Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν πέντε χρόνια για να προετοιμαστούν για έναν πιθανό πόλεμο, σύμφωνα με στρατιωτικό σχέδιο που θα παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Πέμπτη και το οποίο επικαλείται το Politico.
«Μέχρι το 2030, η Ευρώπη χρειάζεται μια επαρκώς ισχυρή αμυντική ετοιμότητα ώστε να αποτρέπει τους αντιπάλους της και να μπορεί να ανταποκρίνεται σε κάθε επίθεση», αναφέρει το προσχέδιο του πλάνου, το οποίο ήταν προγραμματισμένο να συζητηθεί από τους υπουργούς Αμυνας το βράδυ της Τετάρτης, πριν παρουσιαστεί στο Σώμα των Επιτρόπων την Πέμπτη. Στη συνέχεια, θα τεθεί προς εξέταση από τους Ευρωπαίους ηγέτες την επόμενη εβδομάδα.
Η σύνταξη του «Οδικού Χάρτη Αμυντικής Ετοιμότητας έως το 2030» (Defence Readiness Roadmap 2030) «αποτελεί ένδειξη του ενισχυμένου ρόλου της Ε.Ε. στα στρατιωτικά ζητήματα. Είναι μια άμεση αντίδραση στον πόλεμο του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία και στη μη ξεκάθαρη στάση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ως προς τη δέσμευσή του για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», σχολιάζει το Politico.
«Μια στρατιωτικοποιημένη Ρωσία συνιστά διαρκή απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο ορατό μέλλον», αναφέρει το έγγραφο.
Παρότι οι χώρες της Ε.Ε. αυξάνουν με ταχείς ρυθμούς τους προϋπολογισμούς για την άμυνά τους, μεγάλο μέρος αυτών των δαπανών «αφορά εθνικό επίπεδο, οδηγώντας σε κατακερματισμό, αύξηση του κόστους και έλλειψη διαλειτουργικότητας», σημειώνεται στο 16σέλιδο κείμενο.
Η Κομισιόν πιέζει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να αγοράζουν από κοινού οπλικά συστήματα, με στόχο το 40% των αμυντικών προμηθειών να έχει προέλθει από κοινές συμβάσεις έως το τέλος του 2027. Μέχρι σήμερα όμως, το ποσοστό τέτοιων πρωτοβουλιών αντιστοιχεί μετά βίας στο 20%.
Οι προτεραιότητες
Το σχέδιο αναλύει τις προτεραιότητες της Ε.Ε. στον αμυντικό τομέα, ώστε να καλυφθούν τα κενά σε εννέα κρίσιμους τομείς:
- αεράμυνα και αντιπυραυλική άμυνα,
- στρατιωτική κινητικότητα,
- υποστήριξη και υποδομές,
- συστήματα πυροβολικού,
- τεχνητή νοημοσύνη και κυβερνοάμυνα,
- πυραύλους και πυρομαχικά,
- drones και αντι-drone συστήματα,
- μάχες εδάφους και
- ναυτικές επιχειρήσεις.
Το έγγραφο κάνει ειδική αναφορά στην αμυντική ετοιμότητα και στον ρόλο της Ουκρανίας, η οποία «θα πρέπει να παραμείνει βαριά εξοπλισμένη και υποστηριζόμενη», ώστε να εξελιχθεί σε ένα «ατσάλινο σκαντζόχοιρο» ικανό να αποτρέπει τη ρωσική επιθετικότητα.
Περιλαμβάνει, επιπλέον, χρονοδιαγράμματα για τρία βασικά έργα:
- την Ανατολική Πτέρυγα του ΝΑΤΟ, που θα ενοποιεί τα συστήματα εδάφους, αεράμυνας και αντιαεροπορικών drones στα ανατολικά σύνορα της Ε.Ε.,
- την Ευρωπαϊκή Αντιαεροπορική Ασπίδα, για τη δημιουργία πολυεπίπεδου συστήματος αεράμυνας (συμπεριλαμβανομένου του «τείχους» απέναντι σε drone), και
- τη Διαστημική Αμυντική Ασπίδα, για την προστασία των ευρωπαϊκών δορυφορικών και διαστημικών υποδομών.
Η Κομισιόν ευελπιστεί, σύμφωνα με το Politico, ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα εγκρίνουν αυτά τα τρία έργα έως το τέλος του έτους. Σύμφωνα με το προσχέδιο του οδικού χάρτη, για να είναι η Ε.Ε. έτοιμη έως το 2030, τα έργα σε όλους τους τομείς υψηλής προτεραιότητας θα πρέπει να έχουν ξεκινήσει το πρώτο εξάμηνο του 2026.
Σύμφωνα με το ίδιο χρονοδιάγραμμα, έως το τέλος του 2028, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα πιο επείγοντα κενά.
Η Κομισιόν θέλει επίσης να υπολογίσει με ακρίβεια σε τι βαθμό θα πρέπει να έχει ενισχυθεί η βιομηχανική δυναμικότητα, ώστε να προβλεφθούν εγκαίρως (και να αποτραπούν) πιθανά κενά στον εφοδιασμό και τις κρίσιμες πρώτες ύλες.
Χρηματοδότηση
Το έγγραφο αναφέρει ότι η Ε.Ε. θα συμβάλει στην κινητοποίηση κονδυλίων έως και 800 δισ. ευρώ για αμυντικές δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων:
α) του προγράμματος SAFE, ύψους 150 δισ. ευρώ, που προβλέπει δάνεια για την αγορά οπλισμού, β) του Ευρωπαϊκού Αμυντικού Βιομηχανικού Προγράμματος ύψους 1,5 δισ. ευρώ, το οποίο βρίσκεται ακόμη υπό διαπραγμάτευση, γ) του Ευρωπαϊκού Αμυντικού Ταμείου και δ) του επόμενου πολυετούς προϋπολογισμού της Ε.Ε., που θα εγκριθεί το 2027.
Αντιδράσεις
Το κείμενο υπογραμμίζει ότι τα κράτη-μέλη θα παραμείνουν κυρίαρχα στις αποφάσεις τους σχετικά με τις αμυντικές τους αποφάσεις. Παρά τη διατύπωση αυτή, ορισμένες χώρες αντιδρούν στον ενισχυμένο ρόλο που επιχειρεί να αναλάβει η Ε.Ε. στον τομέα της άμυνας.
«Ο υπέρτατος στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία των συνθηκών ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να εκπληρώνουν τους εθνικούς και διεθνείς στόχους των αμυντικών τους δυνατοτήτων», σημειώνει το Βερολίνο στη σχετική διαβούλευση ενώ η Σουηδία υπογραμμίζει ότι «οι δείκτες πρέπει να είναι προσανατολισμένοι στα αποτελέσματα και να επικεντρώνονται στη μέτρηση απτών επιτευγμάτων», αντί να επιβάλλουν στα κράτη-μέλη σε ποιο βαθμό θα χρησιμοποιούν συγκεκριμένα εργαλεία, όπως είναι για παράδειγμα το πρόγραμμα κοινών προμηθειών.
Το στρατιωτικό σχέδιο, που βρίσκεται υπό προετοιμασία από το καλοκαίρι, επιχειρεί να απαντήσει στις ανησυχίες ολόκληρης της Ε.Ε. και όχι μόνο των χωρών που αισθάνονται περισσότερο εκτεθειμένες στη ρωσική απειλή. «Σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί και στα κράτη της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, το κείμενο σημειώνει ότι “η Ευρώπη δεν μπορεί να εθελοτυφλεί απέναντι στις απειλές που προέρχονται από άλλες περιοχές του κόσμου”, κάνοντας αναφορά στη Μέση Ανατολή και την Αφρική», σημειώνει το Politico.
Το προσχέδιο επισημαίνει επίσης ότι η Ε.Ε. θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με το ΝΑΤΟ, καθώς η Συμμαχία και αρκετές πρωτεύουσες εκφράζουν ανησυχίες πως οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια παράλληλη αμυντική δομή, περιπλέκοντας τα πολεμικά σχέδια αντί να τα ενισχύσει.
Πηγή: Politico
