«Το όνομά μου είναι Μαμντάνι», έλεγε ο Ζοχράν Μαμντάνι συλλαβίζοντας το επώνυμό του στον Aντριου Κουόμο κατά τη διάρκεια ενός τεταμένου ντιμπέιτ των Δημοκρατικών για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης. «Θα πρέπει να μάθετε να το λέτε», συνέχισε, καθώς ο πρώην κυβερνήτης δυσκολευόταν να το προφέρει σωστά. Δύο εβδομάδες αργότερα, το όνομά του είναι πλέον γνωστό σε όλους: κέρδισε τις προκριματικές εκλογές πέρα από κάθε πρόβλεψη και θα είναι ο υποψήφιος των Δημοκρατικών στην αναμέτρηση του Νοεμβρίου απέναντι στον δήμαρχο Ερικ Ανταμς και άλλους αντιπάλους.
«Ξεκινήσαμε με μόλις το 1% των Νεοϋορκέζων να ξέρουν ποιος είμαι – κι αυτή είναι μια γενναιόδωρη εκτίμηση», σχολίαζε ο Μαμντάνι μερικές ώρες μετά τη νίκη του. «Δεν θα μπορούσα ποτέ να είχα προετοιμαστεί για το μέγεθος της υποστήριξης που είδαμε». Για τον ίδιο, η επικράτησή του με σχεδόν 43,5% των ψήφων των εγγεγραμμένων Δημοκρατικών της πόλης, αποτελεί «αντανάκλαση μιας δίψας […] για ένα διαφορετικό είδος πολιτικής, για μια νέα γενιά ηγετών και για μια δημοκρατία μέσα στην οποία οι Νεοϋορκέζοι θα μπορούν να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους, τις αγωνίες τους και τους αγώνες τους».
Από την Ουγκάντα στη ΝΥ
Ο 33χρονος Δημοκρατικός σοσιαλιστής, γιος του ακαδημαϊκού Μαχμούντ Μαμντάνι και της καταξιωμένης σκηνοθέτιδος Μίρα Ναΐρ, γεννήθηκε στην Ουγκάντα, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη σε ηλικία 7 ετών και έχει πλέον σοβαρές πιθανότητες να γίνει ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος της Νέας Υόρκης. Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, εργαζόταν ως σύμβουλος στέγασης ενώ ταυτόχρονα ακολουθούσε μια καλλιτεχνική πορεία ως ράπερ, στην οποία πιστώνει τη ρητορική του δεινότητα.
Το 2021 εξελέγη στην Πολιτειακή Βουλή της Νέας Υόρκης, εκπροσωπώντας την 36η περιφέρεια (δυτικό Κουίνς, Αστόρια και γύρω συνοικίες). Την πρώτη του νίκη την πανηγύρισε κάτω από μια γέφυρα με λίγους υποστηρικτές και καταρρακτώδη βροχή. Σχεδόν τέσσερα χρόνια αργότερα, άρχισε να σχεδιάζει την καμπάνια του για τη δημαρχία, όσο έπινε τσάι σε μια Υεμενίτικη καφετέρια.
Η καμπάνια του
Η προεκλογική εκστρατεία του δεν έμελλε να είναι όπως οι άλλες. Από τα ευρηματικά σλόγκαν μέχρι τη ζωηρή του παρουσία στα σόσιαλ μίντια, ο Μαμντάνι κατάφερε να εκπροσωπήσει μια νέα γενιά ψηφοφόρων που δεν ανταποκρίνεται το ίδιο στις παραδοσιακές πολιτικές καμπάνιες. Το πιο σημαντικό κομμάτι μιας προεκλογικής εκστρατείας, όμως, είναι το μήνυμα και φαίνεται πως ο Μαμντάνι το πέτυχε, εστιάζοντας στο κόστος ζωής. Στις περυσινές προεδρικές εκλογές, ο Ντόναλντ Τραμπ διεκήρυττε ότι θα μείωνε την τιμή βασικών τροφίμων την πρώτη κιόλας μέρα της προεδρίας του. Ο Μαμντάνι κατάλαβε πως για πολλούς Νεοϋορκέζους αρκούσε και μόνον η υπόσχεση του Τραμπ. «Τόσο ο Ντόναλντ Τραμπ όσο και εμείς αναγνωρίζουμε […] την αδυναμία τόσων ανθρώπων να πανηγυρίσουν για “ψίχουλα” που δεν επαρκούν για να θρέψουν ούτε τους ίδιους ούτε τις οικογένειές τους. Η διαφορά είναι ότι ο Τραμπ προσπαθεί να εκμεταλλευτεί αυτό το αίσθημα, χωρίς καμία πραγματική πρόθεση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα», ανέφερε ο Μαμντάνι σε πρόσφατη συνέντευξή του.
Από τα ευρηματικά σλόγκαν μέχρι τη ζωηρή παρουσία του στα σόσιαλ μίντια, ο Μαμντάνι κατάφερε να εκπροσωπήσει μια νέα γενιά ψηφοφόρων, εστιάζοντας, ταυτόχρονα, στο υψηλό κόστος ζωής.
Βασικοί πυλώνες της καμπάνιας του πέρα από τη μείωση του κόστους βασικών αγαθών είναι η στέγαση, η βελτίωση των μεταφορών, η παροχή παιδικής φροντίδας, η αναζωογόνηση των κοινωνικών υπηρεσιών και η αύξηση της φορολογίας στις επιχειρήσεις και στα ετήσια ατομικά εισοδήματα άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων.
Πολλοί από τους επικριτές του τον χαρακτηρίζουν ακραίο, αιθεροβάμονα και άπειρο. Ο κύριος αντίπαλός του στις προκριματικές, ο Αντριου Κουόμο, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί το 2021 από το αξίωμα του κυβερνήτη της Νέας Υόρκης ύστερα από πoλυάριθμες κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση, υποστήριζε ότι ο Μαμντάνι δεν είχε καμία εμπειρία διακυβέρνησης και δεν ήταν κατάλληλος να σταθεί απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ και να υπερασπιστεί τους Νεοϋορκέζους.
50.000 εθελοντές
Ο Μαμντάνι, σε αντίθεση με την καμπάνια του Κουόμο που χρηματοδοτήθηκε με εκατομμύρια δολάρια από διάφορα super PACs, βασίστηκε εξ ολοκλήρου σε ατομικές δωρεές, σπάζοντας ρεκόρ (συγκέντρωσε 64.816 δολάρια σε 80 μέρες) και δημιουργώντας ένα κίνημα βάσης (grassroots) με τεράστια δυναμική άνευ προηγουμένου: πάνω από 50.000 άνθρωποι εργάστηκαν εθελοντικά, πηγαίνοντας καθημερινά πόρτα-πόρτα σε πάνω από 1,6 εκατομμύριο νοικοκυριά. Οπως αναφέρει ο Μπέρνι Σάντερς, ο οποίος στήριξε επίσημα την υποψηφιότητα του Μαμντάνι, «κάποιοι μπορεί να ισχυριστούν ότι η νίκη του οφείλεται απλώς στο στυλ του και στο γεγονός ότι είναι ένας χαρισματικός υποψήφιος. Ναι, αυτό ισχύει. Αλλά μια νίκη όπως αυτή δεν έρχεται χωρίς το εξαιρετικό κίνημα βάσης που τον στήριξε και τον ανέδειξε».
Λίγες ώρες μετά τη φανερή πρόκριση του Μαμντάνι, ο Ντόναλντ Τραμπ τον χαρακτήρισε «100% παλαβό κομμουνιστή» με ανάρτησή του στο Truth Social, ενώ προσέβαλε την εμφάνιση, τη φωνή και την ευφυΐα του, λέγοντας πως «δεν είναι πολύ έξυπνος». Από την άλλη, ο Μαμντάνι είναι αποδέκτης σωρείας ρατσιστικών και ισλαμοφοβικών σχολίων, αλλά και σφοδρής κριτικής για τη στάση του απέναντι στο Ισραήλ και την ανοιχτή υποστήριξή του για την Παλαιστίνη. Ερωτηθείς αν πιστεύει πως το Ισραήλ έχει δικαίωμα να υπάρχει, απάντησε πως έχει αυτό το δικαίωμα όπως κάθε άλλο κράτος, αλλά «έχει και ευθύνη να σέβεται το διεθνές δίκαιο». Πολλοί βλέπουν ότι ο Μαμντάνι, φωτογραφίες του οποίου κυκλοφόρησαν από αντιπάλους του επεξεργασμένες ώστε να θυμίζουν τις φωτογραφίες των τρομοκρατών που έκαναν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, δεν προτίθεται να προστατεύσει τους Εβραίους Νεοϋορκέζους από το κύμα αντισημιτισμού που εξαπλώνεται σε όλη τη χώρα. Ωστόσο κατάφερε να είναι δεύτερος σε ψήφους στους Εβραίους ψηφοφόρους, μετά τον Μπραντ Λάντερ.
«Περήφανος ξανά»
Για τους νέους Νεοϋορκέζους, πάντως –Εβραίους και μη– που πίστεψαν στο μήνυμά του, η εκλογή του Μαμντάνι είναι μια στιγμή αισιοδοξίας που έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία. «Η νίκη του Ζοχράν με κάνει να νιώθω ξανά περήφανος που είμαι Νεοϋορκέζος», λέει στην «Κ» ο Εβραίος Ιταλοαμερικανός κωμικός Τζιανμάρκο Σορέζι. «Παρόλο που είμαι κυνικός απέναντι σε ολόκληρη την αμερικανική πολιτική, είναι ενθαρρυντικό να βλέπω μια δυναμική που βασίζεται στο να κρατάμε υπόλογους τους δισεκατομμυριούχους, στο να κάνουμε πιο ανεκτό το κόστος ζωής στην πόλη και στο να μην υποκύπτουμε σε έναν σιωνισμό που έχει οπλοποιηθεί. Ελπίζω ότι όσοι Αμερικανοί έχουν έστω λίγη συνείδηση θα δουν τον ρατσισμό που κρύβεται πίσω από όλες τις επιθέσεις που θα ακολουθήσουν εναντίον του και θα καταλάβουν πως το να τον πολεμούν δεν εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα».
Ο Ντόναλντ Τραμπ με ανάρτησή του χαρακτήρισε τον Μαμντάνι «100% παλαβό κομμουνιστή», ενώ τον προσέβαλε για την εμφάνιση και τη φωνή του, λέγοντας ακόμη πως «δεν είναι πολύ έξυπνος».
Το σίγουρο είναι πως ο Ζοχράν Μαμντάνι αναδύεται ως ένα νέο πρόσωπο των Δημοκρατικών. Κρίσιμο, όμως, ερώτημα παραμένει το αν θα λάβει την ίδια, απαραίτητη, στήριξη από τους υπόλοιπους του κόμματος. Για τον Σάντερς, η απάντηση δεν είναι και τόσο ενθαρρυντική: «Θα μάθει κάτι η σημερινή ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος από το παράδειγμα της καμπάνιας του Μαμντάνι; Μάλλον όχι. Πάρα πολλοί προτιμούν να είναι καπετάνιοι σε έναν βυθιζόμενο Τιτανικό, παρά να αλλάξουν ρότα».
