Αρχή του τέλους μιας ατελέσφορης διαπραγμάτευσης ή δημιουργική καταστροφή πριν από την επίτευξη συμφωνίας; Το Ισραήλ έχει στοχεύσει αυτές τις μέρες περισσότερες από 100 πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε όλη την ιρανική επικράτεια. Οι συνέπειες για τις επιχειρησιακές δυνατότητες του ιρανικού καθεστώτος εκτείνονται μέχρι και σε υπόγειες αίθουσες φυγοκέντρησης, σε περιοχές όπως το Νατάνζ. Η κλίμακα, η ακρίβεια και, πόσο μάλλον, ο συμβολισμός της ισραηλινής εκστρατείας σηματοδοτούν μια επώδυνη κλιμάκωση, παρά τις προσπάθειες της Τεχεράνης να υποβαθμίζει για λόγους ευνόητους τον αντίκτυπο των επιθέσεων.
Το Ιράν επιστρατεύει με τη σειρά του μεγάλο αριθμό drones και πυραύλων στοχεύοντας το Ισραήλ και, σύμφωνα με ειδικούς, το επόμενο διάστημα θα χρησιμοποιήσει πιθανώς και ασύμμετρες μεθόδους όπως κυβερνοεπιθέσεις ή επιχειρήσεις μέσω εναπομεινάντων πληρεξουσίων, σε μια προσπάθεια να αποφύγει μια ευθεία παρατεταμένη αντιπαράθεση με το Ισραήλ και ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ανεξάρτητα από τη μορφή της, η ιρανοϊσραηλινή σύγκρουση συνιστά πρώτης τάξης κίνδυνο για την περιφερειακή ασφάλεια.
Ομως, η κατάληξη της στρατιωτικής εμπλοκής Ισραήλ – Ιράν μπορεί να έχει δύο εκ διαμέτρου αντίθετες όψεις. Το καλό σενάριο «προλογίζει» εμμέσως ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος προσεγγίζει αυτόν τον πόλεμο περισσότερο ως μία διαφορετική φάση της διπλωματικής οδού με την Τεχεράνη. «Πριν από δύο μήνες έδωσα στο Ιράν τελεσίγραφο 60 ημερών για να πάει σε μια συμφωνία. Επρεπε να το είχαν κάνει! Σήμερα είναι η 61η ημέρα. Τους είπα τι να κάνουν, αλλά απλά δεν μπορούσαν να φτάσουν εκεί. Τώρα έχουν, ίσως, μια δεύτερη ευκαιρία!», έλεγε την Παρασκευή ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος φαίνεται να έχει την προσδοκία ότι το ιρανικό καθεστώς θα λυγίσει μπροστά στην πίεση του στρατιωτικού σφυροκοπήματος και θα καταλήξει έτσι σε μια συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Υπάρχει ωστόσο και το κακό σενάριο. «Η επίθεση θα μπορούσε να ωθήσει το Ιράν να εγκαταλείψει τους εναπομείναντες περιορισμούς της JCPOA (σ.σ. το πλαίσιο της διεθνούς συμφωνίας το 2015 για την πυρηνική δραστηριότητα του Ιράν) και να επιταχύνει το πυρηνικό του πρόγραμμα ως αποτρεπτικό μέσο. Η Τεχεράνη μπορεί να επικαλεστεί την αυτοάμυνα και την απώλεια πίστης στη διπλωματία για να δικαιολογήσει περαιτέρω εμπλουτισμό, περιπλέκοντας τις προσπάθειες της Δύσης για αναβίωση των συνομιλιών και αυξάνοντας τον κίνδυνο ενός σεναρίου πυρηνικής έξαρσης», τονίζει στην «Κ» η Ντάνια Τάφερ, εκτελεστική διευθύντρια στο Gulf International Forum.
Η ίδια επισημαίνει ότι το πιθανότερο υπήρξε εξαρχής συντονισμός της ισραηλινής κυβέρνησης με τις ΗΠΑ: «Το Ισραήλ ενημέρωσε την Ουάσιγκτον εκ των προτέρων και οι αξιωματούχοι του Τραμπ υπερασπίστηκαν δημόσια την επιχείρηση. Παρά τις τακτικές εντάσεις, οι Νετανιάχου και Τραμπ παραμένουν στρατηγικά ευθυγραμμισμένοι. Δεν υπάρχει ορατή σημαντική ρήξη και οι δύο επιδιώκουν από κοινού να πιέσουν το Ιράν και να επιδείξουν περιφερειακή κυριαρχία».
Στο μεταξύ, έστω ρητορικά, η Τεχεράνη δεν εγκαταλείπει την οδό της διπλωματίας, σε μια επιλογή η οποία έχει και πρακτικό χαρακτήρα, καθώς μια υπερβολική καθολικά επιθετική αντίδραση θα έθετε σε κίνδυνο αφενός την εσωτερική σταθερότητα, αφετέρου τις συμμαχίες της χώρας στο εξωτερικό. «Είμαστε έτοιμοι για οποιαδήποτε συμφωνία αποσκοπεί στη διασφάλιση ότι το Ιράν δεν επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων», δήλωσε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών την Κυριακή, τονίζοντας ωστόσο ότι η χώρα του συγχρόνως δεν θα δεχθεί «καμία συμφωνία που στερεί από το Ιράν τα πυρηνικά του δικαιώματα», αναφερόμενος στον εμπλουτισμό ουρανίου σε χαμηλά επίπεδα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μη στρατιωτικούς σκοπούς.
Γνώστες της πραγματικότητας στην Τεχεράνη θεωρούν εξάλλου ότι μια γρήγορη συμφωνία από τη μεριά του καθεστώτος θα ερμηνευόταν ως παράδοση, γεγονός που θα είχε επιπτώσεις και σε όρους απήχησης στη φονταμενταλιστική πτέρυγα της ιρανικής κοινωνίας. Οι ΗΠΑ, για την ώρα, αφήνουν τα γεγονότα να εξελιχθούν, έως ότου κρίνουν ότι θα πρέπει να παρέμβουν για να επιτευχθεί ένας βαθμός αυτοσυγκράτησης και κυρίως για να μην αναγκαστούν να εμπλακούν επιχειρησιακά σε έναν πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
