Στη Χιροσίμα υπάρχει Λεωφόρος Ειρήνης, Καμπάνα Ειρήνης και Πάρκο Μνήμης της Ειρήνης. Η πόλη βομβαρδίστηκε από τον αμερικανικό στρατό ακριβώς πριν από 80 χρόνια, στις 6 Αυγούστου 1945, προκαλώντας τον θάνατο περίπου 140.000 κατοίκων μέχρι το τέλος του έτους και βάζοντας τέλος στην αυτοκρατορική επιθετικότητα της Ιαπωνίας. Σήμερα είναι συνώνυμη της ειρήνης. Από τις στάχτες της πυρηνικής καταστροφής, η Χιροσίμα –όπως και το Ναγκασάκι, που βομβαρδίστηκε τρεις ημέρες αργότερα– ξαναχτίστηκε και αναγεννήθηκε. Πολλοί από τους επιζώντες της Χιροσίμα, καμένοι και άρρωστοι από την ακτινοβολία, κατάφεραν να συγχωρήσουν. Ενσωμάτωσαν τον πασιφισμό στο DNA τους.
Από το 1949, όταν τέθηκε σε ισχύ ο νόμος για την κατασκευή της πόλης μνήμης της ειρήνης, η Χιροσίμα φιλοξενεί συνέδρια, συναυλίες, μιούζικαλ και παραστάσεις παντομίμας – όλα στο όνομα της ειρήνης. Το 2024, ένας οργανισμός που εκπροσωπεί Ιάπωνες επιζώντες των πυρηνικών επιθέσεων τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης για την εκστρατεία του κατά των πυρηνικών όπλων.
Οκτώ δεκαετίες μετά, η Ιαπωνία δεν ζει εντελώς ειρηνικά. Τρεις από τους πιο κοντινούς γείτονές της –η Κίνα, η Ρωσία και η Βόρεια Κορέα– διαθέτουν πυρηνικά όπλα. Ο κόσμος, από την Ουκρανία μέχρι τη Γάζα, πλήττεται από συγκρούσεις. Στον Ειρηνικό, η Κίνα επιδεικνύει τη δύναμή της, ενώ η αμερικανική επιρροή δείχνει να περιορίζεται. Ο χρόνος επίσης πιέζει: η τελευταία σημαντική συνθήκη ελέγχου εξοπλισμών μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας λήγει στις αρχές του επόμενου έτους.
Με ένα σύνταγμα που επιβλήθηκε από τις ΗΠΑ και απαγορεύει τον πόλεμο και την ύπαρξη στρατού πέρα από αμυντικούς σκοπούς, η Ιαπωνία είναι διχασμένη: Κάποιοι υπερασπίζονται τον φιλειρηνισμό της ως εθνική αρετή, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι η χώρα πρέπει να εγκαταλείψει την υποτακτική στάση της.
«Τώρα βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής», λέει ο Νοριγιούκι Καβάνο, διευθυντής του Κέντρου Ειρήνης του Πανεπιστημίου της Χιροσίμα, αναφερόμενος στο αυξανόμενο αίσθημα, ειδικά μεταξύ των νέων, ότι η ειρήνη για την ειρήνη δεν αρκεί πια.
Ο αριθμός των Ιαπώνων φοιτητών που πιστεύουν στη θεωρία της πυρηνικής αποτροπής –στην ιδέα ότι τα κράτη με πυρηνικά όπλα είναι λιγότερο πιθανό να πολεμήσουν μεταξύ τους– έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με έρευνες του Κέντρου Ειρήνης.
Η ιαπωνική έκφραση που χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθεί η ανάγκη επανεξοπλισμού είναι «shoganai» – «δεν μπορεί να γίνει αλλιώς». Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς όταν η Κίνα δρα επιθετικά σε περιφερειακά ύδατα. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς όταν η συμμαχία ΗΠΑ – Ιαπωνίας φαίνεται να αποδυναμώνεται, ιδιαίτερα καθώς ο πρόεδρος Τραμπ ζητάει από την Ιαπωνία να αναλάβει περισσότερα βάρη. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς όταν οι μνήμες της Χιροσίμα ξεθωριάζουν.
Οι επιζώντες –από τις 6 Αυγούστου στη Χιροσίμα και τις 9 στο Ναγκασάκι– είναι πλέον άνω των 80 ετών. Αυτή πιθανότατα θα είναι η τελευταία σημαντική επέτειος με άμεσες μαρτυρίες για το τι σημαίνει να διασπάς άτομα ουρανίου και πλουτωνίου: ξεσκισμένη σάρκα, μωρά με επιπτώσεις της ακτινοβολίας, βαριά εγκαύματα, δεκαετίες ασθενειών. Ακόμη κι αν η Χιροσίμα πουλάει γλυκίσματα mochi με το σήμα της ειρήνης και πετσέτες χεριών με αντίστοιχα σύμβολα, το γειτονικό λιμάνι Κούρε προσφέρει μια αντίθετη εικόνα. Πρώην έδρα της μεγαλύτερης βάσης του αυτοκρατορικού ναυτικού, η Κούρε επωφελείται σήμερα από την αναβάθμιση του ιαπωνικού στρατού. Εκεί ελλιμενίζεται το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο της χώρας, ενώ ένα παλιό εργοστάσιο χάλυβα θα μετατραπεί σε ναυτική εγκατάσταση.
