Η νύχτα της 4ης Ιουλίου στο Κίεβο ήταν κάτι παραπάνω από δύσκολη – ήταν η κλιμάκωση μιας αδιάκοπης σειράς επιθέσεων. «Ενα κρεσέντο τρομοκρατίας χωρίς προηγούμενο», λέει στην «Κ» ο Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος, πρέσβης της Ελλάδας στην Ουκρανία. Η ουκρανική πρωτεύουσα χτυπήθηκε από τουλάχιστον 500 drones και 10 πυραύλους.
Η νύχτα της 4ης Ιουλίου στην ουκρανική πρωτεύουσα ήταν κάτι παραπάνω από δύσκολη – ήταν η κλιμάκωση μιας αδιάκοπης σειράς επιθέσεων.
Ο Ελληνας πρέσβης βρίσκεται στο Κίεβο τους τελευταίους δέκα μήνες και –όπως δηλώνει– ζει μέσα σ’ ένα καθεστώς καθημερινής ψυχικής φθοράς, με εκρήξεις, σειρήνες, και νύχτες σε υπόγεια γκαράζ. «Το βράδυ, κατά τις 8-9, αρχίζουν οι πρώτοι συναγερμοί. Κατεβαίνουμε στο -2 της πολυκατοικίας, άλλοι στο μετρό. Πολλοί μένουν εκεί να κοιμηθούν – με παιδιά, σκυλιά, γάτες». Το προσωπικό της ελληνικής πρεσβείας –22 άτομα συνολικά, 11 Eλληνες– ζει σκορπισμένο σε όλη την πόλη, χωρίς οργανωμένη προστασία. «Στην πρεσβεία τη νύχτα μένει μόνο ο φρουρός. Οι υπόλοιποι ζούμε αλλού και πηγαίνουμε όπου μπορούμε – σε υπόγεια, σε σταθμούς του μετρό».
Σαν σουρεαλιστική ταινία
Η καθημερινότητα θυμίζει σουρεαλιστική ταινία. «Το πρωί βλέπεις ήλιο, γεμάτες καφετέριες, η όπερα λειτουργεί. Μέχρι τις 11 όλα φαίνονται “κανονικά”. Το βράδυ όμως… είναι εφιάλτης». Περιγράφει μια ανοσία στον τρόμο που έχει πλέον εγκατασταθεί. «Ακούμε τις εκρήξεις αλλά δεν αντιδράμε. Aλλοι πάνε στα καταφύγια μόνο αν είναι πολύ κοντά. Κάποιοι απλώς κοιμούνται – από εξάντληση». Θυμάται τη στιγμή που ένιωσε ότι χτυπήθηκε το δικό του κτίριο: βρισκόταν στο υπόγειο γκαράζ της πολυκατοικίας, προσπαθούσε να κοιμηθεί μέσα στο αυτοκίνητό του. «Eτρεμαν τα παράθυρα. Τελικά, ήταν 11 χιλιόμετρα μακριά. Σαν να είσαι στην Ακρόπολη και να βλέπεις να καίγεται ο Πειραιάς».
Δεν είναι λίγες οι φορές που πέρασε τη νύχτα στο υπόγειο, κοιμήθηκε μέσα στο αυτοκίνητό του. «Oχι γιατί θέλεις. Γιατί το ένστικτο χτυπά όταν πλησιάζει κάτι». Οι ρωσικές επιθέσεις, λέει, δεν έχουν στρατιωτικό στόχο. «Χτυπούν ενέργεια, μεταφορές, ψυχισμό. Είναι στρατηγική εξουθένωσης. Να σπάσει το ηθικό σου». Περιγράφει την εμπειρία της ιδιαιτέρας του, στην πολυκατοικία της οποίας έχασε τη ζωή του ένα ηλικιωμένο ζευγάρι. Η ίδια από το σοκ αδυνατούσε να μιλήσει για δύο ημέρες.
Στόχος οι διπλωμάτες
Σύμφωνα με τον πρέσβη Δημητρακόπουλο, πλήττονται και διπλωματικές αποστολές. «Ο Πολωνός συνάδελφος είχε ζημιές στο προξενείο του. Η κατοικία της Εσθονής είχε χτυπηθεί πριν από έξι μήνες». Oπως λέει, «δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε μας και τους πολίτες». Είναι όλοι στην ίδια γραμμή κινδύνου. «Κοιμάμαι κάποιες φορές στο αυτοκίνητο. Και το πρωί για δουλειά. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή».
Η Ελληνοουκρανή Χριστίνα Κατράκη ζει στο Κίεβο με τον σύζυγό της Ρομάν και τον εννιάχρονο γιο τους, Μάρκο. Μιλάει για την επίθεση της 4ης Ιουλίου σαν σκηνή από Αρμαγεδδώνα. «Περίπου 500 drones και 10 πύραυλοι από κάθε κατεύθυνση. Η βοή των drones ακουγόταν απειλητικά πάνω από τα κεφάλια μας». Περιγράφει την εμπειρία σαν ρώσικη ρουλέτα: «Δεν ξέρεις πού θα χτυπήσουν. Μπορεί να είναι το σπίτι σου. Σκέψου να ζεις έτσι με παιδί. Το μόνο που σκέφτεσαι είναι να προστατεύσεις το παιδί σου. Είναι σαν να έχεις ένα όπλο δίπλα στο κεφάλι σου με μία σφαίρα. Και δεν ξέρεις αν θα σε πετύχει». Για εκείνη, η ρωσική στρατηγική είναι σαφής: «Είναι η μέθοδος που σε ξεζουμίζει. Σου παίρνει τον ύπνο, την παιδικότητα των παιδιών σου. Από μας παίρνει κάθε αίσθηση ασφαλείας, κάθε σχέδιο. Δεν μπορούμε να ονειρευτούμε για το μέλλον – μόνο το πότε θα τελειώσει αυτός ο εφιάλτης».
«Δεν γεννήθηκα Ουκρανός. Επέλεξα να γίνω – και τα drones και οι πύραυλοι είναι μέρος της αστικοποίησής μου», σημειώνει ο Μάριος Χαραλαμπίδης, φοιτητής που έχει επιλέξει να ζει στο Κίεβο. Δεν έχει συγγενείς στην Ουκρανία, μόνο φίλους. «Τώρα έχω ανθρώπους που ανησυχώ αν θα ζούνε το πρωί». Ο φόβος του δεν αφορά τον ίδιο – «είναι πιο δυνατός, ότι θα χάσω δικούς μου». Μένει σε ισόγειο κι έτσι –εκτιμά– μειώνεται κάπως το ρίσκο. «Οι περισσότεροι νεκροί είναι εργάτες, άρρωστοι, ηλικιωμένοι», σχολιάζει, χωρίς παράλληλα να κρύβει τον τρόμο του. «Αν δεν φοβάσαι είσαι ανόητος. Το ζητούμενο είναι να παραμείνεις, παρ’ όλο που φοβάσαι». Οι νύχτες στο Κίεβο έχουν τελετουργία: «Κοιμάμαι από τις 21.00, όταν είναι ήσυχα. Ξυπνάω με τις εκρήξεις, πάω στο μπάνιο για ασφάλεια, στέλνω μηνύματα». Οταν κάποιοι πρότειναν να παρακολουθήσουν τη σειρά Squid Game, η φίλη του απάντησε: «Εμείς ζούμε ήδη σ’ αυτό – κάθε Δευτέρα συγχαίρουμε τον εαυτό μας που περάσαμε στην επόμενη πίστα».
Το άγνωστο
«Τη μέρα δεν καταλαβαίνεις τίποτα. Το βράδυ όμως δεν μπορείς να κοιμηθείς». Ο Αντώνης Ζαχαρόπουλος εργάζεται σε εξαγωγική εταιρεία στο Κίεβο. Μιλώντας στην «Κ» περιγράφει τη διπλή ζωή της πόλης. «Ακούς τον θόρυβο των εκρήξεων και νιώθεις πως όλα τελειώνουν». Πολλοί αποφεύγουν τα καταφύγια – από κούραση ή αδιαφορία. «Κανείς όμως δεν μιλάει για παράδοση. Ποτέ δεν άκουσα “ας μπουν οι Ρώσοι”».
Παρότι θα μπορούσε να φύγει, επιλέγει συνειδητά να μείνει: «Θα κάνω τη δουλειά μου εδώ». Μιλάει για τη διαρκή απειλή. «Δεν ξέρεις τι θα γίνει σε πέντε λεπτά. Πολλές φορές δεν προλαβαίνει να χτυπήσει καν ο συναγερμός. Ακόμη και ένα μπάνιο το κάνουμε υπό πίεση. Τελειώνεις όσο πιο γρήγορα μπορείς». Η κόπωση είναι διαρκής, υπογραμμίζει, αλλά ο ίδιος δεν βλέπει κανέναν να λυγίζει.
