O Αμερικανός πρόεδρος Nτόναλντ Τραμπ εξελέγη με τη σημαία του ειρηνοποιού και διεκδικεί το Νομπέλ Ειρήνης, για το οποίο τον έχει ήδη προτείνει ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Επειδή ο πόλεμος στη Γάζα κάθε άλλο παρά σημάδια εκτόνωσης παρουσιάζει και ο Τραμπ δεν δείχνει διάθεση να παρέμβει για να αποτρέψει τον Νετανιάχου, στρέφει την προσοχή του στην Ουκρανία και επενδύει στην επικείμενη συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν την προσεχή Παρασκευή στην Αλάσκα. Ηδη όμως έχει καταγραφεί μια υποχώρηση προς τη Μόσχα, αφού αρχικά η συνάντηση επρόκειτο να είναι τριμερής, αλλά η Ουάσιγκτον δέχθηκε την εξαίρεση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι από τη σύνοδο. Πρόκειται άλλωστε για πάγιο όρο του Πούτιν, ο οποίος αμφισβητεί τη νομιμοποίηση του Ουκρανού προέδρου με δεδομένο ότι δεν έχει κάνει εκλογές από το 2019.
Γιατί τώρα;
Το ερώτημα όλων είναι «Γιατί τώρα;». Οι δύο ηγέτες προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων υπό πίεση. Ο Τραμπ αντιμετωπίζει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα καθώς τα κακά νέα από την αγορά εργασίας, αλλά και η υπόθεση Επσταϊν ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στους πρώτους μήνες της θητείας του. Παράλληλα, οι ρωσικές επιδρομές στην Ουκρανία έχουν ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Στο αντίπαλο στρατόπεδο η απειλή δασμών και δευτερογενών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας επικρέμαται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από μία ούτως ή άλλως αποδυναμωμένη ρωσική οικονομία.
Το σχετικό τελεσίγραφο Τραμπ έληγε προχθές και αίφνης ο Πούτιν εμφανίστηκε πρόθυμος για διμερή έστω διάλογο. Σύμφωνα με αναλυτές, η βασική αιτία της αλλαγής πλεύσης του Ρώσου προέδρου είναι η απειλή του Αμερικανού ομολόγου του για 25% επιπλέον δασμό σε έναν από τους βασικούς αγοραστές ρωσικού πετρελαίου, την Ινδία, για μεγάλο μέρος των εξαγωγών της στις ΗΠΑ, που θα σήμαινε συνολικά ένα δυσβάσταχτο 50%. «Το Νέο Δελχί θα μπορούσε να στραφεί σε άλλους προμηθευτές πετρελαίου, μειώνοντας έτσι την εξάρτησή του από τη Ρωσία. Αν συμβεί αυτό, η Ινδία θα πάψει να είναι ένας από τους βασικούς χορηγούς του εξοντωτικού ρωσικού πολέμου εναντίον της Ουκρανίας. Ο Πούτιν θέλει οπωσδήποτε να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο. Ηδη βρίσκεται σε οικονομική στενότητα.
Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών παραδέχτηκε ότι ο προϋπολογισμός του πολέμου βυθίζεται όλο και περισσότερο στο «κόκκινο»: από την αρχή του έτους το έλλειμμα έφτασε τα 53 δισ. ευρώ, αντί των 41 δισ. που ανέμεναν οι οικονομικοί επιτελείς του» επισημαίνει σε άρθρο του στη Zeit ο ανταποκριτής της γερμανικής εφημερίδας στη Μόσχα, Μίχαελ Τούμαν.
Το «αγκάθι» της Μόσχας Aπό την αρχή του έτους το έλλειμμα έφτασε τα 53 δισ. ευρώ, αντί των 41 δισ. που ανέμεναν οι οικονομικοί επιτελείς της Μόσχας, επισημαίνει σε άρθρο του ο ανταποκριτής της Zeit.
Οι προσδοκίες
Τι μπορεί λοιπόν να περιμένει η διεθνής κοινή γνώμη από τη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν; Ενα μορατόριουμ στις επιθέσεις από αέρος ή το «πάγωμα» των συγκρούσεων στις υφιστάμενες γραμμές των μαχών; Οι όροι του Ρώσου προέδρου για μία συμφωνία είναι γνωστοί: παράδοση των ουκρανικών περιφερειών που έχει καταλάβει, ακόμη και όσων δεν ελέγχει ολοκληρωτικά (του Ντονέτσκ, του Λουγκάνσκ, της Ζαπορίζια και της Χερσώνας), αφοπλισμός του ουκρανικού στρατού, αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο και δέσμευση ότι ουδέποτε θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σαφώς το πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης. Ετσι οποιαδήποτε απόφαση του Πούτιν για «πάγωμα» των συγκρούσεων είναι από μόνη της μια παραχώρηση, εκτιμούν έμπειροι αναλυτές στους New York Times.
Την Παρασκευή, ο Τραμπ αποκάλυψε ότι θα συζητήσει με τον Πούτιν σχέδιο για ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας «σε αμοιβαία επωφελή βάση».
Ρεπορτάζ του CBS ανέφερε ότι το υπό συζήτηση σχέδιο προβλέπει να παραχωρήσει η Ουκρανία ολόκληρο το Ντονμπάς (όπως και την Κριμαία που κατέχει η Ρωσία από το 2014), δηλαδή να αποσυρθούν τα ουκρανικά στρατεύματα από τις περιοχές της επαρχίας Ντονέτσκ που συνεχίζουν να ελέγχουν, με πιθανό αντάλλαγμα να αποχωρήσουν οι Ρώσοι από τις περιοχές που έχουν κατακτήσει στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια. Πάντως ο Ζελένσκι απέρριψε αυτό το σενάριο δηλώνοντας ότι η χώρα του «δεν θα παραδώσει γη στη δύναμη κατοχής» και ότι «οποιεσδήποτε αποφάσεις χωρίς την Ουκρανία και ενάντια στην Ουκρανία θα είναι αποφάσεις ενάντια στην ειρήνη και δεν θα έχουν αποτέλεσμα».
Τέλος η Ευρώπη ανησυχεί ότι θα μείνει μόνη να επιθεωρεί την εκεχειρία και να παρέχει εγγυήσεις ασφαλείας. Ενα ενδιαφέρον στοιχείο του σκηνικού που διαμορφώνεται είναι ακριβώς αυτή η απουσία της Ευρώπης. Παρά την επιμονή του Ζελένσκι ότι η Ευρώπη πρέπει να συμπεριληφθεί στη διαπραγμάτευση, ο Τραμπ αμέσως μετά την ενημέρωσή του από την επίσκεψη του απεσταλμένου του, Στίβεν Γουίτκοφ, στη Μόσχα ενημέρωσε κάποιους Ευρωπαίους ηγέτες, όχι όμως την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Οι Βρυξέλλες εξακολουθούν να παριστάνουν τις αδιάφορες: «Πώς μπορεί να μας απογοητεύει κάτι που δεν είχε καν προγραμματιστεί διαφορετικά;», είναι η αντίδραση.
