Για πρώτη φορά στα 67 χρόνια της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας που ίδρυσε ο Σαρλ ντε Γκωλ, μια κυβέρνηση που σχηματίστηκε από τον εκλεγμένο αρχηγό του κράτους καταψηφίστηκε από το κοινοβούλιο. Ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού έχασε την ψηφοφορία που ο ίδιος είχε προκαλέσει, ζητώντας από τη γαλλική Εθνοσυνέλευση ψήφο εμπιστοσύνης προκειμένου να υλοποιήσει αντιδημοφιλή μέτρα λιτότητας για τον εξορθολογισμό των δημοσίων οικονομικών.
Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας συνιστά βαρύ πολιτικό πλήγμα για τον πρόεδρο της χώρας Εμανουέλ Μακρόν, η δημοτικότητα του οποίου βρίσκεται μεταξύ 15% και 17%. Ο πρωθυπουργός του έχασε την ψηφοφορία για την ψήφο εμπιστοσύνης με συντριπτική διαφορά: εναντίον της κυβέρνησης ψήφισαν 364 βουλευτές και υπέρ της μόλις 194. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση Μπαϊρού έλαβε περίπου 20 ψήφους λιγότερες από τις έδρες των πολιτικών κομμάτων που τη στηρίζουν.
Τα γαλλικά Μέσα έκαναν λόγο για την ολοκλήρωση ενός χρονικού προαναγγελθέντος θανάτου του Μπαϊρού, ο οποίος λειτούργησε ως πολιτικός καμικάζι, προκαλώντας μια ψηφοφορία που ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα έχανε. Με τον τρόπο αυτό πέτυχε να ενώσει εναντίον του τις δύο μεγαλύτερες κοινοβουλευτικές ομάδες: τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν και τον ετερόκλητο συνασπισμό της Αριστεράς «Νέο Λαϊκό Μέτωπο», στους κόλπους του οποίου ισχυρότερη δύναμη είναι η ριζοσπαστική «Ανυπότακτη Γαλλία» (LFI) του Ζαν-Λικ Μελανσόν. Από διαφορετικές σκοπιές και οι δύο αντιπολιτευόμενες παρατάξεις αντιτάσσονταν στα μέτρα του Μπαϊρού για μείωση κοινωνικών δαπανών, «πάγωμα» συντάξεων και κατάργηση δύο από τις 11 επίσημες αργίες του έτους.
Στο ξεκίνημα της χθεσινής διαδικασίας, ο 74χρονος Μπαϊρού εκφώνησε το κύκνειο άσμα του. «Eχετε τη δύναμη να ανατρέψετε την κυβέρνηση, αλλά δεν έχετε τη δύναμη να διαγράψετε την πραγματικότητα», προειδοποίησε ο κεντρώος πολιτικός, υποστηρίζοντας ότι διακυβεύεται η ίδια η επιβίωση της Γαλλίας λόγω του «υπερτροφικού» χρέους της, που φτάνει το 114% του ΑΕΠ. Επικαλούμενος το μέλλον των νεότερων γενιών, τόνισε ότι «οφείλουμε να επανεφεύρουμε το κοινωνικό μας μοντέλο».
Η πίεση του Μπαϊρού στρεφόταν κυρίως προς τους Σοσιαλιστές, οι οποίοι συμμάχησαν με τον Μελανσόν στις βουλευτικές εκλογές του 2024 όχι στη βάση κάποιας ισχυρής πολιτικής συμφωνίας, αλλά για λόγους πολιτικής επιβίωσης: το ισχυρά πλειοψηφικό σύστημα των δύο γύρων θα τους καταδίκαζε σε απελπιστική συρρίκνωση της κοινοβουλευτικής τους ομάδας χωρίς τη συμμαχία με την LFI. Ωστόσο ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών στο κοινοβούλιο, Μπορίς Βαλό, δεν άφησε κανένα περιθώριο συνδιαλλαγής. «Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν σταμάτησε ποτέ να καταστρέφει τη χώρα. Μόνο ένα άτομο ευθύνεται για την κρίση: ο πρόεδρος της Γαλλίας».
Ακόμη περισσότερο δηλητηριώδη ήταν τα βέλη που εκτόξευσε εναντίον του Μακρόν η κοινοβουλευτική εκπρόσωπος της LFI, Ματίλντ Πανό. «Αφού δεν εννοεί να αλλάξει πολιτική, πρέπει εμείς να αλλάξουμε πρόεδρο. Φύγετε σήμερα, κύριε Μπαϊρού, ο Εμανουέλ Μακρόν θα σας ακολουθήσει σύντομα», είπε η αριστερή πολιτικός. Μετά την καταψήφιση της κυβέρνησης, ο ίδιος ο Μελανσόν έθεσε θέμα παραίτησης του Μακρόν και διεξαγωγής πρόωρων προεδρικών εκλογών, οι οποίες κανονικά προβλέπεται να διεξαχθούν το 2027.
Εναντίον της κυβέρνησης ψήφισαν 364 βουλευτές και υπέρ της 194, δηλαδή έλαβε 20 ψήφους λιγότερες από τις έδρες των κομμάτων που τη στηρίζουν.
Ακόμη κι αν σκεφτόταν να ευθυγραμμιστεί με αυτή την ιδέα, η Μαρίν Λεπέν δεν θα μπορούσε να το πράξει σε αυτή τη φάση. Ο λόγος είναι ότι δεν θα είχε τη δυνατότητα να κατέβει ως υποψήφια, βάσει καταδικαστικής απόφασης γαλλικού δικαστηρίου, τον περασμένο Μάρτιο, για υπόθεση υπεξαίρεσης κοινοτικών κονδυλίων από το κόμμα της.
Χθες έγινε γνωστό ότι η έφεση που έχει καταθέσει η Λεπέν κατά της απόφασης θα αρχίσει να εκδικάζεται τον Ιανουάριο του 2026, γεγονός που κρατάει ζωντανές τις ελπίδες της να καταφέρει, τελικά, να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία. Πάντως, η επικεφαλής του RN περιορίστηκε να ζητήσει τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών, ελπίζοντας ότι το κόμμα της θα ενισχύσει περαιτέρω τη δύναμή του και θα διεκδικήσει την πρωθυπουργία.
Η επόμενη ημέρα
Σήμερα το πρωί ο Φρανσουά Μπαϊρού αναμένεται να πάει στο Ελιζέ για να υποβάλει την παραίτησή του. Οι περισσότεροι αναλυτές εικάζουν ότι ο Μακρόν δεν θα διαλύσει την Εθνοσυνέλευση, αλλά θα δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε πρόσωπο που θα επιλέξει, ελπίζοντας ότι θα καταφέρει να περάσει τον προϋπολογισμό του 2026.
Σύμφωνα με ένα σενάριο, ο Γάλλος πρόεδρος, έχοντας δοκιμάσει τον τελευταίο χρόνο τον δεξιό Μισέλ Μπαρνιέ και τον κεντρώο Φρανσουά Μπαϊρού, ενδέχεται να στραφεί τώρα σε κάποιο πρόσωπο από τον χώρο του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Η πρώτη, μετά τις θερινές διακοπές, δοκιμασία στο κοινωνικό πεδίο θα έρθει σήμερα, καθώς το εκκολαπτόμενο κίνημα «Bloquons Tout» (Να μπλοκάρουμε τα πάντα) έχει προγραμματίσει κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας με την υποστήριξη της Αριστεράς.
REUTERS, A.P.
