Η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική για τους περισσότερους Εβραίους του Ισραήλ, άνδρες και γυναίκες. Η εξαίρεση για τους υπερορθοδόξους (γνωστούς στα εβραϊκά ως Χαρεντίμ), που έχει την ίδια ηλικία με το ισραηλινό κράτος, έχει σκοπό να τους επιτρέπει να συνεχίζουν ανεμπόδιστοι τη μελέτη της Τορά. Ομως, ο σχεδόν διετής πόλεμος στη Γάζα έχει μετατρέψει αυτό το προνόμιο σε πολιτική κρίση, που με τη σειρά της βαθαίνει το ρήγμα στο εσωτερικό της κυβέρνησης Νετανιάχου.
Τον προηγούμενο μήνα, δύο υπερορθόδοξα κόμματα απαραίτητα για την εύθραυστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία αποχώρησαν από την κυβέρνηση ύστερα από τη μη ψήφιση της νομοθεσίας που εξαιρεί τους νεαρούς από την επιστράτευση. Η κίνησή τους θα μπορούσε να οδηγήσει στην πτώση της κυβέρνησης, αν και ο Νετανιάχου δείχνει μέχρι στιγμής να επιβιώνει από πολλές πολιτικές απειλές.
«Ο πόλεμος έχει αλλάξει πολλά πράγματα», δήλωσε η Νεχούμι Γιάφε, καθηγήτρια Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και υπερορθόδοξη η ίδια. «Οι κοσμικοί Εραίοι ρωτούν “γιατί τα παιδιά μας να σκοτώνονται και τα δικά σας να κάθονται, να πίνουν καφέ και να διαβάζουν;”». Τον Ιούνιο του 2024, σε μια ιστορική απόφαση, το ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ απεφάνθη πως η εξαίρεση των υπερορθοδόξων δεν έχει νομική βάση εφόσον δεν υπάρχει επίσημος νόμος που να την προβλέπει.
Ο ισραηλινός στρατός υποστηρίζει πως έχει επείγουσα ανάγκη από 12.000 στρατιώτες λόγω της κόπωσης από τις συνεχιζόμενες επιχειρήσεις στη Γάζα. Περισσότεροι από 500 έχουν πεθάνει στο πεδίο της μάχης, οι αυτοκτονίες εμφανίζουν αύξηση, ενώ όλο και λιγότεροι έφεδροι εμφανίζονται για κατάταξη. Περισσότεροι από 2.940 υπερορθόδοξοι βρίσκονται αυτή τη στιγμή στις λίστες. Ωστόσο οι περισσότεροι από αυτούς δεν είναι έτοιμοι για πόλεμο και θα χρειαστούν ταχεία εκπαίδευση τουλάχιστον έξι μηνών.
Και το μέλλον υπόσχεται περισσότερες αλλαγές. Ο αριθμός των υπερορθοδόξων αυτή τη στιγμή στο Ισραήλ έχει ανέλθει στο 1 εκατομμύριο (περίπου 13% του πληθυσμού) από 40.000 το 1947. Περίπου το 22% των παιδιών ηλικίας έξι ετών ήταν Χαρεντίμ το έτος 2024, ενώ υπολογίζεται πως το 2035 θα αποτελούν το 30% του πληθυσμού.
Αυτό σημαίνει ότι η διατήρηση της εξαίρεσής τους από τη στράτευση λογίζεται πλέον ως μη βιώσιμη: «Δεν υπάρχει κάτι άλλο να πούμε, οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους», τόνισε ο Ινμπάρ Χαρούς Γκιτί, πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας στρατολόγησης υπερορθοδόξων του υπουργείου Αμυνας.
Εκείνοι όμως παραμένουν ανένδοτοι. «Μπορεί οι περιστάσεις και οι καιροί να έχουν αλλάξει», είπε ο Μότι Μπάμπτσικ, ισχυρός πολιτικός σύμβουλος ενός από τα υπερορθόδοξα κόμματα που εγκατέλειψαν την κυβέρνηση, «όμως η συμφωνία ανάμεσα στους Χαρεντίμ και στο κράτος παραμένει η ίδια».
Από τη μεριά του, ο ραββίνος Γκρανό, μέλος ενός άλλου κλάδου του ορθόδοξου ιουδαϊσμού που ονομάζεται «θρησκευτικός σιωνισμός» και τα μέλη του οποίου πολεμούν κανονικά με τον ισραηλινό στρατό, αναρωτιέται για ποιο λόγο «τα παιδιά του», όπως αποκαλεί τους μαθητές του, πρέπει να σηκώνουν δυσανάλογο φορτίο για μια υπόθεση που αφορά ολόκληρη την κοινωνία του ισραηλινού κράτους.
Απευθυνόμενος προς τους ηγέτες των Χαρεντίμ, θέτει το ερώτημα: «Για ποιον λόγο τα δικά σας παιδιά είναι καλύτερα από αυτά; Το αίμα τους είναι πιο κόκκινο από το δικό μας;».
