Με τη συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης και ειδικών ραντάρ υπεδάφους, η Δικοινοτική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους στην Κύπρο (CMP) επιχειρεί να επιταχύνει τον εντοπισμό και την ταυτοποίηση των λειψάνων προσώπων που χάθηκαν κατά τις βίαιες περιόδους του νησιού, από τις διακοινοτικές συγκρούσεις της δεκαετίας του 1960 έως και την τουρκική εισβολή του 1974.
Η επιτροπή, με τη στήριξη του ΟΗΕ, απαρτίζεται από αρχαιολόγους, ανθρωπολόγους και γενετιστές και έχει αναλάβει να διαλευκάνει την τύχη 2.002 αγνοουμένων. Οι περισσότεροι σκοτώθηκαν και ενταφιάστηκαν σε άγνωστες τοποθεσίες, χωρίς σήμανση, σε όλη την επικράτεια της διαιρεμένης νήσου.
Οι έρευνες βασίζονται σε μαρτυρίες προσώπων που διασφαλίζουν την ανωνυμία τους, όμως ο ρυθμός των εκταφών και των ταυτοποιήσεων έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια.
Το πέρασμα του χρόνου, οι αντιφάσεις στις καταθέσεις και η αλλοίωση του φυσικού τοπίου δυσχεραίνουν τις προσπάθειες.
«Σκοπός μας είναι να ενισχύσουμε τις δυνατότητές μας μέσα από νέες τεχνολογίες», δήλωσε ο Πιέρ Ζεντίλ, εκπρόσωπος του ΟΗΕ στην Επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν επίσης ένας Ελληνοκύπριος και ένας Τουρκοκύπριος αντιπρόσωπος.
Οπως εξήγησε, η τεχνητή νοημοσύνη θα χρησιμοποιηθεί για την επεξεργασία ψηφιοποιημένων αρχείων, προκειμένου να εντοπιστούν νέες κατευθύνσεις έρευνας. Παράλληλα, εξετάζεται η περαιτέρω αξιοποίηση γεωραντάρ, με στόχο την ανίχνευση πιθανών χώρων ταφής.
Η Δικοινοτική Επιτροπή ιδρύθηκε το 1981, αλλά ξεκίνησε να αναζητά μαζικούς τάφους το 2006. Εως το τέλος Ιουνίου 2025 είχαν εκταφεί 1.707 άτομα, ενώ μέχρι τον Μάιο της ίδιας χρονιάς ταυτοποιήθηκαν και παραδόθηκαν στις οικογένειές τους τα λείψανα 1.270 αγνοουμένων.
Παρότι το ζήτημα των αγνοουμένων παραμένει μία από τις πιο ευαίσθητες πτυχές της κυπριακής διένεξης, αποτελεί ταυτόχρονα έναν από τους ελάχιστους τομείς στους οποίους Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι συνεργάζονται σε κοινό ανθρωπιστικό στόχο.
«Πρόκειται για ένα πολύ λεπτό ανθρωπιστικό ζήτημα και η δουλειά που κάνουμε είναι ιερή», δήλωσε ο Τουρκοκύπριος αντιπρόσωπος Χακκί Μουφτουζαντέ.
«Εχουμε πλήρη επίγνωση του καθήκοντος που μας έχει ανατεθεί», πρόσθεσε.
Reuters
