Στην τρυφερή ηλικία των μόλις δύο χρόνων ο κατά κόσμον Lhamo Dhondup αναγνωρίστηκε ως η μετενσάρκωση του Δαλάι Λάμα. Την Κυριακή κλείνει αισίως τα 90 χρόνια ζωής του και η συζήτηση για τη διαδοχή του είναι σε πλήρη εξέλιξη.
Η επιλογή του διαδόχου του Δαλάι Λάμα, του πνευματικού ηγέτη των βουδιστών του Θιβέτ, είναι ζήτημα μείζονος ενδιαφέροντος όχι μόνο για τα εκατομμύρια οπαδών του, αλλά και για γεωπολιτικούς λόγους που συνδέονται με την Κίνα, την Ινδία και τις ΗΠΑ.
Ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης ηγέτης θεωρείται μία από τις πιο επιδραστικές μορφές στον πλανήτη, με το «ποίμνιό» του να υπερβαίνει μακράν τα όρια του Βουδισμού.
Πώς επιλέγεται;
Οπως επιτάσσει η θιβετιανή παράδοση, το πνεύμα του ανώτερου βουδιστή μοναχού μετενσαρκώνεται μετά θάνατον.
Συγκεκριμένα, ο 14ος Δαλάι Λάμα γεννήθηκε ως Lhamo Dhondup στις 6 Ιουλίου 1935, σε μια αγροτική οικογένεια στη σημερινή επαρχία Qinghai, στο βορειοδυτικό τμήμα της Κίνας.
Αναγνωρίστηκε ως μετενσάρκωση όταν ήταν μόλις δύο ετών από μία ομάδα της θιβετιανής κυβέρνησης. Εκείνοι ήταν που πήραν την απόφαση για το συγκεκριμένο πρόσωπο, αξιολογώντας λογής σημάδια – όπως ένα όραμα που είχε αποκαλυφθεί σε έναν ανώτερο μοναχό. Ωστόσο, πείστηκαν πέραν πάσης αμφιβολίας πως επρόκειτο για τον νέο Δαλάι Λάμα, όταν το νήπιο αναγνώρισε αντικείμενα του 13ου Δαλάι Λάμα, αναφωνώντας: «Είναι δικό μου, είναι δικό μου».
Τον Φεβρουάριο του 1940, ο Lhamo Dhondup ορίστηκε επισήμως πνευματικός ηγέτης των Θιβετιανών σε μια τελετή στο Παλάτι Ποτάλα στη Λάσα, που είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Αυτόνομης Περιφέρειας του Θιβέτ.
Τι προβλέπει η παράδοση;
Ο Δαλάι Λάμα έζησε εξόριστος στη βόρεια Ινδία από το 1959, διαφεύγοντας από μια αποτυχημένη εξέγερση κατά της εξουσίας των κομμουνιστών του Μάο Τσετούνγκ.
Σε ομιλία του το 2011, είχε αναφέρει πως οι εξαιρετικά φωτισμένοι βουδιστές μπορούν να «εκδηλωθούν πριν από τον θάνατο», κάτι που δημιούργησε εικασίες για ενδεχόμενο εκπαίδευσης ενός διαδόχου του – και όχι μετενσάρκωσης μετά θάνατον.
Επιπλέον, στο βιβλίο του “Voice for the Voiceless”, που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2025, ο Δαλάι Λάμα διεμήνυσε πως ο διάδοχός του θα γεννηθεί εκτός Κίνας, γράφοντας πως θα δημοσιοποιούσε λεπτομέρειες σχετικά με τη διαδοχή του γύρω στα 90ά γενέθλιά του.
«Θα υπάρξει κάποιου είδους πλαίσιο εντός του οποίου θα μπορούμε να μιλήσουμε για τη συνέχιση του θεσμού των Δαλάι Λάμα», είχε πει, μεταξύ άλλων, προαναγγελία που ενέτεινε τους φόβους για μία διαδοχή προ του θανάτου του 90χρονου βουδιστή ηγέτη.
Σήμερα, έδωσε τέλος στις αντεγκλήσεις περί διασάλευσης μιας παράδοσης αιώνων, αλλά και σε χρόνια αναμονής σχετικά με το θέμα, λέγοντας πως ο μακραίωνος θεσμός του Δαλάι Λάμα θα συνεχιστεί και ότι το ίδρυμα Gaden Phodrang –η ΜΚΟ που δημιούργησε ο 14ος Δαλάι Λάμα και στηρίζει το πνευματικό και ανθρωπιστικό του έργο– είναι το μόνο που διαθέτει την εξουσία να αναγνωρίσει τη μελλοντική του μετενσάρκωση.
Statement Affirming the Continuation of the Institution of Dalai Lama
(Translated from the original Tibetan)
On 24 September 2011, at a meeting of the heads of Tibetan spiritual traditions, I made a statement to fellow Tibetans in and outside Tibet, followers of Tibetan… pic.twitter.com/VqtBUH9yDm
— Dalai Lama (@DalaiLama) July 2, 2025
Ποια η θέση της Κίνας;
Σύμφωνα με το Πεκίνο, οι Κινέζοι ηγέτες της έχουν το δικαίωμα να εγκρίνουν τον διάδοχο του Δαλάι Λάμα. Οπως υποστηρίζουν, ήδη από το 1793, κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Τσινγκ, υπήρχε μια τελετουργία επιλογής, κατά την οποία τα ονόματα των πιθανών μετενσαρκώσεων αντλούνταν από μια χρυσή λάρνακα.
Σήμερα, Τετάρτη, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του Δαλάι Λάμα, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών επανέλαβε ότι η Κίνα πρέπει να εγκρίνει τη μετενσάρκωση.
Η διαδοχή του Δαλάι Λάμα πρέπει να είναι σύμφωνη με τους κινεζικούς νόμους και κανονισμούς, καθώς και με τις θρησκευτικές τελετουργίες και τις ιστορικές συμβάσεις, δήλωσε ο Μάο Νινγκ, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, σε τακτική συνέντευξη Τύπου.
Η Κίνα υποστηρίζει ότι η μετενσάρκωση του Δαλάι Λάμα θα πρέπει να αποφασιστεί βάσει εθνικών νόμων που καθορίζουν τη χρήση της χρυσής τεφροδόχου λάρνακας και τη γέννηση μετενσαρκώσεων εντός των συνόρων της Κίνας.
Στο βιβλίο του, ο ίδιος ο Δαλάι Λάμα έχει ζητήσει από τους Θιβετιανούς να μην αποδεχθούν «έναν υποψήφιο που επιλέγεται βάσει πολιτικών σκοπιμοτήτων από οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας».
Για το Πεκίνο, ο Δαλάι Λάμα –ο οποίος κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 1989 για την ανάδειξη του ζητήματος του Θιβέτ– φέρει το στίγμα του «αυτονομιστή», ενώ απαγορεύονται στην Κίνα οι φωτογραφίες με τη μορφή του και οποιαδήποτε εκδήλωση προς αυτόν.
Τον Μάρτιο του 2025, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι ο Δαλάι Λάμα είναι πολιτικός εξόριστος «χωρίς δικαίωμα να εκπροσωπεί τον θιβετιανό λαό».
Πώς εμπλέκονται Ινδία και ΗΠΑ;
Εκτός από τον Δαλάι Λάμα, η Ινδία εκτιμάται ότι φιλοξενεί περισσότερους από 100.000 Θιβετιανούς βουδιστές, οι οποίοι είναι ελεύθεροι να σπουδάζουν και να εργάζονται εκεί.
Πολλοί Ινδοί σέβονται τον θεσμό και τον Δαλάι Λάμα προσωπικά, με την παρουσία του στην Ινδία να δίνει στο Νέο Δελχί κάποιου είδους επιρροή, ως αντίπαλον δέος της Κίνας, σύμφωνα με αναλυτές.
Από την άλλη, οι Ηνωμένες Πολιτείες, στο πλαίσιο του διογκούμενου ανταγωνισμού με την Κίνα για παγκόσμια κυριαρχία, έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι δεσμεύονται να προωθήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των Θιβετιανών.
Πηγή: Reuters
