Οι ακραίες καιρικές συνθήκες που έπληξαν την Ευρώπη το καλοκαίρι του 2025 προκάλεσαν βραχυπρόθεσμη οικονομική ζημιά τουλάχιστον 43 δισ. ευρώ, σύμφωνα με μελέτη για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ε.Ε. Οι απώλειες δε, λόγω των ακραίων φαινομένων, αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 126 δισ. ευρώ έως το 2029, εκτιμούν οι ειδικοί.
Η μεγαλύτερη ζημιά προκλήθηκε στην Κύπρο, την Ελλάδα, τη Μάλτα και τη Βουλγαρία, καθεμία από τις οποίες υπέστη βραχυπρόθεσμες απώλειες άνω του 1% της «ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας» (ΑΠΑ) του 2024 -δείκτη οικονομικής παραγωγικότητας παρόμοιου με το ΑΕΠ. Επονται άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία.
Οι οικονομολόγοι στο Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που διεξήγαγαν την έρευνα, χαρακτήρισαν μάλιστα τα αποτελέσματα «συντηρητικά». Και αυτό, επειδή δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου μήνα στη νότια Ευρώπη.
Η μελέτη λαμβάνει υπόψη τις άμεσες συνέπειες, όπως η καταστροφή δρόμων, πολυκατοικιών ή συγκομιδών από πλημμύρες, αλλά επίσης τις έμμεσες, όπως οι απώλειες παραγωγής που οφείλονται στον χρόνο που απαιτείται για την εκ νέου οικοδόμηση ενός εργοστασίου, στις απώλειες ανθρώπινων ζωών ή στα κόστη που συνδέονται με την προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Ζωές και μέσα διαβίωσης
Η Σεχρίς Ουσμάν, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ και κύρια συγγραφέας της μελέτης, ανέφερε ότι οι «έγκαιρες εκτιμήσεις» της μπορούν να βοηθήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να λάβουν μέτρα, έστω προσωρινά, ελλείψει επίσημων δεδομένων.
«Το πραγματικό κόστος των ακραίων καιρικών φαινομένων έρχεται στην επιφάνεια αργά, επειδή αυτά τα γεγονότα επηρεάζουν ζωές και μέσα διαβίωσης μέσω ενός ευρέος φάσματος καναλιών, πολύ πέρα από τον αρχικό αντίκτυπο», σύμφωνα με την ίδια.
Οι επιστήμονες, που κάνουν λόγο για επιδείνωση όσον αφορά την παγκόσμια υπερθέρμανση, εκτιμούν πως η κλιματική αλλαγή καθιστά τις πυρκαγιές 40 φορές πιο πιθανές στην Ισπανία και την Πορτογαλία και 10 φορές πιο πιθανές στην Ελλάδα και την Τουρκία.
Οι χώρες της κεντρικής και της βόρειας Ευρώπης υφίστανται τις λιγότερο σημαντικές απώλειες, όμως τα τελευταία χρόνια οι πλημμύρες έχουν την τάση να πολλαπλασιαστούν εκεί, κάτι που αναμένεται να αυξήσει το κόστος της κλιματικής απορρύθμισης, επισημαίνεται στη μελέτη.
Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των νεκρών από τον «ήσυχα καταστροφικό» καύσωνα του Ιουνίου εκτιμάται ότι τριπλασιάστηκε σε 12 μεγάλες πόλεις της Ε.Ε.
Αλυσιδωτές επιπτώσεις
Οι περισσότερες έρευνες σχετικά με το οικονομικό κόστος της κλιματικής κρίσης εξετάζουν τις άμεσες επιπτώσεις, όπως οι καταστροφές περιουσιακών στοιχείων.
Ωστόσο, οι συγγραφείς της νέας μελέτης χρησιμοποίησαν δεδομένα από τις «ιστορικές σχέσεις» μεταξύ ακραίων καιρικών φαινομένων και οικονομικής παραγωγής.
Στόχος, να υπολογίσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις, από τους περιορισμούς στο ωράριο εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο κατά τη διάρκεια του καύσωνα μέχρι τα προβλήματα στις μετακινήσεις λόγω ζημιών από πλημμύρες.
Σύμφωνα με ειδικούς της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι σοβαρότερες από τις άμεσες και διαρκούν περισσότερο από ό,τι φαντάζονται οι περισσότεροι.
«Κρυφά» κόστη
Οι δείκτες που χρησιμοποιούνται δεν καταγράφουν το πλήρες κόστος των ακραίων φαινομένων για τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις, ούτε τα οφέλη από τη μείωση της ευπάθειας των κοινοτήτων.
Για παράδειγμα, οι ταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα αποτελούν ένα από τα πιο σημαντικά «κρυφά κόστη» που συνήθως δεν λαμβάνονταν υπόψη. Μελέτη για το κόστος των καταστροφικών πλημμυρών στο Βέλγιο το 2021 διαπίστωσε ότι οι πωλήσεις κατασκευαστικών εταιρειών που είχαν προμηθευτές στις πληγείσες ζώνες μειώθηκαν απότομα.
Το να μην λαμβάνονται υπόψη τέτοιου είδους επιπτώσεις θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποεκτίμηση των ζημιών σε ποσοστό έως και 30%, επισημαίνουν οι ειδικοί.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τους ειδικούς, το μήνυμα είναι ένα: Τα ακραία καιρικά φαινόμενα δημιουργούν ήδη μεγάλο οικονομικό αποτύπωμα και οι έμμεσες επιπτώσεις είναι εξίσου καταστροφικές με τις άμεσες.
Με πληροφορίες από AFP, Guardian
