Οι διαπραγματευτές του Ιράν και των ΗΠΑ επαναλαμβάνουν σήμερα, Παρασκευή, συνομιλίες στη Ρώμη, σε μια προσπάθεια να επιλύσουν διαφωνίες δεκαετιών με τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Τεχεράνης στο επίκεντρο. Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, πάντως, ήταν σαφής ως προς το ότι δεν πρέπει να δημιουργούνται μεγάλες προσδοκίες, προειδοποιώντας για σύγκρουση κόκκινων γραμμών.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο και για τις δύο πλευρές. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει να περιορίσει τη δυνατότητα της Τεχεράνης να παραγάγει πυρηνικό όπλο, αποτρέποντας περιφερειακή κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών. Το Ιράν, από την πλευρά του, θέλει να απαλλαγεί από τις καταστροφικές κυρώσεις που πλήττουν την οικονομία του, η οποία βασίζεται στο πετρέλαιο.
Ο πέμπτος κύκλος διαπραγματεύσεων θα αρχίσει σήμερα στις 13.00 ώρα Ιταλίας (14.00 ώρα Ελλάδος), σύμφωνα με το επίσημο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Irna.
Πρόκειται για τις πιο υψηλόβαθμες διαπραγματεύσεις που γίνονται ανάμεσα στις δύο πλευρές μετά τη μονομερή απόσυρση το 2018 των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που είχε συναφθεί τρία χρόνια νωρίτερα στη Βιέννη.
Σκληρές γραμμές
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί και ο απεσταλμένος του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ θα έχουν έναν πέμπτο γύρο συνομιλιών, με μεσολάβηση του Ομάν, παρότι τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Τεχεράνη τηρούν σκληρή στάση δημοσίως σχετικά με το ιρανικό πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου.
Αν και το Ιράν επιμένει πως οι συνομιλίες, που άρχισαν στις 12 Απριλίου, είναι έμμεσες, Αμερικανοί αξιωματούχοι ανέφεραν πως πραγματοποιήθηκαν και άμεσες συζητήσεις, όπως για παράδειγμα κατά τον τελευταίο γύρο, στις 11 Μαΐου, στο Ομάν.
Τεχεράνη και Ουάσιγκτον βεβαιώνουν πως προτιμούν η αντιπαράθεση να διευθετηθεί μέσω διπλωματίας, αλλά παραμένουν βαθιά διχασμένες. Οι διαπραγματευτές καλούνται να παρακάμψουν πολλές κόκκινες γραμμές για να καταλήξουν σε νέα πυρηνική συμφωνία.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε την Τρίτη ότι η Ουάσιγκτον εργάζεται για την επίτευξη συμφωνίας που θα επιτρέπει στο Ιράν να αναπτύξει μη στρατιωτικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας αλλά ταυτόχρονα θα του στερεί τη δυνατότητα να εμπλουτίζει ουράνιο. Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι τέτοια συμφωνία «δεν θα είναι εύκολη».
Ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος έχει τον τελευταίο λόγο για τα κρατικά ζητήματα στο Ιράν, απέρριψε τις απαιτήσεις της Ουάσιγκτον να σταματήσει η χώρα του να εμπλουτίζει ουράνιο ως «υπερβολικές και εξωφρενικές», προειδοποιώντας ότι οι συνομιλίες είναι απίθανο να φέρουν αποτελέσματα.
«Αγκάθι» στις συνομιλίες αποτελεί και η άρνηση της Τεχεράνης να στείλει όλο το απόθεμα υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου της στο εξωτερικό ή να συμμετάσχει σε συζητήσεις για το πρόγραμμα των βαλλιστικών πυραύλων της.
Το Ιράν ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμο να δεχθεί όριο στον εμπλουτισμό ουρανίου, αλλά διεμήνυσε πως χρειάζεται αυστηρές εγγυήσεις ότι η Ουάσιγκτον δεν θα αποκηρύξει μελλοντική πυρηνική συμφωνία.
Ο Τραμπ, ο οποίος διεξάγει εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» στην Τεχεράνη, κατά την πρώτη του θητεία είχε εγκαταλείψει την πυρηνική συμφωνία του 2015 μεταξύ του Ιράν και των έξι παγκοσμίων δυνάμεων. Επιπλέον, επέβαλε εκ νέου σαρωτικές κυρώσεις, καταστροφικές για την οικονομία του Ιράν.
Το Ιράν απάντησε κλιμακώνοντας τον εμπλουτισμό πολύ πέρα από το όριο του συμφώνου του 2015.
Το κόστος ενός «ναυαγίου»
Το κόστος ενδεχόμενου ναυαγίου στις συνομιλίες θα είναι υψηλό. Η Τεχεράνη ισχυρίζεται ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα, στο οποίο απασχολούνται περισσότεροι από 17.000 άνθρωποι, αναπτύσσεται για ειρηνικούς σκοπούς. Το Ισραήλ ,από την πλευρά του, έχει διαμηνύσει πως δεν θα επέτρεπε ποτέ στην Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Ο Αραγτσί προειδοποίησε χθες, Πέμπτη, ότι η Ουάσιγκτον θα έχει ευθύνη σε περίπτωση ισραηλινής επίθεσης σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, έπειτα από δημοσίευμα του CNN ότι το Ισραήλ ενδέχεται να προετοιμάζει πλήγματα εναντίον του Ιράν.
Οι αυξανόμενες εντάσεις ΗΠΑ – Ιράν για τον εμπλουτισμό ουρανίου της Τεχεράνης θέτουν σε κίνδυνο τις πυρηνικές συνομιλίες, ωστόσο, τρεις ιρανικές πηγές του Reuters, που δεν κατονομάζονται, ανέφεραν την Τρίτη ότι η ηγεσία της χώρας δεν έχει σαφές εναλλακτικό σχέδιο για την περίπτωση που οι προσπάθειες να ξεπεραστεί η αντιπαράθεση καταρρεύσουν.
Χθες, Πέμπτη, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συζήτησε για το Ιράν με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου, σύμφωνα με την εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ.
Ο πρόεδρος Τραμπ ανέφερε ότι οι διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη «βαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση», πρόσθεσε η εκπρόσωπός του, αναφερόμενη στις συνομιλίες, τις οποίες ο Ισραηλινός ηγέτης αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό αν όχι με καθαρή εχθρότητα.
Με πληροφορίες από Reuters
