Οι Νορβηγοί οδηγούνται στις κάλπες σήμερα σε ασυνήθιστα πολωμένο κλίμα, δεδομένης της πολιτικής ηρεμίας και σταθερότητας που επικρατούσε παραδοσιακά στην πολιτική ζωή της πλούσιας χώρας του ευρωπαϊκού Βορρά.
Στην προεκλογική ατζέντα κυριάρχησαν ζητήματα όπως το κόστος διαβίωσης, η φορολογία επί των μεγάλων περιουσιών, οι επενδύσεις σε πετρελαϊκά ταμεία στο Ισραήλ και οι σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Καταγράφηκε σημαντική αύξηση στην υποστήριξη του λαϊκιστικού δεξιού κόμματος Προόδου με επικεφαλής τη Σίλβι Λίστχαουγκ, σε αυτό που έχει περιγραφεί από ορισμένους ως «τραμποποίηση» της νορβηγικής πολιτικής. Σε περίπτωση νίκης της Δεξιάς, η Λίστχαουγκ θα μπορούσε να γίνει πρωθυπουργός.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, πιθανότερη θεωρείται μια οριακή νίκη της Κεντροαριστεράς. Κάτι που πρακτικά σημαίνει πιθανή ανανέωση της θητείας της κυβέρνησης μειοψηφίας υπό τους Εργατικούς με επικεφαλής τον Γιόνας Γκαρ Στέρε, ο οποίος είναι πρωθυπουργός από το 2021, με τον πρώην γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς της Νορβηγίας, να παραμένει στη θέση του υπουργού Οικονομικών.
Σε περίπτωση νίκης τους πάντως, οι Εργατικοί θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε παρατεταμένες διαπραγματεύσεις με μικρότερα αριστερά κόμματα, ιδίως για τις επενδύσεις σε πετρελαϊκά ταμεία στο Ισραήλ, εξαιτίας των οποίων ο Στόλτενμπεργκ έχει βρεθεί στο στόχαστρο αυστηρής κριτικής τις τελευταίες εβδομάδες.
«Εκλογικός ανεμοστρόβιλος»
Δημοσιογράφοι και πολιτικοί αναλυτές έκαναν λόγο για μεγάλη πολιτική αβεβαιότητα και πόλωση πέραν του συνηθισμένου. Κάποιοι έκαναν λόγο για «εκλογικό ανεμοστρόβιλο» με απροσδόκητες ανατροπές. Οι Νορβηγοί περιμένουν τα αποτελέσματα με κομμένη την ανάσα, ενώ πολλοί βλέπουν εκλογική αναμέτρηση-ορόσημο για την πολιτική ζωή της χώρας.
Στο πλούσιο, χάρη στο πετρέλαιο, κράτος των 5,6 εκατομμυρίων κατοίκων, το χάσμα μεταξύ διαφορετικών ομάδων και τάξεων του πληθυσμού πλέον διευρύνεται, συμβάλλοντας στην κίνηση προς τα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Πολλοί νέοι άνδρες ψηφίζουν Δεξιά, η ηγεσία της οποίας εξαπολύει μύδρους εναντίον των πολιτικών αντιπάλων της, κατηγορώντας τους για ψέματα και παραπληροφόρηση.
Στα Αριστερά κόμματα, ο πόλεμος στη Γάζα κυριάρχησε, με τους Νορβηγούς απογόνους μεταναστών και τους νεότερους ψηφοφόρους να εμφανίζονται περισσότερο ευαισθητοποιημένοι.
Το Συντηρητικό κόμμα, ωστόσο, φαίνεται να έχει χάσει σημαντική υποστήριξη από το Προοδευτικό και τους Πράσινους που καταγράφουν άνοδο.
Αμφίρροπες τάσεις
Ο Γιοχάνες Μπεργκ, επικεφαλής έρευνας στο πρόγραμμα εθνικών εκλογικών μελετών του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών της Νορβηγίας, επισήμανε πως στις προεκλογικές εκστρατείες των κομμάτων κυριάρχησαν ζητήματα όπως: οι τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, οι φόροι μεγάλης περιουσίας, η υγειονομική περίθαλψη και, ασυνήθιστα για τις νορβηγικές εκλογές, οι οποίες τείνουν να επικεντρώνονται στο εσωτερικό, οι εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Πριν από ένα χρόνο, φαινόταν πως οι Εργατικοί θα έχαναν τις εκλογές. Ο 65χρονος Στέρε, είδε στην αρχή του έτους να καταρρέει ο συνασπισμός των Εργατικών με το Κόμμα του Κέντρου, το οποίο επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν τους αγρότες.
Ωστόσο, η επιστροφή του Στόλτενμπεργκ στην εσωτερική πολιτική σκηνή και η επιτυχημένη, όπως θεωρήθηκε, συνάντηση του πρωθυπουργού της χώρας με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο για τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, ανέτρεψαν τα δεδομένα.
Η αίσθηση ότι έχει γίνει καλή δουλειά στις σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι κυρίαρχη, ωστόσο καταγράφεται επίσης αύξηση της υποστήριξης προς τη Δεξιά, όπως επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές.
Γενικά, διαπιστώνονται δύο αμφίρροπες τάσεις στη νορβηγική πολιτική σκηνή: Από τη μια, το Δεξιό κύμα, γύρω από το οποίο συσπειρώνονται αρκετοί νέοι, και από την άλλη η υποστήριξη προς την εν ενεργεία κυβέρνηση.
Η προσέλευση στις νορβηγικές κάλπες είναι σχετικά υψηλή – συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 75% και 80% – και σε αυτές τις εκλογές καταγράφηκε ρεκόρ συμμετοχής στην πρόωρη ψήφο.
Η επιστροφή Στόλτεμπεργκ
Σύμφωνα με τον Πέτερ Εγκε Λάγκεδερ, επίκουρο καθηγητή πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Οσλο, η επιστροφή του Στόλτενμπεργκ στη νορβηγική πολιτική σκηνή τον περασμένο χειμώνα αποδείχθηκε κρίσιμη για τους Εργατικούς.
«Λόγω της αυξανόμενης διεθνούς αναταραχής μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, των δασμών και των διεθνών συγκρούσεων, η επιστροφή του Στόλτενμπεργκ έγινε δεκτή με ικανοποίηση από πολλούς και συνέβαλε σε ξαφνική και δραματική αύξηση 10 ποσοστιαίων μονάδων για τους Εργατικούς μέσα σε ένα δίμηνο», όπως ανέφερε.
Παρόλο που η προεκλογική εκστρατεία ξεκίνησε με ένα σκάνδαλο σχετικά με τις επενδύσεις σε πετρελαϊκά ταμεία στο Ισραήλ, σε πιθανή παραβίαση των ηθικών κατευθυντήριων γραμμών της, η κυβερνώσα παράταξη δεν αναμένει ότι τελικά αυτό θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στο εκλογικό αποτέλεσμα.
Οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν αμφίρροπη αναμέτρηση, με την Αριστερά ελαφρώς μπροστά.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Συνολικά εννέα κόμματα αναμένεται να ξεπεράσουν το όριο του 4%, απαραίτητο για την είσοδό τους στο κοινοβούλιο.
Σύμφωνα με τον μέσο όρο πρόσφατων δημοσκοπήσεων, το αριστερό μπλοκ, που αποτελείται από τους Εργατικούς του Στέρε και τέσσερα μικρότερα κόμματα, φαίνεται να συγκεντρώνει 88 έδρες, τρεις περισσότερες από όσες χρειάζονται για την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο των συνολικά 169 εδρών.
Το μπλοκ της Δεξιάς – το λαϊκιστικό Κόμμα της Προόδου (FrP), οι κεντροδεξιοί Συντηρητικοί και δύο μικρότερα κόμματα – κερδίζει τις υπόλοιπες 81 έδρες.
Συνασπισμοί και διαφωνίες
Εάν επανεκλεγεί, ο Στέρε πιθανότατα θα χρειαστεί την υποστήριξη και των τεσσάρων άλλων αριστερών δυνάμεων, περιλαμβανομένων του Κόμματος του Κέντρου, των Πρασίνων και των κομμουνιστών.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλά σημεία τριβής: το Εργατικό Κόμμα τάσσεται υπέρ της συνέχισης των πετρελαϊκών δραστηριοτήτων, ενώ οι οικολόγοι είναι αντίθετοι σε αυτό.
Και τα δύο κόμματα τάσσονται υπέρ των στενών δεσμών με την Ε.Ε. και, μακροπρόθεσμα, υπέρ της ένταξης της Νορβηγίας στο μπλοκ, παρά το γεγονός ότι οι Νορβηγοί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αντίθετοι σε αυτή την προοπτική, κάτι με το οποίο διαφωνεί το Κόμμα του Κέντρου και η Αριστερά.
Αλλά και η Δεξιά είναι διχασμένη: οι Συντηρητικοί της πρώην πρωθυπουργού Ερνα Σόλμπεργκ, που βλέπουν το ποσοστό τους στις δημοσκοπήσεις να μειώνεται, παίρνουν πλέον αποστάσεις από το λαϊκιστικό αντιμεταναστευτικό κόμμα Προόδου (FrP) της Λίστχαουγκ.
Τόσο η Λίστχαουγκ, 47 ετών, όσο και η Σόλμπεργκ, 64 ετών, διεκδικούν τη θέση του πρωθυπουργού.
Το Κόμμα Προόδου έχει καλύτερα ποσοστά στις δημοσκοπήσεις, αλλά είναι επίσης πιο διχαστικό, ειδικά για τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους.
Παράλληλα, στο δεξιό μπλοκ συμμετέχουν και δύο μικρά κεντροδεξιά κόμματα, μεταξύ των οποίων οι Φιλελεύθεροι οι οποίοι διαφωνούν με το FrP σε πολλά ζητήματα όπως το κλίμα, η Ε.Ε. και η μετανάστευση.
Τα πρώτα exit polls αναμένονται μετά το κλείσιμο και των τελευταίων εκλογικών κέντρων, περίπου στις 22:00 ώρα Ελλάδας.
Με πληροφορίες από Reuters, Guardian
