ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Με την πολιτική «πίεση» να αυξάνεται σε διάφορα κράτη- μέλη, λόγω διαρκούς ανόδου της Ακροδεξιάς και ενόψει κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων –όπως στην Ολλανδία στα τέλη Οκτωβρίου– η Ευρώπη επιχειρεί να επιταχύνει τους τρόπους διαχείρισης των επιστροφών εκείνων που οι αιτήσεις παροχής ασύλου απορρίπτονται. Ανάμεσα σε εκείνα που συζητήθηκαν χθες από τους αρμόδιους υπουργούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Λουξεμβούργο είναι και οι λεγόμενοι «κόμβοι επιστροφών» σε τρίτες –εκτός «μπλοκ»– χώρες, όπως και ο κανόνας διασφάλισης ότι μια απόφαση που έχει ληφθεί από ένα κράτος-μέλος σχετικά με την απόρριψη αίτησης ασύλου θα γίνεται αποδεκτή από άλλες χώρες της Ε.Ε.
«Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση, αυτή τη στιγμή διαπιστώνουμε ότι επιστρέφεται μόνο το ένα τέταρτο των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν παράνομα εδώ», τόνισε ο Δανός υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Ράσμους Στόκλουντ, η χώρα του οποίου ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.
«Οι υπήκοοι τρίτων χωρών λαμβάνουν δημόσιους πόρους. Πιστεύω ότι πρόκειται για εντελώς απαράδεκτη κατάσταση, που απειλεί όχι μόνο την ασφάλεια της Ενωσης, αλλά και την κοινωνική συνοχή και την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων στα μάτια των Ευρωπαίων πολιτών», σημείωσε –ανάμεσα σε άλλα– ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός, ενώ πρόσθεσε ότι «είναι καιρός να επικαιροποιήσουμε σημαντικά το ισχύον νομικό πλαίσιο για την επιστροφή όσων δεν έχουν δικαίωμα παραμονής εντός των συνόρων μας».
Η δήλωση του Δανού υπουργού –που μάλιστα χθες είχε την «παρθενική» του εμφάνιση σε ευρωπαϊκό συμβούλιο, καθώς ανέλαβε μόλις πριν από δέκα ημέρες– «αντανακλά» σε μεγάλο βαθμό τις θέσεις της πλειονότητας των κρατών-μελών ως προς τις επιστροφές των παράτυπων μεταναστών. Ωστόσο, χθες, οι «27» διχάστηκαν ως προς την πρόβλεψη της αμοιβαίας αναγνώρισης επιστροφών. Ομάδα κρατών-μελών, με προεξάρχουσες τη Γερμανία και τη Σουηδία, τάχθηκαν υπέρ μιας εθελοντικής αναγνώρισης των αποφάσεων επιστροφών, με το επιχείρημα ότι τα συστήματα ασύλου εντός Ευρωπαϊκής Ενωσης διαφέρουν.
Η αναγνώριση των αποφάσεων απόρριψης αιτημάτων ασύλου που λαμβάνεται από άλλες χώρες παραμένει προσώρας εθελοντική, όμως με αυτόν τον τρόπο οι εθνικές αρχές καταφέρνουν να απελάσουν μόλις το ένα πέμπτο εκείνων που διαμένουν παράτυπα στην Ε.Ε., αριθμό που και η πλειονότητα των κρατών-μελών αλλά και η πρόεδρος της Κομισιόν χαρακτηρίζει «αρκετά χαμηλό». Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε. πρότεινε στο πλαίσιο του κανονισμού των επιστροφών να επιτρέπεται σε κράτη-μέλη να επιστρέφουν υπηκόους τρίτων χωρών με βάση τις αποφάσεις άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών, χωρίς να χρειάζεται επανεκκίνηση της διαδικασίας.
Σε κάθε περίπτωση και καθώς δεν υπήρξε χθες σχετική απόφαση, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η δανική προεδρία του συμβουλίου της Ε.Ε. ζήτησε από τους υπουργούς να συζητήσουν το ενδεχόμενο συμβιβασμού, όπου η «αμοιβαία αναγνώριση» θα είναι υποχρεωτική, αλλά με κάποιες εξαιρέσεις, ώστε να διευκολύνονται οι αποτελεσματικές επιστροφές, κάτι για το οποίο συμφωνεί, άλλωστε, η πλειονότητα των κρατών-μελών.
«Είναι καιρός να επικαιροποιήσουμε το ισχύον νομικό πλαίσιο για όσους δεν έχουν δικαίωμα παραμονής εντός των συνόρων μας», δήλωσε ο υπουργός της Δανίας.
Ευρεία συναίνεση έλαβε και η ιδέα των λεγόμενων «κόμβων επιστροφών», τη νομική βάση των οποίων έχει ήδη περιγράψει η Κομισιόν –στο πλαίσιο του σχετικού κανονισμού από τον περασμένο Μάρτιο–, με μόνο ένα κράτος- μέλος να εκφράζει χθες επιφυλάξεις.
«Οι “κόμβοι επιστροφών” μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικό εργαλείο για την αποτροπή της παράτυπης εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ενωση για όσους δεν χρειάζονται διεθνή προστασία, ώστε να διευκολυνθούν περισσότερες επιστροφές και να συμβάλουν στην παύση των επικίνδυνων ταξιδιών στα σύνορά μας», τόνισε εξάλλου χθες μετά τη συνεδρίαση ο Δανός υπουργός.
Καθυστερήσεις
«Αγκάθι» αναδείχθηκε, πάντως, και η λεγόμενη «δεξαμενή αλληλεγγύης», που στόχο έχει να ανακουφίσει κράτη-μέλη όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, που δέχονται «μεταναστευτική πίεση», είτε μέσω μετεγκατάστασης αιτούντων άσυλο είτε μέσω χρηματικής αποζημίωσης από άλλα κράτη-μέλη. Το θέμα αυτό θα συζητηθεί στο επόμενο συμβούλιο και ενώ η Κομισιόν είχε ήδη αναβάλει την παρουσίαση της σχετικής πρότασης –που ήταν προγραμματισμένη γι’ αυτή την εβδομάδα– για μεταγενέστερο χρόνο.
Προσερχόμενοι, άλλωστε, στη χθεσινή συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο, στην πλειονότητά τους οι αρμόδιοι υπουργοί τάχθηκαν υπέρ της χρηματικής βοήθειας και όχι των μετεγκαταστάσεων, ενώ η Πολωνία και η Ουγγαρία απορρίπτουν στο σύνολό της τη σχετική πρόβλεψη.
Οι «27» συζήτησαν, παράλληλα, χθες το ζήτημα των επιστροφών προσφύγων από τη Συρία, καθώς η προεδρεύουσα Δανία προωθεί ήδη σχετικό πρόγραμμα εθελουσίων επιστροφών, που προβλέπει χρηματική ενίσχυση ύψους 80.000 ευρώ.
Στην πλειονότητά τους, πάντως, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θεωρούν ότι οι συνθήκες στη Συρία παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ασταθείς σχετικά με τις εθελούσιες επιστροφές, κάτι που όμως δεν ισχύει για τις αναγκαστικές επιστροφές εκείνων που έχουν καταδικαστεί για ποινικά αδικήματα.
