Το μετρό του Λονδίνου έχει τους δικούς του ήχους. Υπάρχουν το ατέρμονο «Προσέξτε το κενό», οι ηχητικές ανακοινώσεις για «σοβαρές καθυστερήσεις» και το σύνθημα για αδιάκοπη επαγρύπνηση: «Αν δεις κάτι, ανάφερέ το, ρύθμισέ το». Πρόσφατα, όμως, ένα νέο μήνυμα προστέθηκε στα παραπάνω. Μία έκκληση από την υπηρεσία μεταφορών του Λονδίνου προς τους ταξιδιώτες να χρησιμοποιούν τα ακουστικά τους όταν ακούν μουσική, παίζουν παιχνίδια ή πραγματοποιούν τηλεφωνικές κλήσεις.
Η πλειονότητα των Βρετανών θεωρεί τη χρήση των εξωτερικών ηχείων κινητών τηλεφώνων αγενή ενέργεια σε δημόσιο χώρο. Σε σφυγμομέτρηση του Ιουνίου, 70% των επιβατών των μέσων μεταφοράς στη βρετανική πρωτεύουσα δήλωσαν ότι η χρήση τηλεφώνου χωρίς ακουστικά «διαταράσσει» την ηρεμία τους. «Το μόνο χειρότερο από το να είσαι δούλος της συσκευής σου, είναι η ατελείωτη φλυαρία που άθελά σου ακούς από τέτοιους ανθρώπους», έγραψε πρόσφατα στην εφημερίδα The Guardian η συγγραφέας Χάνα Γιούενς.
Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες κάλεσαν την άνοιξη σε απαγόρευση της δυνατής μουσικής στα μέσα μεταφοράς και την επιβολή προστίμων σε όσους αγνοούν την απαγόρευση. Η υπηρεσία μεταφορών του Λονδίνου προτίμησε, πάντως, την εκστρατεία ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης παρά την καταστολή. «Η προσπάθειά μας αφορά να κάνουμε τον πολίτη να σκεφτεί και να γίνει λίγο πιο ευγενικός», λέει η Εμα Στρέιν, επικεφαλής εξυπηρέτησης πελατών της υπηρεσίας TfL.
Πολλοί επιβάτες δεν συνειδητοποιούν ότι ο ήχος του κινητού τους είναι ενοχλητικός. Αν κάποιος επιβάτης συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη συσκευή του παρότι του έγιναν συστάσεις, μπορεί να τιμωρηθεί με πρόστιμο που φθάνει μέχρι τα 1.200 ευρώ. Υπηρεσίες δημόσιων συγκοινωνιών στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ και στο Τορόντο στον Καναδά απαγόρευσαν πρόσφατα τη μουσική χωρίς ακουστικά στα μέσα τους.
Το 70% των επιβατών δήλωσε ότι η χρήση τηλεφώνου για μουσική, παιχνίδια ή συνομιλίες με ανοιχτή ακρόαση «διαταράσσει» την ηρεμία του.
Στη γαλλική πόλη της Νάντης, επιβάτης τρένου τιμωρήθηκε με πρόστιμο 200 ευρώ επειδή συνομιλούσε σε ανοικτή ακρόαση στην αποβάθρα του σιδηροδρομικού σταθμού. Η εταιρεία συγκοινωνιών της Ιρλανδίας υπενθύμισε στις αρχές του μήνα στους επιβάτες ότι η μουσική χωρίς ακουστικά τιμωρείται με πρόστιμο 100 ευρώ. «Πρόκειται για ενισχυόμενο πρόβλημα. Παρότι έχουμε το δικαίωμα να βεβαιώσουμε πρόστιμα, επιλέγουμε να μην το κάνουμε», σημειώνει ο Μπάρι Κένι, υπεύθυνος Τύπου της σιδηροδρομικής εταιρείας Irish Rail.
Για κάποιους επιβάτες, όμως, η ενόχληση των γύρω ενδέχεται να είναι ο στόχος, όπως εξηγεί ο καθηγητής Κοινωνιολογίας και Αφροαμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ, Ελάιτζα Αντερσον, συγγραφέας βιβλίων για τη φυλή, την ευπρέπεια και τον δημόσιο χώρο.
«Η δυνατή μουσική στον δημόσιο χώρο από ατομικά ηχοσυστήματα –τα γνωστά boom boxes– αποτέλεσε τη δεκαετία του 1980 αναίμακτη αλλά συνειδητή επίθεση στο κοινωνικό σύνολο. Αποτελεί, όμως, την ίδια ώρα και απόπειρα περιθωριοποιημένων ομάδων να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους στη χρήση του δημόσιου χώρου, πραγματοποιώντας παράλληλα πράξη κοινωνικής απείθειας και πολιτικής ανυπακοής», σχολιάζει ο Αντερσον, που προσθέτει ότι η δυνατή μουσική στα κινητά χωρίς ακουστικά ίσως να είναι η σύγχρονη εκδοχή του φαινομένου αυτού. «Διεκδικείς ζωτικό χώρο. Κάποιοι το βρίσκουν ενοχλητικό. Ο “δράστης”, όμως, σκέφτεται ότι αυτή είναι η μουσική μου και αυτό είναι το δικαίωμά μου να την παίζω έτσι», καταλήγει ο Αντερσον.
Ο Ουίλιαμ Χάνσον, δάσκαλος καλών τρόπων στο Λονδίνο, λέει ότι η ηχηρή, αλλά κυρίως παθητική εκστρατεία ενημέρωσης της TfL είναι τυπικά βρετανική. «Σχεδιάζουμε τον αργό και επώδυνο θάνατο κάποιου, αλλά δεν θα τολμούσαμε ποτέ να το συζητήσουμε», τονίζει ο Χάνσον, ο οποίος αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα της καμπάνιας ευαισθητοποίησης. «Για να παρατηρήσει κάποιος τα πόστερ, θα πρέπει οι επιβάτες να σηκώσουν έστω και στιγμιαία τα μάτια από τις οθόνες τους», λέει.
