Εδώ και μια δεκαετία στη Σουηδία λειτουργεί ένα διαφορετικό εμπορικό κέντρο, αποκλειστικά με καταστήματα που πωλούν μόνο χρησιμοποιημένα είδη τα οποία έχουν δωρίσει οι πρώην ιδιοκτήτες τους, αλλάζοντας εντελώς το τοπίο στην αγορά μέσω της λεγόμενης «κυκλικής λιανικής».
Το «ReTuna» (λογοπαίγνιο με την αγγλική λέξη return, που σημαίνει «επιστρέφω») είναι το πρώτο στο είδος αυτό εμπορικό κέντρο παγκοσμίως και έχει ανοίξει από το 2015. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής στην Εσκίλστουνα με τόσο μεγάλη επιτυχία, ώστε έσπευσε να συμμετάσχει και η ΙΚΕΑ, ανοίγοντας κατάστημα όπου πωλούνται μόνο προϊόντα «δεύτερο χέρι».
Το εμπορικό κέντρο δίνει αμέσως την αίσθηση ότι είναι πολύ διαφορετικό από τα γεμάτα φιλανθρωπικά καταστήματα ή τις vintage μπουτίκ που οι περισσότεροι από εμάς συνδέουμε με το λιανικό εμπόριο μεταχειρισμένων. Υπάρχει μια μεγάλη γκάμα προϊόντων προς πώληση – μόδα, αθλητικός εξοπλισμός, είδη οικιακής χρήσης, παιδικά παιχνίδια, αντίκες, ενώ η ΙΚΕΑ που πουλάει μεταχειρισμένα και επισκευασμένα έπιπλα.
Δεν πρόκειται απλώς για έναν χώρο λιανικής. Είναι ένα πείραμα κυκλικής κατανάλωσης υπό την ηγεσία του δήμου, όπου όλα όσα πωλούνται έχουν δωριστεί από το κοινό.
Το ReTuna ιδρύθηκε το 2015 στο πλαίσιο της στρατηγικής της δημοτικής αρχής για το κλίμα και τη μείωση των αποβλήτων. Χτισμένο παράλληλα με το κέντρο ανακύκλωσης της πόλης, περιλαμβάνει ένα ειδικό σημείο απόρριψης που ονομάζεται The Return, όπου οι κάτοικοι δωρίζουν ανεπιθύμητα αντικείμενα. Αυτά ταξινομούνται και αναδιανέμονται στους λιανοπωλητές στο εμπορικό κέντρο, δημιουργώντας ένα κυκλικό σύστημα χαμηλού κόστους και χαμηλών αποβλήτων.
Οχι μόνο καλή θέληση
Το μοντέλο είναι εφικτό μόνο χάρη στη δημόσια χρηματοδότηση και την υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης – μια υπενθύμιση ότι η κυκλική καινοτομία συχνά απαιτεί διαρθρωτικές επενδύσεις, όχι μόνο την καλή θέληση των καταναλωτών.
Ωστόσο, αυτό που κάνει το ReTuna τόσο ξεχωριστό δεν είναι μόνο το απόθεμά του αλλά και η ατμόσφαιρά του. Οι καταναλωτές το περιγράφουν ως «προσβάσιμο», «επιμελημένο» και «βολικό». Η διάταξη και οι προβολές προϊόντων του εμπορικού κέντρου αντικατοπτρίζουν τους συμβατικούς χώρους λιανικής, κάνοντας τις αγορές από μεταχειρισμένα είδη να φαίνονται κομψές και ευχάριστες.
Οι πελάτες συχνά μπερδεύουν τα μεταχειρισμένα είδη με καινούργια, μια απόδειξη του πώς η μόδα και ο σχεδιασμός χρησιμοποιούνται για να κάνουν την επαναχρησιμοποίηση ελκυστική χωρίς να αυξάνουν το κόστος. Στο ReTuna, το καθαρό, ήρεμο περιβάλλον βοηθά στην ηθική κατανάλωση να φαίνεται επιθυμητή και συναισθηματικά ικανοποιητική. Οπως το έθεσε ένας αγοραστής: «Δεν είναι απλώς ηθικό, είναι όμορφο».
Οι λιανοπωλητές χρησιμοποιούν χαμηλού κόστους αποθέματα και υποδομές για να δημιουργήσουν οπτικά ελκυστικά καταστήματα. Το αποτέλεσμα είναι μια ευχάριστη εμπειρία αγορών που αμφισβητεί το στίγμα των μεταχειρισμένων. Ενώ η προσιτή τιμή και οι περιβαλλοντικές αξίες παραμένουν κεντρικές, το ReTuna επαναπροσδιορίζει επίσης πώς μπορεί να φαίνεται και να γίνεται αντιληπτό το βιώσιμο λιανικό εμπόριο.
Πρώην μόδα
Το ενδιαφέρον των καταναλωτών για την «προ-αγαπημένη» μόδα επιταχύνεται, με την αγορά μεταχειρισμένων ειδών να αυξάνεται 2,7 φορές ταχύτερα από την ευρύτερη αγορά ένδυσης, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του κλάδου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, προβλέπεται να φτάσει τα 367 δισ. δολάρια έως το 2029.
Και δεν είναι μόνο η μεταχειρισμένη μόδα που αυξάνεται. Μια άλλη έκθεση έρευνας αγοράς προβλέπει ότι η ευρύτερη αγορά μεταχειρισμένων προϊόντων θα φτάσει τα 1,04 τρισ. δολάρια έως το 2035, αυξανόμενη με σύνθετο ετήσιο ρυθμό 17,2%.
Σε μια έρευνα της βρετανικής εταιρείας YouGov που κάλυψε 17 αγορές, το 43% των αγοραστών μεταχειρισμένων προτίμησε τις αγορές σε καταστήματα, σε σύγκριση με το 39% που προτίμησε τις online αγορές (το 19% ήταν αναποφάσιστο). Το ReTuna αποτελεί μέρος αυτής της μετατόπισης – όχι ως εξαίρεση, αλλά ως μια γεύση από το τι θα μπορούσε να γίνει το mainstream retail.
Αυτό το πρωτοποριακό σουηδικό εμπορικό κέντρο έγινε 10 ετών φέτος. Εχει εξελιχθεί από μια πρωτοβουλία της τοπικής αυτοδιοίκησης σε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο μοντέλο κυκλικού λιανικού εμπορίου. Η επιτυχία του εμπορικού κέντρου δείχνει ότι τα ψώνια μεταχειρισμένων δεν χρειάζεται να μοιάζουν με συμβιβασμό – μπορούν να είναι κομψά, βολικά και κοινωνικά σημαντικά.
Το κυκλικό λιανικό εμπόριο δεν αφορά μόνο το τι αγοράζουμε, αλλά και το πώς και πού το αγοράζουμε. Το ReTuna καταδεικνύει ότι με την κατάλληλη υποδομή, τον σχεδιασμό και τη δημόσια υποστήριξη, η βιώσιμη κατανάλωση μπορεί να ενσωματωθεί στην καθημερινή ζωή – όχι ως αγγαρεία αλλά ως μια ικανοποιητική εμπειρία.
Πηγή: The Conversation
