκάθι» ωστόσο στις σημερινές συνομιλίες των Ευρωπαίων ηγετών θα είναι η πρόταση της Κομισιόν να χρησιμοποιηθούν «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως δάνειο «επανορθώσεων» ύψους 140 δισ. ευρώ για την Ουκρανία. Τα κράτη-μέλη δεν έχουν έως τώρα καταλήξει σε συμφωνία, καθώς υπάρχουν τέσσερα «σημεία» που ζητούν άμεση απάντηση. Το πρώτο αφορά όλα τα κράτη-μέλη και τα δημόσια οικονομικά τους. Βασικό ερώτημα, που θέτουν αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αφορά τη φύση των εγγυήσεων που θα πρέπει να παρέχουν τα κράτη-μέλη ως προς το δάνειο και πώς αυτές μπορούν να καλυφθούν ενδεχομένως μέσω του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Το δεύτερο και πολύ βασικό αφορά τις ενστάσεις του Βελγίου, που ζητά αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων έναντι της χρήσης των περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας, μεγάλο μέρος των οποίων βρίσκεται στο χρηματοπιστωτικό αποθετήριο Euroclear, στις Βρυξέλλες. Το τρίτο ζήτημα αφορά τη χρήση του δανείου, με κάποια κράτη-μέλη να απαιτούν τα χρήματα να χρησιμοποιηθούν μόνο για στρατιωτικές ανάγκες της Ουκρανίας και όχι για κάλυψη δημοσιονομικών αναγκών και με τη Γαλλία επίσης να ζητά εξαγορά μόνο ευρωπαϊκών οπλικών συστημάτων. Το τέταρτο ζήτημα αφορά τους συνταγματικούς περιορισμούς τρίτων χωρών ως προς τη χρηματοδότηση αγοράς οπλικών συστημάτων. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να ζητήσουν από την Κομισιόν να απαντήσει σε όλες τις νομικές ενστάσεις και τους επιμέρους προβληματισμούς σχετικά με το εν λόγω δάνειο, που αναμένεται πάντως να καλύψει τις ανάγκες της Ουκρανίας τη διετία 2025-2026.
Ανταγωνιστικότητα και κλιματικοί στόχοι
Δύσκολη αναμένεται επίσης να είναι η συζήτηση των «27» γύρω από τις πολιτικές για το κλίμα. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα ήθελε να προστατευθούν οι στόχοι μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που περιέχονται στον προτεινόμενο νόμο για το κλίμα, ο οποίος απαιτεί μείωση κατά 90% έως το 2040, καθώς και την υπόσχεση ουδετερότητας ως προς τις εκπομπές έως το 2050.
Ωστόσο, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε σειρά αναθεωρήσεων στη νομοθεσία για την Πράσινη Συμφωνία, που στην πραγματικότητα δεν θα επιτρέψουν στην Ε.Ε να τηρήσει τη δέσμευσή της. Ορισμένοι ηγέτες θέλουν να προχωρήσουν πολύ περισσότερο, υπογραμμίζοντας το εκλογικό κόστος της πράσινης συμφωνίας. Αρκετά κράτη-μέλη θέλουν σήμερα να δοθούν κατευθυντήριες γραμμές, ώστε να υπάρξουν αποφάσεις στο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, στις 4 Νοεμβρίου. Σε κάθε περίπτωση, αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρούν ότι οι στόχοι θα πρέπει να είναι ρεαλιστικοί και να μην επιβαρύνουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Τα επόμενα βήματα ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας αναμένεται επίσης να συζητηθούν σήμερα στη βάση του «οδικού χάρτη» που παρουσίασε η Κομισιόν, την περασμένη εβδομάδα.
«Σφήνα» η Κίνα
Αν και δεν είναι επισημως στην ατζέντα, η Κίνα αναπόφευκτα θα βρεθεί κάποια στιγμή στο τραπέζι των συνομιλιών. Η απόφαση του Πεκίνου να επιβάλει εκ νέου και να επεκτείνει σαρωτικούς περιορισμούς στις σπάνιες γαίες, ζωτικής σημασίας για τους τομείς της άμυνας και της τεχνολογίας, πυροδότησε εκκλήσεις από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Πολωνία να υιοθετήσει η Ε.Ε αυστηρότερη στάση έναντι της Κίνας. Τα κράτη-μέλη, ωστόσο, εξακολουθούν να «διχάζονται» ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης του Πεκίνου, καθώς ανησυχούν ότι οποιαδήποτε κλιμάκωση θα μπορούσε να πλήξει σκληρά την ευρωπαϊκή οικονομία.
Ικανοποιημένη η ελληνική πλευρά
Η ελληνική πλευρά εμφανίζεται, πάντως, ικανοποιημένη με το τελευταίο προσχέδιο του κειμένου των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Για την Αθήνα ήταν σημαντικό ότι σε δύο παραγράφους σχετικά με την άμυνα και την ασφάλεια υπογραμμίζεται η ανάγκη υπεράσπισης όλων των συνόρων της Ε.Ε., πέραν των ανατολικών, για τα οποία, πάντως, «κουμπώνουν» κατά προτεραιότητα τα εμβληματικά κοινά αμυντικά έργα, όπως το ευρωπαϊκό τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών ή η επιτήρηση της ανατολικής πτέρυγας.
Η ελληνική πλευρά επίσης πρόσθεσε σε μια από τις παραγράφους για τη Μέση Ανατολή όπου επισημαίνεται η ανάγκη αποκλιμάκωσης στη Δυτική Οχθη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και τερματισμού της βίας των εποίκων και κατά των χριστιανικών κοινοτήτων.
Κυπριακό σχέδιο «έξι σημείων» για τη Συμφωνία στη Γάζα
Η Κύπρος κατάρτισε πρόταση που αποτελείται από 6 συγκεκριμένα σημεία, στη βάση των οποίων η Κύπρος μπορεί να συμβάλει στην υλοποίηση της επόμενης φάσης της Συμφωνίας που έχει επιτευχθεί, στη Σύνοδο Κορυφής στο Σαρμ Ελ Σέιχ και το οποίο αναμένεται να παρουσιάσει σήμερα. Τα 6 σημεία ανταποκρίνονται και υλοποιούν συγκεκριμένες πτυχές του σχεδίου ειρήνης 20 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Το πλάνο έχει ήδη κοινοποιηθεί προς την Ε.Ε., ενώ ο Κύπριος πρόεδρος το έχει παρουσιάσει τόσο στην πρόεδρο της Κομισιόν όσο και στους ηγέτες, που μετείχαν τη Σύνοδο (MED9) στη Σλοβενία, την περασμένη Δευτέρα.
