Πίεση στην κατεύθυνση μίας απευθείας συνάντησης ανάμεσα στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ασκεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις στον Λευκό Οίκο, προχώρησε σε μία ανάρτηση με την οποία ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε τις διαδικασίες για τη συγκεκριμένη συνάντηση.
Ο Γερμανός καγκελάριος Μερτς, με δηλώσεις του μετά το πέρας της πολύωρης συνάντησης στο East Room(Ανατολική Αίθουσα), αποκάλυψε ότι «ο Τραμπ μίλησε με τον Πούτιν και συμφώνησαν να υπάρξει συνάντηση με τον Ζελένσκι τις επόμενες 2 εβδομάδες». Ο ίδιος τόνισε ότι δεν έχει αποφασιστεί ακόμα η τοποθεσία και πρόσθεσε ότι θα ακολουθήσει τριμερής συνάντηση, στην οποία θα λάβει μέρος και ο Αμερικανός πρόεδρος.
Διαβάστε τη λεπτό προς λεπτό κάλυψη της συνάντησης στον Λευκό Οίκο
«Πιθανότητες ειρήνης»
Ο Τραμπ, στην ανάρτησή του, υπογράμμισε ότι είχε «μια πολύ καλή συνάντηση» με τον Ουκρανό πρόεδρο και Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο, η οποία ολοκληρώθηκε με συζήτηση στο Οβάλ Γραφείο.
Σύμφωνα με τον Τραμπ, στο επίκεντρο βρέθηκαν οι «εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία», τις οποίες θα παράσχουν «διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες». Οπως υπογράμμισε, «όλοι είναι πολύ χαρούμενοι για την πιθανότητα επίτευξης ειρήνης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας».
Ο ίδιος γνωστοποίησε ότι στο τέλος των συνομιλιών επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και ξεκίνησε διαδικασίες για απευθείας συνάντηση του Ρώσου προέδρου με τον Ζελένσκι, σε τοποθεσία που αναμένεται να αποφασιστεί. Μετά από αυτή τη συνάντηση, προανήγγειλε τριμερή με τη συμμετοχή των δύο προέδρων και του ίδιου.
«Αυτό ήταν ένα πολύ καλό, πρώτο βήμα για έναν πόλεμο που διαρκεί σχεδόν τέσσερα χρόνια», σημείωσε.
Πρόσθεσε ότι ο αντιπρόεδρος Βανς, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ βρίσκονται σε συντονισμό με Ρωσία και Ουκρανία.
Η απάντηση του Κρεμλίνου
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι η τηλεφωνική συνομιλία Πούτιν–Τραμπ διήρκεσε περίπου 40 λεπτά. Σύμφωνα με το πρακτορείο RIA, οι δύο ηγέτες συζήτησαν την πιθανότητα αναβάθμισης του επιπέδου εκπροσώπησης στις άμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών.
Ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ δήλωσε ότι «συζητήθηκε η ιδέα να εξεταστεί το ενδεχόμενο συμμετοχής υψηλότερου επιπέδου εκπροσώπων στις διαπραγματεύσεις».
Παρά ταύτα, δεν υπάρχει ακόμη σαφής απάντηση από τη Μόσχα για το αν ο Πούτιν είναι διατεθειμένος να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Ζελένσκι.
«Ετοιμος να συναντηθώ με Πούτιν»
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι έτοιμος να συναντηθεί με τον Πούτιν «σε οποιαδήποτε σύνθεση» και «χωρίς προϋποθέσεις», τονίζοντας ότι ζητούμενο δεν είναι μια προσωρινή αναστολή των εχθροπραξιών αλλά μια «πραγματική ειρήνη».
Είπε ότι είχε «μακρά συζήτηση με τον πρόεδρο Τραμπ για τα εδαφικά ζητήματα», αφήνοντας να εννοηθεί ότι το θέμα των παραχωρήσεων παραμένει ανοιχτό και δύσκολο. Σημείωσε ότι μέσα σε δέκα ημέρες θα πρέπει να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες για τις εγγυήσεις ασφαλείας που συζητήθηκαν με τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους.
Υπογράμμισε ότι έλαβε «σημαντικό σήμα» από την Ουάσιγκτον, καθώς οι ΗΠΑ προσφέρθηκαν να είναι μέρος του σχήματος εγγυήσεων και να συμβάλουν στον συντονισμό του.
«Συζητήσαμε τις εγγυήσεις ασφαλείας με τον πρόεδρο Τραμπ και τους Ευρωπαίους ηγέτες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσφέρθηκαν να υπάρξει τριμερής συνάντηση το συντομότερο δυνατό», είπε, χαρακτηρίζοντας το αποτέλεσμα των συνομιλιών στην Ουάσιγκτον «καλό».
Επέμεινε ότι ο στόχος είναι η διατήρηση της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. «Δεν χρειαζόμαστε μια παύση στον πόλεμο, αλλά αληθινή ειρήνη», τόνισε.
«Εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5»
Ο πρόεδρος της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ, δήλωσε ότι οι συνομιλίες ήταν «εποικοδομητικές» και ότι επιτεύχθηκε κατ’ αρχήν συμφωνία για την προώθηση εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία. «Συμφωνήσαμε σε εγγυήσεις ασφαλείας και βήματα προς τα εμπρός. Ο συνασπισμός των προθύμων έχει ήδη δουλέψει πάνω σε αυτό το πλαίσιο και θα συνεχίσουμε να το ενισχύουμε», είπε, προσθέτοντας ότι το βασικό συμπέρασμα ήταν πως «η αιματοχυσία πρέπει να τελειώσει».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το ζήτημα της συμμετοχής των ΗΠΑ στις εγγυήσεις ασφαλείας δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί: «Δεν υπάρχει τίποτα συγκεκριμένο για τον αμερικανικό ρόλο, ο πρόεδρος Τραμπ θα μας ενημερώσει. Στόχος μας είναι να χτίσουμε τις εγγυήσεις μαζί με τις ΗΠΑ, παρότι η Ρωσία έχει προφανώς διαφορετική άποψη».
Εξήγησε ότι οι συζητήσεις αφορούσαν «εγγυήσεις τύπου Αρθρου 5», δηλαδή δεσμεύσεις συλλογικής άμυνας.
Ο ίδιος επισήμανε ότι η συμφωνία αποσκοπεί στη διατήρηση της ουκρανικής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας. Επισήμανε επίσης ότι μέσα στην επόμενη εβδομάδα αναμένεται να υπάρξουν πιο συγκεκριμένες λεπτομέρειες για τον αμερικανικό ρόλο στις εγγυήσεις, ενώ σε δεύτερο χρόνο θα μπορούσε να ακολουθήσει διμερής συνάντηση Πούτιν–Ζελένσκι, πιθανότατα εντός λίγων εβδομάδων.
Τόνισε ότι ο Τραμπ έκρινε σκόπιμο να καλέσει τον Πούτιν και να του προτείνει μια συνάντηση με τον Ζελένσκι. «Θα δούμε αν ο Πούτιν έχει το σθένος να συμμετάσχει σε μια τέτοια συνάντηση. Δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστος», είπε, υπογραμμίζοντας τη δυσπιστία του για τη συνέπεια της Μόσχας στη διαδικασία. «Παραμένω ο πιο σκεπτικιστής για τη δέσμευση του Πούτιν σε αυτή την πορεία», κατέληξε.
Μετά το τέλος των διαβουλεύσεων, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, ερωτηθείς από το CNN σχετικά με το τι συμφωνήθηκε απάντησε: «Αρκετά».
BBC: Τι μορφή θα μπορούσαν να έχουν οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας
Τέσσερις βασικές πιθανότητες:
- Χερσαίες δυνάμεις: Θεωρείται το λιγότερο πιθανό σενάριο. Ο Τραμπ βλέπει τον πόλεμο ως «ευρωπαϊκό πρόβλημα» και δύσκολα θα ανατρέψει τη στάση του δεσμεύοντας Αμερικανούς στρατιώτες, ακόμη και σε ρόλο ειρηνευτικής αποστολής.
- Αεροπορικές και θαλάσσιες περιπολίες: Πιο ρεαλιστική επιλογή. Η αμερικανική πολεμική αεροπορία ήδη εκτελεί αποστολές επιτήρησης στη Μαύρη Θάλασσα. Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα σε αναγνωριστικές πτήσεις και σε περιπολίες που θα μπορούσαν να εμπλακούν σε ένοπλη σύγκρουση με μια πυρηνική δύναμη.
- Παροχή πληροφοριών: Οι δορυφορικές και εναέριες πληροφορίες των ΗΠΑ υπήρξαν καθοριστικές για την άμυνα της Ουκρανίας. Σε περίπτωση συμφωνίας ειρήνης, αυτό είναι ένα πεδίο όπου η Ουάσιγκτον θα ήταν μάλλον πρόθυμη να συνδράμει.
- Logistics: Oποια μορφή κι αν λάβει η «δύναμη καθησυχασμού» υπό Βρετανία και Γαλλία, θα χρειαστεί εκτεταμένη υποστήριξη. Παρά τις δηλώσεις της διοίκησης Τραμπ ότι επιδιώκει μείωση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ευρώπη, η Ουάσιγκτον πιθανόν να αποδεχθεί ρόλο σε αυτό το σκέλος.
Το χρονικό των διαβουλεύσεων στον Λευκό Οίκο
Ο Ζελένσκι, ντυμένος αυτή τη φορά με μαύρο κοστούμι αντί για τη γνώριμη στρατιωτική ενδυμασία του, έφτασε στον Λευκό Οίκο πλαισιωμένος από προέδρους και πρωθυπουργούς χωρών της Ευρώπης που έσπευσαν στην Ουάσιγκτον για να τον στηρίξουν.
Ο Τραμπ τον υποδέχτηκε θερμά, και μέσα στο Οβάλ Γραφείο οι δύο άνδρες, παρά τις κατά καιρούς δύσκολες σχέσεις τους, έδειξαν μια φιλική εικόνα.
Συζήτησαν θετικά για πιθανό ρόλο των ΗΠΑ σε εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία και δήλωσαν έτοιμοι να προχωρήσουν σε τριμερή συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Κατόπιν, οι δύο άνδρες μετακινήθηκαν προς την Ανατολική Πτέρυγα του Λευκού Οίκου ότι στις διαβουλεύσεις προστέθηκαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ανάμεσά τους τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και τον πρόεδρο της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ.
Παρόντες, επίσης, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Κατά τη διάρκεια της ανοιχτής για τα ΜΜΕ συζήτησης, Μερτς και Μακρόν επέμειναν στην ανάγκη άμεσης κατάπαυσης του πυρός.
Ο Τραμπ, ωστόσο, εγκατέλειψε τη γραμμή της εκεχειρίας, προσανατολιζόμενος σε μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία που θα περιλάμβανε παραχωρήσεις από το Κίεβο.
Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν διευκρίνισε τι θα σήμαιναν οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο.
Δεν απέκλεισε όμως ακόμη και συμμετοχή αμερικανικών δυνάμεων, λέγοντας ότι «υπάρχει μια λογική πιθανότητα να τελειώσει ο πόλεμος» μέσω μιας τριμερούς συνάντησης.
FT: Πρόταση Κιέβου για αγορά αμερικανικών όπλων 100 δισ. δολαρίων έναντι εγγυήσεων ασφαλείας
Η Ουκρανία προτείνει συμφωνία ύψους 100 δισ. δολαρίων για αγορά αμερικανικών όπλων, στο πλαίσιο διαπραγμάτευσης με τις ΗΠΑ για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας, σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times.
Το δημοσίευμα αναφέρει ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του Κιέβου θα αναλάβουν τη χρηματοδότηση της συμφωνίας. Παράλληλα, στα σχέδια περιλαμβάνεται συμφωνία ύψους 50 δισ. δολαρίων για την παραγωγή drones από κοινού με ουκρανικές εταιρείες.
Οι προτάσεις κοινοποιήθηκαν στην Ουάσιγκτον ενόψει των συνομιλιών της Δευτέρας στον Λευκό Οίκο, σύμφωνα με την εφημερίδα.
Η προοπτική συμφωνίας πάντως δεν φαίνεται άμεση. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ξεκαθάρισε πριν από τις συνομιλίες ότι δεν αποδέχεται ανάπτυξη στρατευμάτων από χώρες του ΝΑΤΟ για την επιβολή ή επιτήρηση μιας ειρηνευτικής λύσης, περιπλέκοντας το σχέδιο του Τραμπ.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν ότι πριν από οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να υπάρξει κατάπαυση του πυρός.
Ο Τραμπ, ο οποίος αρχικά είχε ταχθεί υπέρ της εκεχειρίας, άλλαξε θέση μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν, υιοθετώντας την ιδέα μιας συνολικής ειρηνευτικής συμφωνίας χωρίς άμεσο τερματισμό των συγκρούσεων.
«Μου αρέσει η ιδέα της εκεχειρίας, αλλά θα μπορούσε στρατηγικά να μειονεκτεί η μία ή η άλλη πλευρά», σχολίασε.
Ο Μερτς ήταν κατηγορηματικός ότι «δεν μπορώ να φανταστώ η επόμενη συνάντηση να γίνει χωρίς εκεχειρία», ενώ ο Μακρόν πρόσθεσε πως οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να είναι παρόντες σε οποιαδήποτε συνομιλία για την ασφάλεια της Ουκρανίας: «Οταν μιλάμε για εγγυήσεις ασφαλείας, μιλάμε για ολόκληρη την ασφάλεια της Ευρώπης».
BBC: Στρατηγική «κολακείας και επιμονής» απέναντι στον Τραμπ
Σύμφωνα με την ανάλυση του BBC, η ευρωπαϊκή τακτική στις ιστορικές συνομιλίες φάνηκε να έχει δύο άξονες: την κολακεία και την επιμονή.
Κεντρικός στόχος των Ευρωπαίων ηγετών είναι να αποσπάσουν από τον Τραμπ σαφή δέσμευση για παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία – και σχεδόν όλοι τους αναφέρθηκαν σε αυτό με διαφορετικό τρόπο, αφήνοντας μάλιστα να εννοηθεί ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει ήδη κάνει βήματα προς μεγαλύτερη εμπλοκή.
Οι Ευρωπαίοι αξιοποίησαν συχνά τα ίδια τα λόγια του Τραμπ για να τον φέρουν πιο κοντά στις θέσεις τους. Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μίλησε για την ανάγκη να «σταματήσει η αιματοχυσία» και επικαλέστηκε την αναφορά της Μελάνια Τραμπ στα παιδιά της Ουκρανίας.
Παράλληλα, δεν έλειψαν οι φιλοφρονήσεις. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι είπε στον Τραμπ ότι «κάτι έχει αλλάξει χάρη σε εσάς», ενώ ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς τον ευχαρίστησε για το ότι άνοιξε τον δρόμο στις διαπραγματεύσεις με τη συνάντηση που είχε την Παρασκευή με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Οπως σημειώνει το BBC, αν υπάρχει «εγχειρίδιο» για το πώς να διαχειριστείς τον Τραμπ – με επίμονες πιέσεις και άφθονη κολακεία – εφαρμόστηκε πλήρως το απόγευμα στην Ουάσιγκτον.
Επιθέσεις στην Ουκρανία
Την ώρα που στην Ουάσιγκτον εξελισσόταν η διπλωματική προσπάθεια, ρωσικές επιθέσεις στο Χάρκοβο και τη Ζαπορίζια σκότωσαν τουλάχιστον δέκα αμάχους, ανάμεσά τους και ένα παιδί.
Ο Ζελένσκι κατήγγειλε τις επιθέσεις ως «κυνική προσπάθεια» να υπονομευτούν οι συνομιλίες.
