Καθώς ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ετοιμάζεται για νέα συνάντηση στον Λευκό Οίκο με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, η Ουκρανία, αν και σε αμυντική θέση, έχει αναπτύξει ένα νέο εργαλείο πίεσης: εκτεταμένες επιθέσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών στα ενεργειακά κέντρα της Ρωσίας, που χρηματοδοτούν και τροφοδοτούν τον πόλεμο.
Από τον Αύγουστο, η Ουκρανία έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 58 επιθέσεις σε κρίσιμες ενεργειακές εγκαταστάσεις σε βάθος έως 2.000 χιλιομέτρων μέσα στη ρωσική επικράτεια. Πρόκειται για επιθέσεις σε διυλιστήρια, αντλιοστάσια, αποθήκες καυσίμων και εξαγωγικούς τερματικούς σταθμούς.
Σύμφωνα με στοιχεία του βρετανικού Open Source Centre (OSC), τον Ιούνιο σημειώθηκε μία επίθεση και τον Ιούλιο δύο, ενώ ο ρυθμός αυξήθηκε κατακόρυφα τους επόμενους μήνες.
Ανώτερη ουκρανική κυβερνητική πηγή δήλωσε στο Reuters ότι στόχος της εκστρατείας είναι να προκαλέσει ελλείψεις βασικών προϊόντων, όπως βενζίνης και ντίζελ, εντός Ρωσίας, δυσχεραίνοντας την προώθηση των στρατευμάτων στο μέτωπο.
Οι επιθέσεις προκάλεσαν προσωρινή αδρανοποίηση έως και του 21% της ρωσικής δυναμικότητας διύλισης (περίπου 1,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως), με αποτέλεσμα αύξηση των τιμών καυσίμων στη ρωσική αγορά κατά σχεδόν 10% και ουρές σε πρατήρια.
Τα ουκρανικά drones τύπου Liutyi και FP-1, με εμβέλεια άνω των 1.000 χιλιομέτρων, χρησιμοποιούνται σε επιχειρήσεις που περιλαμβάνουν συνήθως 20–30 σκάφη, εκ των οποίων ορισμένα λειτουργούν ως δολώματα για να αποσπούν τα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα.
Οι επιθέσεις συντονίζονται με συνδυασμό οπτικής και δορυφορικής πλοήγησης, ώστε να αποφεύγονται οι παρεμβολές GPS.
Περισσότερες από τις μισές επιθέσεις έχουν στοχεύσει διυλιστήρια στη δυτική και βόρεια Ρωσία, από το Κρασνοντάρ και τη Μόσχα έως το Αρχάγγελσκ και την Τιουμέν. Αλλες 18 κατέστρεψαν αντλιοστάσια, μεταξύ των οποίων εκείνα του αγωγού Ντρούζμπα που μεταφέρει πετρέλαιο προς την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Οι επιδρομές ανάγκασαν τη Μόσχα να επιβάλει προσωρινή απαγόρευση εξαγωγών ντίζελ και βενζίνης, ενώ οι ποσότητες αργού που κατευθύνονται σε Κίνα, Ινδία και Τουρκία αυξήθηκαν περίπου 10% τον Σεπτέμβριο.
Παράλληλα, οι εξαγωγές επεξεργασμένων προϊόντων έπεσαν στα 3 εκατ. τόνους, από μέσο όρο 4,7 εκατ. το 2025.
Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, που παλαιότερα αντιστοιχούσαν έως και στο ήμισυ του ρωσικού προϋπολογισμού, υποχώρησαν στο 25,4% τον Αύγουστο, σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών.
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας κατέγραψε τα χαμηλότερα επίπεδα εσόδων από τις αρχές του πολέμου, γεγονός που επιβαρύνει τη ρωσική οικονομία.
Η Μόσχα υποστηρίζει ότι οι επιθέσεις δεν απειλούν κρίσιμα τις ενεργειακές της υποδομές. Ο ειδικός Σεργκέι Βακουλένκο του Carnegie Russia Eurasia Center ανέφερε ότι «μόνο συνεχείς επιτυχημένες επιθέσεις θα μπορούσαν να θέσουν εκτός λειτουργίας τα διυλιστήρια».
Ο Ουκρανός αναλυτής ενέργειας, Μιχαΐλο Γκοντσάρ, εκτίμησε ότι οι ζημιές σε αντλιοστάσια και τερματικούς σταθμούς θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην κρατική εταιρεία αγωγών Transneft, αν οι επιθέσεις συνεχιστούν.
Στο παρασκήνιο, η αμερικανική στάση έχει διαφοροποιηθεί. Ενώ η προηγούμενη διοίκηση Μπάιντεν είχε ζητήσει από το Κίεβο να αποφύγει πλήγματα σε ρωσικές ενεργειακές υποδομές, δεν έχει υπάρξει τέτοιο αίτημα από τη διοίκηση Τραμπ. Πηγή του Reuters ανέφερε ότι οι ΗΠΑ παρέχουν πλέον πληροφορίες για στοχοποίηση ρωσικών ενεργειακών εγκαταστάσεων.
Ο Τραμπ, που τον Αύγουστο συναντήθηκε πρώτα με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα και στη συνέχεια με τον Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον, έχει πλέον μετακινηθεί σε πιο φιλοουκρανική στάση, εκφράζοντας «απογοήτευση για τη στάση της Μόσχας». Εξετάζει πλέον και την αποστολή πυραύλων Tomahawk στο Κίεβο, ενδεχόμενο στο οποίο η Ρωσία έχει απειλήσει να απαντήσει «σκληρά».
Για την Ουκρανία, οι επιθέσεις στα ενεργειακά νεύρα της Ρωσίας αποτελούν την «απάντηση» απέναντι σε έναν αντίπαλο που διατηρεί υπεροχή στο πεδίο.
Οπως είπε Ουκρανός αξιωματούχος στο Reuters, «αν δεν μπορούμε να τον σταματήσουμε στα χαρακώματα, μπορούμε να του κόψουμε τα καύσιμα».
Reuters
