«Ισχυρή Ευρώπη σε έναν κόσμο που αλλάζει»: Αυτό είναι το σλόγκαν της εξάμηνης προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που αναλαμβάνει από σήμερα η Δανία στη διάρκεια της πιο αβέβαιης και ταραγμένης περιόδου για το «μπλοκ». «Αυτή τη φορά υπάρχουν αρκετές αβεβαιότητες», παραδέχτηκε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Δανίας στην Ε.Ε., ο πρέσβης Κάρστεν Κρόνμπεχ Γένσεν, συγκρίνοντας τις προηγούμενες προεδρίες της χώρας το 2002 και 2012, αντίστοιχα. «Τίποτα πια δεν είναι προβλέψιμο» είπε χαρακτηριστικά κατά την παρουσίαση των προτεραιοτήτων της δανέζικης προεδρίας.
Η Δανία αναλαμβάνει τη «σκυτάλη» του Συμβουλίου της Ε.Ε. από την Πολωνία και κατά κάποιον τρόπο συνεχίζει να προτεραιοποιεί τις δύο βασικές «προκλήσεις» για το «μπλοκ»: την ασφάλεια και άμυνα καθώς και την ενίσχυση της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας στη βάση και του σχετικού σχεδιασμού της Κομισιόν για την επόμενη πενταετία.
Ωστόσο, η Κοπεγχάγη επιδιώκει παράλληλα να σημειωθεί πρόοδος στα θέματα της μετανάστευσης, της διεύρυνσης αλλά και των διαπραγματεύσεων για τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό, ο οποίος αναμένεται να παρουσιαστεί από την Κομισιόν στις 16 Ιουλίου. Υπάρχουν όμως αστάθμητοι παράγοντες, που ενδεχομένως να επηρεάσουν την προώθηση και την εφαρμογή της δανέζικης εξάμηνης ατζέντας: οι ΗΠΑ και συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Η Δανία γνωρίζει άλλωστε «από πρώτο χέρι» τις «απειλές» του Τραμπ για προσάρτηση της Γροιλανδίας, της αυτόνομης αυτής περιοχής υπό δανέζικη κυριαρχία.
«Η Ευρώπη σε καθοριστική στιγμή»
Για τον λόγο αυτόν, η Κοπεγχάγη προετοιμάζεται όσο το δυνατόν περισσότερο για τα πιθανά (χειρότερα) σενάρια: συνέχιση του πολέμου των δασμών εκ μέρους των ΗΠΑ, αποτυχία διαπραγματεύσεων για εκεχειρία μεταξύ Ρωσίας – Ουκρανίας, συνέχιση των ισραηλινών επιχειρήσεων στη Γάζα, νέα κρίση με το Ιράν, αλλά και πιθανή σύγκρουση ΗΠΑ – Κίνας.
Διόλου τυχαία η Δανή πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν τόνισε χθες ότι «η Ευρώπη βρίσκεται σε καθοριστική στιγμή». «Ο κόσμος που έχει εξασφαλίσει την ελευθερία και την ευημερία μας δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί δεδομένος. Τώρα περισσότερο από ποτέ, η Ευρώπη πρέπει να κάνει ένα βήμα μπροστά και να σταθεί ενωμένη. Πρέπει να οικοδομήσουμε μια ισχυρότερη, ασφαλέστερη Ευρώπη, στην οποία θα μπορούμε να προστατεύσουμε τις δημοκρατίες μας. Πρέπει να επανεξοπλίσουμε την Ευρώπη και να ενισχύσουμε την υποστήριξή μας προς την Ουκρανία» σημείωσε η Δανή πρωθυπουργός.
Σε ό,τι αφορά την άμυνα και την ασφάλεια, ο στόχος της δανέζικης προεδρίας είναι να θεμελιώσει τις βάσεις για την ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων της Ε.Ε. έως το 2030, στη βάση του σχετικού σχεδίου της Κομισιόν για τον «επανεξοπλισμό της Ευρώπης». Ηδη τα κράτη-μέλη έχουν εγκρίνει και συμφωνήσει να κάνουν χρήση των χρηματοδοτικών «εργαλείων» που προτείνει το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε., την ενεργοποίηση της ρήτρας εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών που έχουν αιτηθεί 16 κράτη-μέλη, αλλά και του μηχανισμού δανειοδότησης μέσω των αγορών «SAFE», για τον οποίον έχουν εκφράσει ενδιαφέρον τουλάχιστον 10 κράτη-μέλη, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες. Η Κοπεγχάγη πρόκειται να καταθέσει και άλλες προτάσεις που αφορούν την ασφάλεια με μια πιο ευρεία έννοια, όπως μέτρα για την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων και σαμποτάζ στη Βαλτική Θάλασσα, υβριδικές απειλές αλλά και εφαρμογή των συστάσεων της Κομισιόν για την «ετοιμότητα» και προετοιμασία των κρατών-μελών έναντι κρίσεων και φυσικών καταστροφών στη βάση της έκθεσης του πρώην προέδρου της Φινλανδίας, Σάουλι Νιίνιστο.
«Ψηλά» στην ατζέντα η χρηματοδότηση της άμυνας
Μια ημέρα μετά τη νατοϊκή απόφαση για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ των εθνικών προϋπολογισμών έως το 2035, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ζήτησαν από την πρόεδρο της Κομισιόν έναν «οδικό χάρτη» για τα επόμενα σχετικά βήματα. Η Δανία, που ανήκε παραδοσιακά στις «φειδωλές» χώρες, πλέον αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο συζητήσεων και για άλλα χρηματοδοτικά μέσα. Παρ’ όλα αυτά, σχετικά με την πιθανότητα έκδοσης «κοινού χρέους» για την άμυνα, η Δανία παραμένει ακόμα επιφυλακτική. «Πρώτον, πρέπει να υπάρξει συμφωνία για το τι πρέπει να χρηματοδοτηθεί από κοινού και μόνο τότε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα του τρόπου χρηματοδότησής του», τόνισε χθες ο Δανός πρέσβης στις Βρυξέλλες. «Είναι πολύ δύσκολο να πείσουμε τις χώρες που είναι δύσπιστες για τα ευρωομόλογα αν δεν τους πουν τι θα χρηματοδοτηθεί» είπε.
Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας, η Κοπεγχάγη θα βασιστεί στις συστάσεις των εκθέσεων Ντράγκι και Λέττα. Η Δανία πάντως πιστεύει ότι ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ δίνει πλέον ώθηση στην ενίσχυση της ενιαίας αγοράς και την άρση των διασυνοριακών συνόρων. Η Κοπεγχάγη επικαλέστηκε εκτίμηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ότι εάν το ενδο-ευρωπαϊκό εμπόριο αυξηθεί κατά 2,5%, οι οικονομικές απώλειες που οφείλονται στους αμερικανικούς δασμούς κατά 20% θα αντισταθμιστούν. «Ακόμη και μια μικρή αύξηση του εσωτερικού εμπορίου μπορεί να αντισταθμίσει τη μείωση του εμπορίου με ξένους εταίρους όπως οι ΗΠΑ», σημείωσε ο Δανός πρέσβης. Θα δοθεί εξάλλου προτεραιότητα στις συνομιλίες για αναβάθμιση της λεγόμενης ένωσης κεφαλαιαγορών, ώστε οι ιδιωτικές επενδύσεις να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα, ενθαρρυμένη και από την αλλαγή ως προς αυτό το ζήτημα της στάσης της Γαλλίας και Γερμανίας.
Αλλες «προκλήσεις» για την Κοπεγχάγη το επόμενο εξάμηνο αφορούν την αντίδραση κυρίως της Γαλλίας, αλλά και της Πολωνίας και της Ιταλίας σχετικά με την ολοκλήρωση της εμπορικής συμφωνίας με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής (Mercosur), με το τελικό κείμενο να παρουσιάζεται από την Κομισιόν, τις επόμενες ημέρες. Ταυτόχρονα, Γαλλία και Γερμανία αμφισβητούν ευθέως τους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων έως το 2040, που εισηγείται αύριο η πρόεδρος της Κομισιόν. Δύσκολο «στοίχημα» παραμένει η εξεύρεση συμβιβασμού και με το συνεχιζόμενο «μπλόκο» της Ουγγαρίας έναντι της ενταξιακής πορείας της Ουκρανίας.
