Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπέγραψε νομοσχέδιο που, σύμφωνα με τους επικριτές, αποδυναμώνει την ανεξαρτησία των φορέων καταπολέμησης της διαφθοράς, πυροδοτώντας διαμαρτυρίες σε αρκετές πόλεις και προκαλώντας διεθνή κριτική.
Οι επικριτές ισχυρίζονται ότι ο νέος νόμος υπονομεύει την εξουσία του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς και της Εξειδικευμένης Εισαγγελίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς, θέτοντάς τα υπό τον έλεγχο του γενικού εισαγγελέα.
Σε ομιλία του σήμερα, Τετάρτη, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι και οι δύο υπηρεσίες θα εξακολουθήσουν να «λειτουργούν», αλλά πρέπει να απαλλαγούν από τη «ρωσική επιρροή».
Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Κίεβο και σε άλλες πόλεις πραγματοποιώντας τις μεγαλύτερες αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες μετά την έναρξη του πολέμου, το 2022.
Διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν πέραν της ουκρανικής πρωτεύουσας και στις πόλεις Λβιβ, Ντνίπρο και Οδησσό. «Επιλέξαμε Ευρώπη, όχι απολυταρχία», «Ο πατέρας μου δεν πέθανε γι’ αυτό», ήταν κάποια από τα συνθήματα των διαδηλωτών. Ο γενικός εισαγγελέας της Ουκρανίας, πιστός στον Ζελένσκι, Ρουσλάν Κράβτσενκο, θα μπορεί πλέον να αναθέτει έρευνες για διαφθορά σε ενδεχομένως πιο ευέλικτους ερευνητές, ακόμη και να τις κλείνει.
Στην ομιλία του τη νύχτα, ο Ζελένσκι επέκρινε την αποτελεσματικότητα της υποδομής καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας, λέγοντας ότι οι υποθέσεις «έμεναν αδρανείς». «Δεν υπάρχει λογική εξήγηση ως προς το γιατί ποινικές διαδικασίες αξίας δισεκατομμυρίων “κρέμονται” εδώ και χρόνια», ανέφερε. Πρόσθεσε ότι ο γενικός εισαγγελέας θα διασφαλίσει «το αναπόφευκτο της τιμωρίας» για όσους παραβίασαν τον νόμο.
Για τους επικριτές της νομοθεσίας, υπονομεύει τις δεκαετείς προσπάθειες υπέρ της δημοκρατίας και κατά της διαφθοράς. Τέτοιες φιλοδοξίες οδήγησαν στην εξέγερση και στην πτώση του φιλορώσου προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς το 2014, ισχυρίζονται ακόμη.
Η ουκρανική κυβέρνηση, από πλευράς της, επικαλέστηκε τη ρωσική επιρροή που κατέστησε απαραίτητο, όπως ανέφερε, τον περιορισμό των εξουσιών του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς.
Την ημέρα πριν από την ψήφιση του αμφιλεγόμενου νόμου, η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας και το γραφείο του γενικού εισαγγελέα πραγματοποίησαν έρευνες και συλλήψεις με στόχο φερόμενους Ρώσους κατασκόπους στο εν λόγω γραφείο.
Ανήσυχοι οι Δυτικοί σύμμαχοι
Η κίνηση έχει προκαλέσει ανησυχία στους Δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση ανησυχεί για τις πρόσφατες ενέργειες της Ουκρανίας όσον αφορά τους θεσμούς καταπολέμησης της διαφθοράς», τόνισε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γκιγιόμ Μερσιέ.
«Η Ε.Ε. παρέχει σημαντική οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία, υπό την προϋπόθεση της προόδου στη διαφάνεια, τη δικαστική μεταρρύθμιση και τη δημοκρατική διακυβέρνηση», πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο Μπενζαμέν Χαντάντ, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας, δήλωσε σήμερα ότι δεν είναι πολύ αργά για την Ουκρανία να ανακαλέσει την απόφασή της να καταργήσει την αυτονομία των δύο υπηρεσιών κατά της διαφθοράς που βρίσκονται στο επίκεντρο της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της χώρας.
«Δεν είναι πολύ αργά για να αναιρέσει την απόφαση», δήλωσε ο Χαντάντ στον ραδιοφωνικό σταθμό France Inter. «Θα είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί στο θέμα», πρόσθεσε.
Η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί επίσης βασική προϋπόθεση για την αίτηση ένταξης της Ουκρανίας στην Ε.Ε.
Η Ευρωπαία επίτροπος για τη διεύρυνση, Μάρτα Κος, επέκρινε την υιοθέτηση του νομοσχεδίου.
«Η κατάργηση των βασικών διασφαλίσεων που προστατεύουν την ανεξαρτησία των υπηρεσιών αποτελεί σοβαρό βήμα προς τα πίσω», έγραψε η Κος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λέγοντας ότι οι δύο φορείς ήταν «απαραίτητοι» για την πορεία της Ουκρανίας προς την Ε.Ε.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ουκρανίας για την ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική ολοκλήρωση, Τάρας Κάτσκα, δήλωσε πως διαβεβαίωσε τη Μάρτα Κος ότι δεν θα υπάρξει συμβιβασμός στην καταπολέμηση της διαφθοράς και ότι «όλες οι βασικές λειτουργίες παραμένουν άθικτες».
Ο Ντμίτρο Κουλέμπα, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών πέρυσι, έκανε λόγο για «κακή μέρα για την Ουκρανία», τονίζοντας ότι ο πρόεδρος είχε μία επιλογή: είτε να σταθεί στο πλευρό του λαού είτε όχι.
Πρέσβεις από την ομάδα της G7 δήλωσαν ότι θα ήθελαν να συζητήσουν με την ουκρανική ηγεσία σχετικά με την πίεση που ασκείται στα όργανα καταπολέμησης της διαφθοράς.
Ωστόσο, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας είναι εξαιρετικά απρόθυμοι να αποσύρουν τη βοήθειά τους και να παύσουν τη συνεργασία με το Κίεβο σε μια εποχή που τα ουκρανικά στρατεύματα δίνουν μάχες στην πρώτη γραμμή.
Με πληροφορίες από Reuters, BBC
