Το τουρκικό κρατικό ταμείο εγγύησης καταθέσεων TMSF είναι πλέον μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες συμμετοχών στην Τουρκία, αφού έχει θέσει πολλές εκατοντάδες ιδιωτικές επιχειρήσεις υπό κρατικό έλεγχο, με το πρόσχημα της καταπολέμησης της διαφθοράς.
Το τουρκικό κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) είχε ξανά στο παρελθόν, υπό τις εντολές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προχωρήσει στην κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων των πολιτικών του αντιπάλων μέσω του ταμείου TMSF, όπως σημειώνουν οι Financial Times. Οι έφοδοι σε εταιρείες και οι έρευνες σε βάρος τους ωστόσο εντείνονται, προκαλώντας ανησυχία σε μερίδα του επιχειρηματικού κόσμου της Τουρκίας αλλά και έντονη φημολογία αναφορικά με τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους γίνονται αυτές οι κινήσεις.
«Καταστολή ή μήπως αρπαγή;», γράφουν οι FT, υπογραμμίζοντας τις καταγγελίες περί πολιτικά υποκινούμενης αρπαγής περιουσιακών στοιχείων τις οποίες πολλοί πλέον στρέφουν ενάντια στον Ερντογάν.
«Το ΑΚΡ χρησιμοποιεί εδώ και καιρό το TMSF τόσο ως εργαλείο ρύθμισης της οικονομίας όσο και ως εργαλείο διοχέτευσης πόρων σε εταιρείες που βρίσκονται κοντά στο ίδιο, ενώ παράλληλα παραγκωνίζει όσες αντιμετωπίζει ως αντιπάλους», δηλώνει στους FT ο Μπερκ Εσέν, επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Σαμπαντζί της Κωνσταντινούπολης.
Η κυβέρνηση μπορεί τώρα να «προσπαθεί να αναδιαμορφώσει ποιος ελέγχει την οικονομία, να αναδιαμορφώσει την εταιρική δομή της Τουρκίας», προσθέτει ο Εσέν.
Εταιρείες όπως η Can Holding, η Ciner Group και η Istanbul Gold Refinery έχουν μπει το τελευταίο διάστημα στο στόχαστρο ερευνών, με τον συνολικό αριθμό των επιχειρήσεων που ελέγχονται από το TMSF να αυξάνεται κατακόρυφα.
Το κρατικό ταμείο TMSF, το οποίο ενεργεί ως διαχειριστής των εταιρειών το διάστημα κατά το οποίο εκείνες ερευνώνται από τις αρχές, ελέγχει επί του παρόντος 1.056 κατασχεμένες επιχειρήσεις, σε σύγκριση με 675 πριν από έναν χρόνο. Σημειώνεται ότι μιλάμε για μια εξαιρετικά ευρεία γκάμα επιχειρήσεων που καλύπτουν όλο το φάσμα της τουρκικής οικονομίας, από τα μέσα ενημέρωσης και τα χρηματοοικονομικά έως την ενέργεια και τον αθλητισμό: εν προκειμένω την ποδοσφαιρική ομάδα μέχρι την ποδοσφαιρική ομάδα Κασίμπασα που ήταν η παιδική ομάδα του Ερντογάν.
Σύμφωνα με τους FT, όλες αυτές οι έρευνες και οι συλλήψεις που σε πολλές περιπτώσεις τις συνοδεύουν, έχουν πια προκαλέσει αναστάτωση στον ιδιωτικό τομέα της Τουρκίας, εγείροντας φόβους για την ασφάλεια των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και την επιλεκτική εφαρμογή του νόμου από τα δικαστήρια.
Η απλούστερη εξήγηση για όλες αυτές τις έρευνες και τις κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων, όπως υποστηρίζουν αναλυτές και Τούρκοι επιχειρηματίες, είναι ότι η κυβέρνηση θέλει να δώσει την εντύπωση στους ψηφοφόρους ότι δίνει αγώνα ενάντια στα κάθε είδους φαινόμενα διαφθοράς, ότι τα δικαστήρια της Τουρκίας είναι ανεξάρτητα και δεν κάνουν διακρίσεις· και ότι κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. Εάν, για παράδειγμα, θεωρηθεί ότι κάποια ιδιωτική εταιρεία επιδίδεται σε «ξέπλυμα χρήματος», τότε εκείνη θα μπορούσε να τεθεί υπό έρευνα και να κατασχεθούν τα περιουσιακά της στοιχεία, προσωρινά ή όχι ανάλογα με την έκβαση της υπόθεσης.
Υπάρχει όμως παράλληλα και ένα άλλο πιο «σκοτεινό» σενάριο το οποίο παρουσιάζεται ως πιθανό. Σύμφωνα με αυτό, η προβληματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται πια η τουρκική οικονομία εντείνει την ανάγκη που έχει το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν να χρηματοδοτεί δίκτυα κομματικά υποκινούμενων χορηγιών και ημετέρων ενόψει των επόμενων προεδρικών εκλογών που αναμένονται το 2028.
Υπενθυμίζεται ότι το TMSF είχε αναλάβει δράση κι έπειτα από την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, τότε προχωρώντας στην κατάσχεση άνω των 1.300 εταιρειών που είχαν θεωρηθεί «γκιουλενικές». Στην πορεία, οι περισσότερες από εκείνες τις εταιρείες είτε πουλήθηκαν (κάποιες εξ αυτών σε «φίλους» του Ερντογάν και σε προνομιακές τιμές, όπως καταγγέλλεται) είτε είδαν τα περιουσιακά τους στοιχεία να ρευστοποιούνται, ενώ υπήρξαν και ορισμένες, αρκετά λιγότερες όπως λέγεται, που επεστράφησαν στα χέρια των αρχικών τους ιδιοκτητών αφού δεν βρέθηκε τίποτα μεμπτό σε βάρος τους.
Με πληροφορίες από FT
