Καταργεί τους περιορισμούς στο βεληνεκές των πυραύλων που στέλνει στην Ουκρανία, προς χρήση εναντίον της Ρωσίας, και δηλώνει ότι δεν κατανοεί πλέον την πολιτική του Ισραήλ στη Γάζα. Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς αλλάζει τον τόνο στην εξωτερική πολιτική της Γερμανίας και οι αναλυτές αναζητούν το στίγμα του.
«Δεν υπάρχουν πλέον περιορισμοί εμβελείας στα όπλα που παραδίδονται στην Ουκρανία – ούτε από τους Βρετανούς, ούτε από τους Γάλλους, ούτε από εμάς, ούτε από τους Αμερικανούς», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος μιλώντας σε συνέδριο στο Βερολίνο, διευκρινίζοντας ότι η Ουκρανία μπορεί πλέον να αμυνθεί, για παράδειγμα, επιτιθέμενη σε στρατιωτικές θέσεις στη ρωσική ενδοχώρα: «Με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν το έκανε αυτό μέχρι πρόσφατα. Τώρα μπορεί να το κάνει».
Τομή με Σολτς
Είναι φανερό ότι ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας έχει θέσει την εξωτερική πολιτική ως προσωπική του προτεραιότητα και δείχνει αποφασισμένος να επαναφέρει το Βερολίνο στη διεθνή σκηνή ως ηγετική δύναμη της Ευρώπης. «Με αυτόν τον τρόπο έρχεται σε έντονη αντίθεση με τον προκάτοχό του, τον Σοσιαλδημοκράτη Ολαφ Σολτς, ο οποίος εθεωρείτο διστακτικός και αναποφάσιστος.
Ο Μερτς επωφελείται από το γεγονός ότι, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, το υπουργείο Εξωτερικών βρίσκεται και πάλι στα χέρια του κόμματός του, του CDU. Οι τριβές που πρατηρούνταν μεταξύ του Σολτς (SPD) και της πρώην υπουργού Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ (Πράσινοι), ιδίως σχετικά με την πολιτική για την Ουκρανία, είναι απίθανο να επαναληφθούν», εξηγεί στην «Κ» ο Μάρκους Τσίνερ, ανώτερος συνεργάτης στο German Marshall Fund.
Η Ρωσία απάντησε στη δήλωση Μερτς μιλώντας για μία «επικίνδυνη εξέλιξη». Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε πως «εάν αυτές οι αποφάσεις έχουν όντως ληφθεί, είναι εντελώς αντίθετες με τις φιλοδοξίες μας για μια πολιτική (σ.σ. ειρηνευτική) διευθέτηση». Παρατηρητές όπως ο Τσίνερ διαπιστώνουν ότι ο νέος καγκελάριος στην πραγματικότητα απομακρύνεται από τη λεπτομερή δημόσια συζήτηση του εκάστοτε στρατιωτικού βήματος σχετικά με την Ουκρανία.
Ειδικότερα, επιδιώκει τη λεγόμενη στρατηγική ασάφεια ώστε να μη δίνει στη Ρωσία την ευκαιρία να γνωρίζει πάντα πού ακριβώς βρίσκονται οι κόκκινες γραμμές της Γερμανίας. Η ανοιχτή δημόσια συζήτηση θεωρείται μία από τις αδυναμίες της προηγούμενης διοίκησης στο Βερολίνο.
Ο μεγάλος άγνωστος Χ για τον Μερτς ωστόσο παραμένει η πλήρως απρόβλεπτη φύση των ενεργειών του Ντόναλντ Τραμπ. «Ο πρόεδρος των ΗΠΑ συμπεριφέρεται τόσο άστατα, που η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλεια. Στον πυρήνα του, το κύριο ενδιαφέρον του Τραμπ έγκειται στη βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία, προκειμένου να συνάψει επικερδείς επιχειρηματικές συμφωνίες. Η μοίρα της Ουκρανίας τον απασχολεί ελάχιστα. Ουσιαστικά, βλέπει τον πόλεμο εκεί σαν κάτι περισσότερο από ενοχλητικό περισπασμό. Για τον Μερτς, αντιθέτως, μια ήτ-τα της Ουκρανίας θα αποτε-λούσε άμεση απειλή για τη Γερμανία και την Ευρώπη», επισημαίνει ο αναλυτής του German Marshall Fund.
Ασφαιρα πυρά
Πόσο βάθος έχει, όμως, η νέα ρητορική του Γερμανού καγκελαρίου; «Ο Μερτς, ο οποίος δεν έχει εμπειρία στη διπλωματία, αντιμετωπίζει ήδη τις παγίδες της διεθνούς σκηνής. Η ανακοίνωσή του ότι η Γερμανία θα άρει τους περιορισμούς εμβελείας στα όπλα που προορίζονται για την Ουκρανία ήταν κενή περιεχομένου, δεδομένου ότι η Γερμανία δεν έχει ακόμη προμηθεύσει όπλα μεγάλου βεληνεκούς στο Κίεβο και δεν έχει ακόμη εγκρίνει την παράδοση των πυραύλων κρουζ Taurus. Επιπλέον, η απειλή του για νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας αποδείχθηκε άστοχη, καθώς χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, οποιοδήποτε περαιτέρω πακέτο κυρώσεων είναι απίθανο να προκαλέσει πραγματικό πόνο στη Μόσχα».
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, κρίσιμες θα είναι οι διεθνείς συνάξεις στην αρχή του καλοκαιριού, όπου ο κόσμος θα πάρει μια καλύτερη γεύση για τις δυναμικές της σχέσης μεταξύ Βερολίνου και Ουάσιγκτον. «Ο Mερτς και η κυβέρνησή του περπατούν σε ένα διατλαντικό τεντωμένο σχοινί. Κάνουν τα πάντα για να διατηρήσουν την εμπλοκή της κυβέρνησης Τραμπ στο ΝΑΤΟ και στην Ουκρανία, ενώ η Ουάσιγκτον στέλνει όλο και πιο σαφή μηνύματα ότι δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για κανένα από τα δύο. Οι σύνοδοι κορυφής του G7 και του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο απασχολούν πολλούς Γερμανούς ηγέτες και διπλωμάτες. Σε περίπου τέσσερις εβδομάδες θα μάθουμε αν αυτή η προσπάθεια –ισορροπίας σε τεντωμένο σχοινί– του Mερτς απέδωσε καρπούς ή αν όλα θα καταρρεύσουν», αναφέρει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο Ραφαέλ Λος, εταίρος Πολιτικής για την Αμυνα, την Ασφάλεια και την Τεχνολογία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR).
Ο ίδιος αναγνωρίζει σε κάθε περίπτωση ότι γινόμαστε πράγματι μάρτυρες μιας ρητορικής μετατόπισης στην εξωτερική πολιτική της Γερμανίας. «Αυτό είναι πιο χαρακτηριστικό στην έντονη κριτική του Μερτς για την επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα παρά σε σχέση με τις επιθέσεις μεγάλου βεληνεκούς της Ουκρανίας στη Ρωσία. Σχετικά με το Ουκρανικό, απλώς επανέλαβε μια πολιτική που η Γερμανία, μαζί με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία, είχε ήδη αποφασίσει πριν από μερικούς μήνες. Το νέο είναι η οικονομική υποστήριξη της Γερμανίας στην ανάπτυξη και παραγωγή εγχώριων όπλων μεγάλου βεληνεκούς της Ουκρανίας. Ενώ αυτά δεν είναι ακόμη τόσο αποτελεσματικά όσο ο γερμανικός πύραυλος κρουζ Taurus, για παράδειγμα, η Ουκρανία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο σε αυτόν τον τομέα. Η γερμανική οικονομική και τεχνική υποστήριξη θα βοηθήσει στην περαιτέρω επιτάχυνσή της».
Μιλώντας στο ίδιο συνέδριο, ο Γερμανός καγκελάριος εξέφρασε την άποψη ότι στη Γάζα έχει ξεπεραστεί πλέον κάθε όριο και έχει παραβιαστεί το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. «Ειλικρινά, δεν καταλαβαίνω πλέον με ποιον στόχο επιχειρεί ο ισραηλινός στρατός τώρα. Το να προκαλείς τέτοια δεινά στον άμαχο πληθυσμό δεν μπορεί πλέον να δικαιολογηθεί ως μάχη κατά της τρομοκρατίας της Χαμάς», ανέφερε χαρακτηριστικά, με τα γερμανικά μίντια να μεταδίδουν ότι ορισμένοι πολιτικοί στη Γερμανία ζητούν ακόμη και να σταματήσουν οι παραδόσεις όπλων προς το Ισραήλ. «Σύμφωνα με εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων, γερμανικές εταιρείες προμήθευσαν όπλα αξίας 161 εκατ. ευρώ στο Ισραήλ πέρυσι», αναφέρεται σε ρεπορτάζ της Deutsche Welle.
Η ανοιχτή κριτική του Μερτς στην ισραηλινή κυβέρνηση αποτελεί σίγουρα μια ενέργεια εξαιρετικά ασυνήθιστη για Γερμανό καγκελάριο, παρότι είναι αμφίβολο ότι οι δηλώσεις του θα έχουν κάποια επίδραση στις ενέργειες του Νετανιάχου. «Κατά καιρούς φαίνεται ότι δεν είναι όλες οι δηλώσεις του Μερτς πλήρως μελετημένες. Η θέση της δικής του Γερμανίας κινδυνεύει να αποδυναμωθεί αν τα τολμηρά του λόγια δεν συνοδευθούν από ουσιαστική δράση», σχολιάζει ο Μάρκους Τσίνερ.
