Επιρρεπής στην υπερβολή, ειδικά όταν εκείνη αφορά τον ίδιο και τα επιτεύγματά του, ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσιάστηκε σήμερα να θριαμβολογεί με φόντο τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, όπως ήταν άλλωστε αναμενόμενο.
Ο 79χρονος Αμερικανός ηγέτης υποστήριξε ότι με τα πλήγματα που εξαπέλυσε το περασμένο Σάββατο κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων στο πλαίσιο της επιχείρησης «Midnight Hammer», «έδωσε τέλος στον πόλεμο» που ήταν σε εξέλιξη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. «Εάν δεν είχαμε χτυπήσει, αυτήν τη στιγμή θα συνέχιζαν να πολεμούν», δήλωσε.
Προχωρώντας μάλιστα πολλά βήματα παραπέρα, ο Τραμπ έφτασε στο σημείο να συγκρίνει αυτήν την αμερικανική επέμβαση με τις αμερικανικές ατομικές βόμβες που «τελείωσαν» τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όταν έπληξαν τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945. «Δεν θέλω να χρησιμοποιήσω το παράδειγμα της Χιροσίμα. Δεν θέλω να χρησιμοποιήσω το παράδειγμα του Ναγκασάκι, αλλά αυτό (σ.σ. η αμερικανική επίθεση στο Ιράν) ήταν επί της ουσίας το ίδιο πράγμα: η κίνηση που τερμάτισε έναν πόλεμο», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος. Σύμφωνα μάλιστα με όσα ανέφερε ο Ντ. Τραμπ, η αμερικανική επέμβαση στο Ιράν θα μπορούσε παράλληλα να προωθήσει και την ειρήνευση στη Γάζα (όπου όμως, ειρήσθω εν παρόδω, επτά Ισραηλινοί στρατιώτες είχαν νωρίτερα πέσει νεκροί, με τον Μπ. Νετανιάχου να μιλά για μια «πολύ δύσκολη ημέρα για τον ισραηλινό λαό»).
Παράλληλα σήμερα, από τη Χάγη όπου βρίσκεται για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε «πολύ μεγάλη είδηση» την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ στην οποία συμφώνησαν οι Σύμμαχοι, ενώ όταν ρωτήθηκε ειδικότερα για το Αρθρο 5, υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ θα είναι μαζί με τους Συμμάχους «πλήρως», «μέχρι τέλους» ή «σε όλη τη διαδρομή» («We are with them all the way», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος χρησιμοποιώντας μια φράση που «σηκώνει» διαφορετικές μεταφράσεις).
Νωρίτερα ωστόσο, κατά τη διάρκεια της πτήσης που θα τον έφερνε στην Ολλανδία για τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, ο Ντ. Τραμπ είχε αρνηθεί, όταν ρωτήθηκε σχετικά, να (επανα)δεσμευτεί υπέρ της συλλογικής άμυνας με βάση το Αρθρο 5, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν «πολλές ερμηνείες» αναφορικά με αυτό και ότι ο ίδιος το μόνο για το οποίο δεσμεύεται είναι να «σώζει ζωές».
Σύμφωνα με το Αρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου: «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούν ότι, ένοπλος επίθεσις εναντίον ενός ή πλειόνων εξ αυτών εν Ευρώπη ή Βορείω Αμερική θέλει θεωρηθεί επίθεσις εναντίον απάντων και, συνεπώς, συμφωνούν ότι, εν περιπτώσει τοιαύτης ενόπλου επιθέσεως, έκαστον εξ αυτών, εν τη ασκήσει του υπό του άρθρου 51 του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών αναγνωριζομένου δικαιώματος της ατομικής ή συλλογικής αυτοαμύνης, θα συνδράμη τα υφιστάμενα την επίθεσιν εν ή πλείονα Μέρη δια της αμέσου λήψεως, τόσον ατομικώς όσον και από συμφώνου μετά των ετέρων Μερών, των μέτρων άτινα θεωρεί αναγκαία περιλαμβανομένης της χρήσεως ενόπλου βίας προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της ασφαλείας της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού. Πάσα τοιαύτη ένοπλος επίθεσις ως και παν μέτρον λαμβανόμενον συνεπεία ταύτης θα φέρωνται αμέσως εις γνώσιν του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τα μέτρα ταύτα θα λήξουν όταν το Συμβούλιον Ασφαλείας θα έχη λάβει τα αναγκαία μέτρα προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας».
Με άλλα λόγια, με βάση το προαναφερθέν Αρθρο, εάν η Ρωσία του Πούτιν επιτεθεί αύριο σε ένα από τα μέλη του ΝΑΤΟ, τότε οι ΗΠΑ του Τραμπ θα πρέπει να σπεύσουν να συνδράμουν το κράτος που δέχθηκε επίθεση προχωρώντας σε κινήσεις που θεωρούν αναγκαίες, χωρίς να αποκλείουν τη χρήση ακόμη και ένοπλης βίας, με στόχο την αποκατάσταση και τη διατήρηση της ασφάλειας στην περιοχή του Βορείου Ατλαντικού. Σύμφωνα με το Αρθρο 5 άλλωστε, η ένοπλη επίθεση εναντίον ενός θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Με άλλα λόγια, εάν οι Ρώσοι επιτεθούν στην Πολωνία, στην Εσθονία ή στη Λετονία (τυχαία τα παραδείγματα), θα είναι σαν να έχουν επιτεθεί παράλληλα και στις ΗΠΑ, όπερ σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον θα πρέπει να αντιδράσει αναλαμβάνοντας δράση, ακόμη και στρατιωτική.
Θα έκαναν, άραγε, οι ΗΠΑ του Τραμπ κάτι τέτοιο; Το ερώτημα φαντάζει θεωρητικό με τα σημερινά δεδομένα, αλλά βρίσκεται επί της ουσίας στον πυρήνα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας αφού έχει να κάνει με τον βαθμό, την ποιότητα και την αποφασιστικότητα της αμερικανικής δέσμευσης στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Πολλοί στην Ευρώπη μπορεί να προσποιούνται ότι αυτό δεν ισχύει, ωστόσο αναφορικά με το Αρθρο 5 υπάρχουν όντως διαφορετικές ερμηνείες, όπως υποστήριξε Ντόναλντ Τραμπ, τις οποίες συζητούν αναλυτές και αξιωματούχοι εδώ και καιρό.
Κατά μία άποψη, η φράση-κλειδί που ανοίγει παράθυρα διαφορετικών ερμηνειών είναι το σημείο: «…θα συνδράμη τα υφιστάμενα την επίθεσιν Μέρη […] διά της αμέσου λήψεως […] των μέτρων άτινα θεωρεί αναγκαία…». Κάθε συμμαχική χώρα δεσμεύεται, ως εκ τούτου, να βοηθήσει μεν το νατοϊκό κράτος που δέχθηκε επίθεση όποιο κι αν είναι αυτό, αλλά με τα «μέτρα» που εκείνη θεωρεί «αναγκαία», «μέτρα» στα οποία μπορεί να συμπεριλαμβάνεται η ανάληψη στρατιωτικής δράσης («…περιλαμβανομένης της χρήσεως ενόπλου βίας…») ή και όχι…
Οσο για το επίπεδο των αμυντικών δαπανών, το οποίο πια ανεβαίνει από το 2% στο 5% του ΑΕΠ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, υπενθυμίζεται ότι είχαν οι νατοϊκές δυνάμεις και παλαιότερα συμφωνήσει σε έναν άλλο στόχο (του 2%) στον οποίο όμως πολλές εξ αυτών στην πράξη δεν ανταποκρίθηκαν.
Με άλλα λόγια, στο τέλος της ημέρας, όλα (και το Αρθρο 5 αλλά και το 5%) πρόκειται να κριθούν με όρους πολιτικής βούλησης.
