Μετά τη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα και την άτυπη σύνοδο του Αμερικανού προέδρου με τους Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο, η συζήτηση για την Ουκρανία εστιάζεται στις «εγγυήσεις ασφαλείας». Ποιοι όροι, όμως, θα ήταν ικανοί να εξασφαλίσουν σταθερή ειρήνη μετά μια συμφωνία για τη λήξη του πολέμου; Τη δική του απάντηση δίνει στην «Κ» ο πρώην πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στο Κίεβο, Γουίλιαμ Τέιλορ, αντιπρόεδρος σήμερα του «U.S. Institute of Peace».
– Την επομένη της συνάντησης του Τραμπ με τους Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο, ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε αμφιβολίες για το αν ο Πούτιν επιθυμεί να καταλήξει σε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου. Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις;
– Οι πραγματικές διαπραγματεύσεις δεν έχουν ξεκινήσει. Εδώ και κάποιο διάστημα διεξάγονται διαπραγματεύσεις χαμηλότερου επιπέδου στην Τουρκία, οι οποίες δεν έχουν οδηγήσει σε καμία πρόοδο προς την κατεύθυνση της κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο, έχουν πραγματοποιηθεί κάποιες ανταλλαγές αιχμαλώτων πολέμου και νεκρών στρατιωτών. Αυτές οι ανταλλαγές συνεχίζονται.
– Συμμερίζεστε τις αμφιβολίες του Τραμπ για το αν ο Πούτιν είναι όντως πρόθυμος να τερματίσει τον πόλεμο;
– Εχει απόλυτο δίκιο. Ο Πούτιν δεν είναι πρόθυμος να τερματίσει τον πόλεμο και έχει δίκιο ο Τραμπ να έχει αμφιβολίες. Ο πρόεδρος Τραμπ κατάλαβε ότι ο Πούτιν απλώς πηγαινοέρχεται και ότι δεν θέλει ειρήνη και να τερματίσει τον πόλεμο. Ο Πούτιν θέλει να κάνει ακριβώς αυτό που έχει δηλώσει ξεκάθαρα, δηλαδή ότι δεν υπάρχει κράτος «Ουκρανία» και ότι η Ουκρανία είναι στην πραγματικότητα μέρος της Ρωσίας. Και επομένως θέλει να την καταλάβει, να την πάρει πίσω και να την ενσωματώσει ξανά στη νέα Ρωσική Αυτοκρατορία.
– Από την άλλη, ο Τραμπ κάλεσε τον Ζελένσκι να επιδείξει «ευελιξία». Τι σημαίνει «ευελιξία»;
– Ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει ήδη δείξει μεγάλη ευελιξία και μερικές φορές υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να κάνει ή τι είναι διατεθειμένος να κάνει. Ο πρόεδρος Ζελένσκι δεν είναι διατεθειμένος να παραχωρήσει στη Ρωσία εδάφη που κατακτήθηκαν με τη βία και καμία χώρα δεν πρέπει να είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει εδάφη της. Ωστόσο, μέχρι στιγμής έχει δείξει μεγάλη ευελιξία και έχει ανταποκριθεί στις προτάσεις του προέδρου Τραμπ.
Πριν από περίπου τρεις μήνες ο Τραμπ του ζήτησε μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός. Ο Ζελένσκι ήθελε να βεβαιωθεί ότι θα λάβει «εγγυήσεις ασφαλείας» πριν υπογράψει την κατάπαυση του πυρός, αλλά ο Τραμπ του ζήτησε να την υπογράψει και αυτός το έκανε. Ο Τραμπ μετέφερε την πρόταση στον Πούτιν, ο οποίος είπε «όχι». Επομένως, ο Πούτιν είναι αντίθετος στο τέλος του πολέμου, ενώ ο Ζελένσκι είναι αρκετά ευέλικτος.
Ευρωπαϊκά στρατεύματα και άρθρο 5 – Οι ευρωπαϊκές χώρες σχεδιάζουν να στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία και μιλούν για το «άρθρο 5» της Συμμαχίας, που σημαίνει ότι αν κάποιος επιτεθεί σε μέλος της, επιτίθεται σε ολόκληρη τη Συμμαχία.
– Ποιες «εγγυήσεις ασφαλείας» θα ήταν επαρκείς και πώς μεταφράζονται στην πράξη;
– Η καλύτερη εγγύηση ασφαλείας είναι το ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ είναι η πιο αξιόπιστη «εγγύηση ασφαλείας» που υπάρχει. Οι Ουκρανοί θέλουν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και αν αυτό δεν είναι εφικτό σήμερα, θα πρέπει να παραμείνει στο τραπέζι ως πιθανότητα για το μέλλον. Ωστόσο, σήμερα, 30 χώρες όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν καταλήξει στην ιδέα μιας «συμμαχίας των προθύμων» που θα εξασφαλίσουν την ασφάλεια της Ουκρανίας μετά την κατάπαυση του πυρός, ενώ ο Τραμπ δήλωσε πρόθυμος να συμμετάσχει.
– Αρα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα πρέπει να στείλουν στρατεύματα για να εξασφαλίσουν μια «νεκρή ζώνη»;
– Οι ευρωπαϊκές χώρες σχεδιάζουν να στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία και μιλούν για το «άρθρο 5» της Συμμαχίας, που σημαίνει ότι αν κάποιος επιτεθεί σε μέλος της, επιτίθεται σε ολόκληρη τη Συμμαχία. Ετσι, αν οι Ρώσοι επιτεθούν στους Ουκρανούς, θα επιτεθούν σε ολόκληρη τη «συμμαχία των προθύμων». Και ο σκοπός αυτών των «εγγυήσεων» δεν είναι να πολεμήσουν τους Ρώσους, αλλά να τους αποτρέψουν από το να επιτεθούν ξανά και να βεβαιωθούν ότι, αν οι Ρώσοι συμφωνήσουν σε εκεχειρία, θα υπάρχει μετά αυτή η συμμαχία να την επιβάλει.
– Αν ο Πούτιν πει «όχι» και δεν δεχθεί τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, ποιο θα είναι το επόμενο βήμα;
– Κανείς δεν πρέπει να ρωτήσει τον Πούτιν για την παρουσία ευρωπαϊκής δύναμης ασφαλείας. Δεν έχει το δικαίωμα να πει «όχι» σε οποιαδήποτε συμφωνία καταλήξουν οι Ουκρανοί με την υπόλοιπη Ευρώπη ή με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Αυτό δεν είναι δουλειά του Πούτιν και δεν έχει λόγο. Οπως ανέφερα, οι «εγγυήσεις ασφαλείας» έχουν στόχο να αποτρέψουν τους Ρώσους και δεν έχει νόημα να τους ρωτήσουμε γι’ αυτές.
– Μπορεί να υπάρχουν «εγγυήσεις ασφαλείας» χωρίς την παρουσία αμερικανικών δυνάμεων;
– Φυσικά, μπορεί να υπάρχουν και να είναι πολύ απο-τελεσματικές. Οι Αμερικανοί φέρνουν στη Συμμαχία κάποιες δυνατότητες που είναι σημαντικές, όπως η αεροπορική δύναμη. Ο πρόεδρος Τραμπ επισήμανε την αεροπορική δύναμη, αλλά και τη δυνατότητα παροχής πληροφοριών και μεταφορών με μεγάλα αεροπλάνα, υποστήριξη όπλων και πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι Αμερικανοί χωρίς να στείλουν αμερικανικά στρατεύματα στο έδαφος. Από την άλλη, οι Βρετανοί, οι Γάλλοι και οι Εσθονοί έχουν ήδη μιλήσει για την αποστολή μερικών στρατευμάτων τους στο έδαφος της Ουκρανίας, υποστηριζομένων από τις ΗΠΑ.
Δεν πρέπει να ρωτήσουν τον Πούτιν – Κανείς δεν πρέπει να ρωτήσει τον Πούτιν για
την παρουσία ευρωπαϊκής δύναμης ασφαλείας. Δεν έχει το δικαίωμα να πει «όχι» σε οποιαδήποτε συμφωνία καταλήξουν οι Ουκρανοί με την Ευρώπη ή με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
– Ο Τραμπ δημοσίευσε δύο φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τη συνάντησή του με τους Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο, συνοδευόμενες από το μήνυμα «ειρήνη μέσω δύναμης». Ωστόσο, οι εικόνες μοιάζουν περισσότερο με «μαθητές στο γραφείο του διευθυντή» παρά με συνάντηση με συμμάχους. Προσπαθεί να μεταδώσει το μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι αδύναμη;
– Οχι, δεν το νομίζω. Ο πρόεδρος Τραμπ ήταν πραγματικά πολύ εντυπωσιασμένος από τα επιχειρήματα που έθεσαν οι Ευρωπαίοι. Οι Ευρωπαίοι ήρθαν τη Δευτέρα και είπαν: «Κύριε πρόεδρε, χρειαζόμαστε κατάπαυση του πυρός» και φαίνεται ότι ο Τραμπ τους άκουσε. Επομένως, δεν ήταν ο «λυκειάρχης» που μιλούσε στους μαθητές, αλλά ήταν μια ομάδα συμμάχων που συγκεντρώθηκαν για να υποστηρίξουν την Ουκρανία, αλλά και την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Πρέπει να αναφέρω ότι οι Ευρωπαίοι θέλουν η Ουκρανία να σταματήσει τη Ρωσία στο έδαφός της και δεν θέλουν τη Ρωσία στα σύνορά τους, γιατί θα αποτελούσε άμεση απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Επομένως, ο όρος «εγγυήσεις ασφαλείας» περιλαμβάνει την ενίσχυση της ικανότητας των Ουκρανών να συνεχίσουν να αμύνονται ενάντια στους Ρώσους, ώστε να μην απειληθεί η ευρωπαϊκή ασφάλεια.
