Η κυβερνοασφάλεια αναδεικνύεται πλέον σε κρίσιμο πυλώνα εθνικής και ευρωπαϊκής ασφάλειας, καθώς η νέα έκθεση Microsoft Digital Defense Report 2025 δείχνει ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ραγδαίας αύξησης κυβερνοεπιθέσεων που πλήττουν κρίσιμες υποδομές, δημόσιες υπηρεσίες και επιχειρήσεις κάθε μεγέθους.
Περισσότερο από το 50% των επιθέσεων έχουν ως κύριο κίνητρο το οικονομικό όφελος, μέσω εκβιασμών και επιθέσεων ransomware, ενώ η κατασκοπεία αφορά μόλις το 4%.
Στο 80% των περιστατικών, οι δράστες επιδιώκουν την υποκλοπή ή εξαγωγή δεδομένων, αναδεικνύοντας τη σημασία της προστασίας πληροφοριών σε κάθε επίπεδο.
Νέες μέθοδοι, όπως το ClickFix, που επιτρέπει την εκτέλεση κακόβουλου κώδικα με ένα μόνο κλικ, και το device code phishing, εμφανίζονται πλέον συχνά στην Ευρώπη.
Παράλληλα, καταγράφεται εκτεταμένη εκμετάλλευση αδυναμιών σε cloud υποδομές και μη ενημερωμένα συστήματα.
Ο ρόλος της Ρωσίας
Η γεωπολιτική διάσταση των επιθέσεων είναι έντονη. Ρωσικές ομάδες στοχεύουν κυβερνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις χωρών που στηρίζουν την Ουκρανία, με το 25% των επιθέσεων εκτός Ουκρανίας να αφορά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ.
Ομάδες που συνδέονται με το Ιράν πλήττουν ευρωπαϊκές εταιρείες logistics και ναυτιλίας -με την Ελλάδα να συγκαταλέγεται στις χώρες που έχουν δεχθεί τέτοιες επιθέσεις- ενώ η Κίνα και η Βόρεια Κορέα εστιάζουν σε ερευνητικά ιδρύματα και τεχνολογικούς φορείς.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση απαντά θεσμικά με τον Cyber Resilience Act (CRA), που στοχεύει να αποτελέσει το αντίστοιχο του GDPR για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.
Διαβάστε αναλυτικά την έκθεση της Microsoft
Ο κυβερνοπόλεμος της νέας εποχής
Η ετήσια έκθεση της Microsoft σκιαγραφεί ένα τοπίο αυξανόμενης έντασης στον κυβερνοχώρο, όπου οι κρατικές επιθέσεις, οι εγκληματικές οργανώσεις και η τεχνητή νοημοσύνη συνθέτουν ένα σύνθετο περιβάλλον απειλών.
Η Microsoft διαπιστώνει ότι περισσότερες από 50 κρατικά υποστηριζόμενες ομάδες δραστηριοποιούνται συστηματικά σε επιχειρήσεις κυβερνοκατασκοπείας, καταστροφής ή επιρροής.
Οι βασικοί δρώντες παραμένουν οι Ρωσία, Κίνα, Βόρεια Κορέα και Ιράν, με διακριτές στοχεύσεις και τακτικές.
- Οι ρωσικές επιχειρήσεις εστιάζουν σε επιθέσεις παραπληροφόρησης και ψυχολογικού πολέμου, ιδίως σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις δυτικές κοινωνίες.
- Οι κινεζικές ομάδες δρουν κυρίως στον χώρο της βιομηχανικής κατασκοπείας και της διείσδυσης σε αλυσίδες εφοδιασμού,
- Η Βόρεια Κορέα επικεντρώνεται στην κλοπή ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, όπως κρυπτονομίσματα.
- Το Ιράν συνεχίζει να στοχοποιεί κρατικούς οργανισμούς και μέσα ενημέρωσης, συχνά με επιθέσεις αποσταθεροποίησης.
Η ΑΙ ως εργαλείο
Η έκθεση αναδεικνύει τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης ως «πολλαπλασιαστή ισχύος» για τις κυβερνοεπιθέσεις. Τα εργαλεία δημιουργικής AI χρησιμοποιούνται πλέον για τη σύνθεση ρεαλιστικών μηνυμάτων phishing, την παραγωγή deepfakes και την αυτοματοποίηση επιθέσεων κοινωνικής μηχανικής.
Τα νέα αυτά μέσα καθιστούν δυσκολότερη την ανίχνευση και την απόδοση ευθύνης, δημιουργώντας μια νέα γενιά «ευφυών» επιθέσεων που εξελίσσονται συνεχώς.
Η Microsoft παρατηρεί ότι η ταχύτητα και η πολυπλοκότητα των επιθέσεων αυξάνονται με ρυθμό που ξεπερνά τις δυνατότητες παραδοσιακών αμυντικών μηχανισμών.
Ωστόσο, η ίδια τεχνητή νοημοσύνη που χρησιμοποιείται για επιθέσεις αποτελεί και κρίσιμο εργαλείο άμυνας.
Η εταιρεία έχει ενσωματώσει προηγμένα συστήματα μηχανικής μάθησης στις υπηρεσίες κυβερνοασφάλειας, τα οποία εντοπίζουν ανωμαλίες και αποκλίσεις σε πραγματικό χρόνο, μειώνοντας τον χρόνο ανίχνευσης από ημέρες σε λεπτά.
Η Microsoft εντοπίζει σημαντική αύξηση επιθέσεων σε εκλογικά συστήματα και μέσα ενημέρωσης, ενόψει κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων το 2025–2026.
Οι περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις εντάσσονται σε ευρύτερες καμπάνιες επιρροής που συνδυάζουν παραπληροφόρηση, αλλοίωση δεδομένων και στοχευμένες ψηφιακές εισβολές.
Η χρήση «AI-enhanced propaganda» –δηλαδή η παραγωγή ψευδών αφηγημάτων, εικόνων και βίντεο με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης– θεωρείται πλέον η κύρια απειλή για την ακεραιότητα της δημόσιας πληροφόρησης.
Εγκληματικές οργανώσεις και εμπορικές αλυσίδες
Πέρα από τους κρατικούς δρώντες, το 2024 καταγράφηκε αύξηση άνω του 60% στις επιθέσεις ransomware και phishing, με τις περισσότερες να στοχεύουν κρίσιμες υποδομές: ενέργεια, υγεία, μεταφορές και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.
Οι εγκληματικές ομάδες υιοθετούν πλέον επιχειρηματικά μοντέλα «ransomware-as-a-service», παρέχοντας σε τρίτους πρόσβαση σε εξειδικευμένα εργαλεία επίθεσης.
Η τεχνητή νοημοσύνη ενισχύει την αποδοτικότητα αυτών των επιθέσεων, επιτρέποντας την προσαρμογή των μηνυμάτων εκβιασμού και την ανάλυση των πιο ευάλωτων θυμάτων.
Η Microsoft επισημαίνει ότι οι επιθέσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού έχουν μετατραπεί σε ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα ασφάλειας.
Μέσω της εκμετάλλευσης ενός μόνο συνεργάτη ή παρόχου λογισμικού, οι εισβολείς μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε εκατοντάδες εταιρείες ταυτόχρονα.
Η ανάγκη για ολιστική παρακολούθηση του οικοσυστήματος συνεργατών θεωρείται πλέον επιτακτική.
Ανθεκτικότητα και ψηφιακή άμυνα
Στο σκέλος της άμυνας, η Microsoft προτείνει μια στρατηγική «ολοκληρωμένης ψηφιακής άμυνας» που συνδυάζει τεχνολογικές, θεσμικές και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις.
Το μοντέλο αυτό στηρίζεται στη συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, ιδιωτικών εταιρειών και κοινωνίας των πολιτών, με στόχο την ανταλλαγή δεδομένων και τη δημιουργία μηχανισμών έγκαιρης προειδοποίησης.
Η εταιρεία προτείνει, επίσης, την ενσωμάτωση υποχρεωτικών προτύπων κυβερνοασφάλειας σε κρίσιμες υποδομές, καθώς και επενδύσεις στην εκπαίδευση προσωπικού για τη διαχείριση περιστατικών.
Η τεχνητή νοημοσύνη κατέχει κεντρική θέση και στη στρατηγική άμυνας της εταιρείας. Με την ανάλυση τεράστιων όγκων δεδομένων από εκατομμύρια συσκευές και δίκτυα, η Microsoft επιχειρεί να εντοπίσει σχέδια επίθεσης πριν εκδηλωθούν.
Το σύστημα Threat Intelligence Center της εταιρείας λειτουργεί ως κόμβος ανίχνευσης και διαμοιρασμού πληροφοριών, επιτρέποντας την προληπτική προστασία πελατών και θεσμών.
Τι μπορούν να κάνουν οργανισμοί και πολίτες:
- Ενεργοποίηση πολυπαραγοντικού ελέγχου ταυτότητας (MFA) σε όλους τους λογαριασμούς.
- Αμεση ενημέρωση συστημάτων και διαχείριση ευπαθειών.
- Εκπαίδευση προσωπικού και ενίσχυση της κουλτούρας ασφάλειας.
- Εναρμόνιση με τον CRA και τον AI Act.
- Συμμετοχή σε δίκτυα ανταλλαγής πληροφοριών με κυβερνητικούς φορείς.
Οι προκλήσεις του 2025
Η έκθεση προειδοποιεί ότι το 2025 θα είναι χρονιά κορύφωσης της ψηφιακής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε κρατικούς και μη κρατικούς φορείς.
Η εξάπλωση των εργαλείων AI, η έλλειψη ρυθμιστικών πλαισίων και η εξάρτηση των κοινωνιών από ψηφιακές υποδομές δημιουργούν ένα περιβάλλον ευπάθειας χωρίς προηγούμενο.
Η Microsoft υπογραμμίζει ότι η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπίζεται ως τεχνικό ζήτημα, αλλά ως ζήτημα εθνικής και διεθνούς ασφάλειας.
Παράλληλα, η έρευνα προβλέπει νέα κύματα επιθέσεων που θα αξιοποιούν συνδυασμένα δεδομένα από φυσικό και ψηφιακό περιβάλλον. Η διάχυση αισθητήρων, συσκευών IoT και αυτόνομων συστημάτων διευρύνει το πεδίο δράσης των εισβολέων.
Η προστασία των δεδομένων και των συστημάτων AI καθίσταται προϋπόθεση επιβίωσης για τους οργανισμούς.
