Η διπλωματική αρχιτεκτονική που θα μπορούσε να συγκρατήσει τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Τεχεράνης πρέπει να εδράζεται σε μια νέα συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, τονίζει στην «Κ» η πρώην αναπληρώτρια πρωθυπουργός, υπουργός Εξωτερικών και Δικαιοσύνης του Ισραήλ, Τζίπι Λίβνι. Εχοντας διατελέσει επί σειράν ετών επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας στις συζητήσεις με τους Παλαιστινίους, καταλογίζει στον Νετανιάχου πολιτική σκοπιμότητα στη διαχείριση του πολέμου στη Γάζα και επισημαίνει πως μόνο όταν το Ισραήλ καθίσει στο τραπέζι με την Παλαιστινιακή Αρχή θα βγει από το σπιράλ μιας αέναης εμπόλεμης κατάστασης.
– Μετά την αμερικανική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, έχετε σαφή εικόνα για το μέγεθος της καταστροφής;
– Εχουμε διαβεβαιώσεις από τις υπηρεσίες πληροφοριών και τον στρατό ότι επετεύχθη ένα πολύ μεγάλο πλήγμα όχι μόνο στις πυρηνικές εγκαταστάσεις αλλά και στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, που είναι και το ζητούμενο. Αυτό που μπορώ να πω μετά βεβαιότητος είναι ότι ανασχέθηκε ο κίνδυνος κατασκευής πυρηνικών όπλων για αρκετό χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια σημαντική και αναγκαία συνθήκη που καθιστά το Ισραήλ πιο ασφαλές, όχι όμως απολύτως ασφαλές και σίγουρα όχι ες αεί.
– Εάν το καθεστώς της Τεχεράνης επιχειρήσει να εκκινήσει εκ νέου το πυρηνικό του πρόγραμμα, πόσο πιθανή είναι μια νέα σύρραξη;
– Oλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι. Η ανάπτυξη πυρηνικού προγράμματος και η δαιμονοποίηση του Ισραήλ από την Τεχεράνη είναι δομικά συστατικά άρρηκτα συνδεδεμένα με την υπαρξιακή αναγκαιότητα των μουλάδων. Εκτιμώ πως θα συνεχίσουν να επιδιώκουν την απόκτηση πυρηνικών, όπως και να υποστηρίζουν τρομοκρατικές ομάδες παρέχοντας τους όπλα και οικονομική στήριξη. Επομένως, είναι ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας να καταφέρει ο Ντόναλντ Τραμπ να διαπραγματευτεί μια συμφωνία που θα αποτρέψει το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα στο μέλλον. Χρησιμοποιήσαμε στρατιωτικά μέσα για να καταστρέψουμε ό,τι έκανε η Τεχεράνη στο παρελθόν, τώρα ήρθε η ώρα να τους αποτρέψουμε από το να επιτύχουν να ανελιχθούν σε πυρηνική δύναμη στο μέλλον.
Ο Νετανιάχου και οι πολιτικοί του εταίροι είναι παντελώς απρόθυμοι να αποδεχθούν σχέδια για παύση του πολέμου στη Γάζα, προκειμένου να εξυπηρετήσουν προσωποπαγή συμφέροντα πολιτικής επιβίωσης.
– Η καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης είναι αρκετή για το Ισραήλ ή η ανατροπή της θεοκρατικής απολυταρχίας θεωρείται sine qua non;
– Ακόμη και αν επιτευχθεί ανατροπή του καθεστώτος, τίποτα δεν διασφαλίζει ότι η επόμενη μέρα μετά τον Χαμενεΐ δεν θα είναι χειρότερη. Η ραχοκοκαλιά του θεοκρατικού καθεστώτος, οι Φρουροί της Επανάστασης, πρεσβεύουν ακόμη πιο φονταμενταλιστικές αρχές. Τα καθεστώτα αυτά πρέπει να πέφτουν από μέσα, μην ξεχνάμε τι έγινε με την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν και την ανάδυση του ISIS, την εξόντωση του Καντάφι και την ανατροπή Ασαντ. Οι εξωγενείς παρεμβάσεις ενέχουν κινδύνους.
– Το Ισραήλ πολεμάει από συστάσεώς του. Υπάρχει στρατηγική εξόδου από αυτό το σπιράλ περιφερειακών συρράξεων;
– Σαφώς και υπάρχει στρατηγική, αλλά υπάρχει χαώδης διαφορά ανάμεσα στη δική μου γεωπολιτική αρχιτεκτονική αντίληψη και σε εκείνη του Νετανιάχου. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι όσο δρούμε μόνο εναντίον της τρομοκρατίας και των τζιχαντιστικών ομάδων όπως το Ιράν, ή κράτη-παρίες, ή πληρεξουσίους του Ιράν, όπως η Χεζμπολάχ, η Χαμάς, οι Χούθι, δεν υπάρχει ελπίδα ειρήνης. Πρέπει να συνεργαστούμε με τις μετριοπαθείς δυνάμεις στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Παλαιστινιακής Αρχής. Δυστυχώς, αυτό είναι κάτι που ο Νετανιάχου δεν είναι διατεθειμένος να κάνει. Αν το έκανε, θα άνοιγε τον δρόμο για να ενταχθούν κι άλλες μουσουλμανικές και αραβικές χώρες στις Συμφωνίες του Αβραάμ. Είναι μια διπλωματική αρχιτεκτονική που θα συγκρατούσε ακόμη και τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν. Ο Νετανιάχου και οι πολιτικοί του εταίροι είναι παντελώς απρόθυμοι να αποδεχθούν σχέδια για παύση του πολέμου στη Γάζα, που βρίσκονται καιρό στο τραπέζι, προκειμένου να εξυπηρετήσουν προσωποπαγή συμφέροντα πολιτικής επιβίωσης.
– Μπορεί να υπάρξει πλήρης εξομάλυνση των σχέσεων με τον αραβικό κόσμο και ιδιαιτέρως με τη Σαουδική Αραβία, χωρίς επίλυση του Παλαιστινιακού;
– Το να προχωρήσουμε σε βήματα με τους μετριοπαθείς Παλαιστινίους είναι σημαντικό και για το Ισραήλ, όπως και για τη Σαουδική Αραβία. Δυστυχώς, αυτή δεν είναι η θέση της παρούσας ισραηλινής κυβέρνησης. Είναι σαφές ότι ένα ποσοστό της δεν ενστερνίζεται αυτή την –κατά τη γνώμη μου– αναγκαιότητα, γιατί εκπροσωπεί μια θρησκευτική, μεσσιανική ιδεολογία. Για αυτούς η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση δεν είναι μόνο θέμα ασφαλείας και εθνικής κυριαρχίας. Για τον λόγο αυτό είναι δύσκολο, για να μην πω αδύνατο, να προχωρήσουν στην ισραηλινο-παλαιστινιακή επαναπροσέγγιση και στη δημιουργία ενός πλαισίου επί τη βάσει της λύσης δύο κρατών.
