OnlyFans: Πίξελ, πάθη και δισεκατομμύρια

Η είδηση ότι η OnlyFans βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την πώλησή της έναντι 8 δισ. δολαρίων στον επενδυτικό όμιλο Forest Road επιβεβαίωσε εκείνο που για χρόνια φαινόταν σχεδόν αδιανόητο: μια πλατφόρμα που έγινε συνώνυμο της online πορνογραφίας και της άμεσης σεξουαλικής εμπορευματοποίησης κατέληξε να αποτιμάται υψηλότερα από καθιερωμένους τεχνολογικούς κολοσσούς – ένα unicorn περιεχομένου για ενήλικες.

Πίσω από την ιλιγγιώδη αποτίμηση, όμως, βρίσκεται μια ιστορία γεμάτη επιτυχίες, αντιφάσεις, σκιές, τρύπιες νομοθεσίες και εγκλήματα. Η πιθανή εξαγορά της δεν φέρει μόνο οικονομικές διαστάσεις· αναδιατυπώνει το ερώτημα περί των ορίων ανάμεσα στην ιδιωτικότητα, την επιθυμία και το κέρδος.

Από το fitness… στην ανεξέλεγκτη πορνογραφία των δισ.

Η πλατφόρμα ιδρύθηκε το 2016 από τον Τιμ Στόουκλι στο Λονδίνο. Η OnlyFans ήταν αρχικώς μια υπηρεσία δημιουργών περιεχομένου βασισμένη στο μοντέλο των συνδρομών. Η βασική ιδέα ήταν απλή: οι fans πληρώνουν ένα μηνιαίο αντίτιμο για να έχουν πρόσβαση σε αποκλειστικό υλικό από τους αγαπημένους τους δημιουργούς.

Ενώ η πλατφόρμα επιτρέπει περιεχόμενο κάθε μορφής, από fitness μέχρι μαγειρική, το ξεκάθαρο σεξουαλικά υλικό ήταν εκείνο που την απογείωσε. Πολλοί από τους πρώτους χρήστες της ήταν πρώην πορνοστάρ ή ερασιτέχνες δημιουργοί που επιδίωκαν μεγαλύτερη ανεξαρτησία από τις παραδοσιακές παραγωγές.

Ετσι, η OnlyFans, μέσω των δημιουργών και της ζήτησης των καταναλωτών, άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η βιομηχανία του πορνό. Αντί για παραδοσιακά στούντιο, οι δημιουργοί μπορούσαν πλέον να παράγουν και να διανέμουν το περιεχόμενό τους απευθείας στους θαυμαστές τους, διατηρώντας μεγαλύτερο έλεγχο και κέρδη. Η απευθείας σχέση μεταξύ performer και θεατή έσπασε τα μονοπώλια των στούντιο, ενώ το μοντέλο των συνδρομών έδινε στους δημιουργούς έναν νέο, σχεδόν μεταμοντέρνο, έλεγχο πάνω στο σώμα τους.

Το 2018, ο Λέονιντ Ραντβίνσκι, Ουκρανο-αμερικανός επιχειρηματίας με παρελθόν σε ιστοσελίδες live cam όπως η MyFreeCams, απέκτησε πλειοψηφική συμμετοχή στη μητρική εταιρεία της OnlyFans, τη Fenix International Ltd. Η διορατικότητά του αποδείχθηκε καθοριστική.

Μέχρι το 2021, η εταιρεία σημείωσε εκρηκτική ανάπτυξη. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, χιλιάδες εργαζόμενοι –ανάμεσά τους και πολλά σεξεργαζόμενα άτομα (sex workers) που έχασαν το εισόδημά τους λόγω των lockdown– στράφηκαν στην OnlyFans ως εργαλείο επιβίωσης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της εταιρείας, το 2023 τα έσοδά της έφτασαν τα 6,6 δισ. δολάρια. Μέσα σε μία μόνο τριετία, οι χρήστες αυξήθηκαν από 20 σε πάνω από 300 εκατομμύρια. Περισσότεροι από 4 εκατ. δημιουργοί διατηρούν ενεργούς λογαριασμούς.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, χιλιάδες εργαζόμενοι –ανάμεσά τους και πολλά σεξεργαζόμενα άτομα (sex workers) που έχασαν το εισόδημά τους λόγω των lockdown– στράφηκαν στην OnlyFans ως εργαλείο επιβίωσης.

Η εμπορική επιτυχία της OnlyFans στηρίχθηκε στην προμήθεια 20% επί των εσόδων των δημιουργών. Ο Ραντβίνσκι –για τον οποίον τα εταιρικά έγγραφα δείχνουν ότι έλαβε μέρισμα ύψους 338 εκατ. δολαρίων το 2022, αφού είχε κερδίσει περισσότερα από 500 εκατ. δολάρια τα δύο προηγούμενα χρόνια– κατόρθωσε να μετατρέψει ένα περιθωριακό εργαλείο σε mainstream κολοσσό. 

Η OnlyFans υποσχέθηκε αυτονομία στα σεξεργαζόμενα άτομα, και την προσέφερε, εξ όσων συνάγεται, σε αρκετά εξ αυτών. Το brand συνδέθηκε με μια νέα εποχή σεξουαλικής επιχειρηματικότητας: κυριαρχία της δημιουργού, όχι του παραγωγού. Εντούτοις, η ιδέα της «απελευθερωμένης πορνογραφίας» ήρθε με κόστος. Η εύκολη πρόσβαση στα χρήματα δημιούργησε μια κουλτούρα που θα την περιέγραφε κάποιος ως εθισμό: στο λικνιζόμενο σώμα, στη λαγνεία και στο κέρδος.

Βαριές σκιές παιδικής πορνογραφίας

Ωστόσο, η απουσία αυστηρού κανονιστικού πλαισίου και η απροθυμία της πλατφόρμας να ενισχύσει την εποπτεία της οδήγησαν σε μια σειρά σκανδάλων που, μέχρι και σήμερα, ρίχνουν βαριά σκιά στη φήμη της. Εσωτερικά έγγραφα που διέρρευσαν το 2024 δείχνουν ότι η εταιρεία αγωνίστηκε να υιοθετήσει μηχανισμούς ταυτοποίησης σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ δημοσιογράφοι αποκλείστηκαν από την πρόσβαση σε δημόσιες αναλύσεις, λόγω των αυστηρών paywalls της πλατφόρμας.

Το ειδικό ερευνητικό αφιέρωμα του Reuters «OnlyFans Exposed» αποκάλυψε δεκάδες περιστατικά, όπου μη συναινετικό ή παράνομο περιεχόμενο διέρρευσε ή φιλοξενήθηκε στην πλατφόρμα. Παράλληλα, τον Δεκέμβριο του 2024, εντοπίστηκαν τουλάχιστον 26 λογαριασμοί που περιείχαν ύποπτο υλικό παιδικής κακοποίησης. Παράλληλα, αποκαλύφθηκαν περιπτώσεις όπου ανήλικοι κατάφεραν να δημιουργήσουν λογαριασμούς και να ανεβάσουν σεξουαλικό περιεχόμενο, παρά τις πολιτικές της πλατφόρμας. Επιπλέον, υπήρξαν καταγγελίες για περιπτώσεις εκμετάλλευσης και trafficking.

Αποκαλύφθηκαν περιπτώσεις όπου ανήλικοι κατάφεραν να δημιουργήσουν λογαριασμούς και να ανεβάσουν σεξουαλικό περιεχόμενο, παρά τις πολιτικές της πλατφόρμας.

Παρά τις διαβεβαιώσεις της εταιρείας ότι οι λογαριασμοί απομακρύνθηκαν, η έρευνα έφερε στο φως σημαντικές ελλείψεις στους μηχανισμούς ελέγχου ταυτοποίησης χρηστών και επαλήθευσης ηλικίας. Παράλληλα, αναφορές δείχνουν ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, οι χρήστες εκμεταλλεύονταν τη δομή της πλατφόρμας για να αναρτούν προσωρινά περιεχόμενο που διαγράφεται πριν εντοπιστεί από τους αλγόριθμους του moderation.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε τον Ιανουάριο του 2025, όταν ένας πρώην υπάλληλος προχώρησε σε καταγγελία κατά των Mastercard και Visa, υποστηρίζοντας ότι οι εταιρείες πληρωμών επέτρεψαν συναλλαγές σε λογαριασμούς της OnlyFans που σχετίζονταν με υλικό παιδικής κακοποίησης. 

Οι καταγγελίες αυτές, που εξετάζονται από τις αμερικανικές Αρχές, προστέθηκαν σε μια σειρά από ποινικές διώξεις, όπως η υπόθεση δημιουργού OnlyFans που δήλωσε ένοχη για διανομή υλικού παιδικής πορνογραφίας τον Οκτώβριο του 2024 ή η καταδίκη χρήστη σε πέντε χρόνια φυλάκισης για κατάχρηση ανηλίκου μέσω της πλατφόρμας. Παράλληλα, δεν ήταν λίγοι οι συνδρομητές που ενεπλάκησαν σε παρόμοιες υποθέσεις, δηλώνοντας ότι εξαπατήθηκαν από λογαριασμούς που δεν ανήκαν στους δημιουργούς που τους προωθούσαν.

Οι chatters και τα bots

Πέρα από τις ποινικές υποθέσεις, το Reuters ανέδειξε και το σύστημα εκμετάλλευσης μέσω chatters – τρίτων προσώπων που, συχνά έναντι ποσοστού, διαχειρίζονται τους λογαριασμούς δημιουργών OnlyFans απαντώντας στους πελάτες χωρίς τη γνώση ή την άμεση συμμετοχή των δημιουργών.

Οι περιπτώσεις αυτές, σύμφωνα με ρεπορτάζ, οδήγησαν όχι μόνο σε ψυχολογική εξάντληση πολλών δημιουργών αλλά και σε παραπλάνηση των πελατών, οι οποίοι πλήρωναν για υποτιθέμενες προσωπικές συνομιλίες. Κάποιοι από τους chatters εκπαιδεύονταν σε ψυχολογικές τεχνικές εξαπάτησης, με εγχειρίδια που κυκλοφορούσαν σε κοινότητες στο Discord και το Telegram. Η κατάσταση περιπλέχθηκε έτι περαιτέρω με την είσοδο της τεχνητής νοημοσύνης στην εξίσωση.

Σε μια προσπάθεια αύξησης της αποτελεσματικότητας, πολλοί δημιουργοί άρχισαν το 2024 να χρησιμοποιούν bots για να απαντούν σε μηνύματα. Η ίδια η πλατφόρμα προώθησε τη χρήση AI μέσω συνεργαζόμενων υπηρεσιών, ωστόσο το ερώτημα παραμένει: μπορεί ένα bot να διαχειρίζεται την έννοια της συναίνεσης; Χάνει, άραγε, η ερωτική επιτελεστικότητα το νόημά της όταν δεν υπάρχει άνθρωπος πίσω από το μήνυμα;

Κάποιοι από τους chatters εκπαιδεύονταν σε ψυχολογικές τεχνικές εξαπάτησης, με εγχειρίδια που κυκλοφορούσαν σε κοινότητες στο Discord και το Telegram.

Σημαντική μερίδα των συνδρομητών, πάντως, αγνοεί ότι συνομιλεί με μηχανή, ενώ οι δημιουργοί υποχρεούνται να συντηρούν την ψευδαίσθηση αυθεντικής επικοινωνίας.

Εξαγώγιμο… πολιτισμικό προϊόν

Η πολιτισμική εξαγωγή του OnlyFans είναι επίσης κρίσιμη. Η πλατφόρμα κατάφερε να αναδιαμορφώσει τη δημόσια εικόνα της σεξουαλικής εργασίας, φέρνοντάς τη στο προσκήνιο ως θεμιτή μορφή δημιουργίας εισοδήματος – τουλάχιστον για κάποιους. Το λεγόμενο «ηθικό πορνό».

Γυναίκες δηλώνουν ότι μπόρεσαν να ξεφύγουν από καταπιεστικές δουλειές. Αλλες, όμως, παγιδεύτηκαν σε έναν φαύλο κύκλο εκθέσεως, εικονικής αναγνώρισης και οικονομικής επισφάλειας. Στην Ελλάδα, όπως αναφέρουν ρεπορτάζ της «Κ», πολλές νεαρές γυναίκες είδαν στην πλατφόρμα ένα εργαλείο ανεξαρτησίας, αλλά συνάντησαν σεξισμό, κακοποίηση και ανυπαρξία θεσμικής υποστήριξης. Η αμφιθυμία της κοινωνίας απέναντι στη σεξεργασία και οι παραδοσιακές πολιτισμικές αξίες καθιστούν την εμπειρία των Ελλήνων δημιουργών μοναδικά αντιφατική.

Το Reuters περιέγραψε αναλυτικά πώς οι ίδιες γυναίκες, που θεωρήθηκαν επιτυχημένες στην πλατφόρμα, βρέθηκαν να αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, επιθέσεις στο διαδίκτυο, ακόμα και stalking. Ειδικά στην περίπτωση νεαρών γυναικών και εφήβων, η έλλειψη σαφών ορίων μεταξύ φαντασιακής επαφής και πραγματικής χειραγώγησης οδηγεί σε επικίνδυνες καταστάσεις. Πολλές από αυτές δήλωσαν ότι ένιωσαν να εγκλωβίζονται στην ανάγκη διαρκούς online παρουσίας, με αποτέλεσμα το burnout, τον εθισμό και την αυτοϋποτίμηση.

Τα νέα ερωτήματα

Η προσπάθεια πώλησης της OnlyFans φέρνει νέα στρατηγικά ερωτήματα. Ο επενδυτικός όμιλος Forest Road Company δηλώνει πως επιθυμεί να μετατρέψει την πλατφόρμα σε γενικού ενδιαφέροντος υπηρεσία συνδρομητών, όπου η ψυχαγωγία, η εκπαίδευση και η μόδα θα έχουν τη θέση τους. 

Η OnlyFans είναι ένα σύμπτωμα και ταυτόχρονα ένας μηχανισμός. Συνδέει τον εθισμό στο βλέμμα με την ψηφιακή οικονομία. Κατέλυσε τη διάκριση μεταξύ προσωπικού και δημόσιου σώματος.

Ωστόσο, ακόμα και η ίδια η εταιρεία έχει παραδεχθεί ότι πάνω από το 80% του τζίρου της παραμένει συνδεδεμένο με το απολύτως σεξουαλικό περιεχόμενο. Σε αυτό το πλαίσιο, η επιχείρηση διαφοροποίησης θεωρείται εξαιρετικά ριψοκίνδυνη: η πλατφόρμα δεν είναι απλώς φορέας περιεχομένου, είναι η φαντασιακή οικονομία του σεξουαλικού κεφαλαίου.

Το ερώτημα δεν είναι απλώς εάν μπορεί η OnlyFans να αλλάξει κατεύθυνση. Είναι εάν το κοινό θα την ακολουθήσει σε αυτή την αλλαγή. Κι ακόμα περισσότερο: εάν το μοντέλο που η ίδια δημιούργησε –η απόλυτη εμπορευματοποίηση της σεξουαλικής οικειότητας και επαφής– είναι μεταβιβάσιμο σε πλατφόρμες που δεν υπόσχονται απλώς ηδονή.

Η OnlyFans είναι ένα σύμπτωμα και ταυτόχρονα ένας μηχανισμός. Συνδέει τον εθισμό στο βλέμμα με την ψηφιακή οικονομία. Κατέλυσε τη διάκριση μεταξύ προσωπικού και δημόσιου σώματος. Και σήμερα αναγκάζεται να αποδείξει ότι μπορεί να επιβιώσει όχι μόνον ως εργαλείο, αλλά ως επιχείρηση που οφείλει να λογοδοτεί. Οι υποθέσεις παιδικής κακοποίησης, η χρήση AI και η ψευδής εκπροσώπηση καθιστούν σαφές ότι το μοντέλο της OnlyFans χρειάζεται επειγόντως επαναξιολόγηση από τις ρυθμιστικές Αρχές.

Η αποτίμηση των 8 δισ. δολαρίων ζαλίζει. Αλλά η τελική της αξία –όπως και η ιστορία της– δεν θα κριθεί αποκλειστικά από τους επενδυτές. Θα κριθεί και από την κοινωνία που την κατανάλωσε, την ανέχθηκε και ενίοτε τη χλεύασε χωρίς να κοιταχτεί στον καθρέφτη της.