Λιγότερο από δύο ώρες χρειάστηκαν οι αντιπροσωπείες της Ρωσίας και της Ουκρανίας για να διαπιστώσουν ότι η απόσταση που χωρίζει τις θέσεις τους εξακολουθεί να μετριέται σε έτη φωτός. Οι πρώτες, ύστερα από 38 μήνες, απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών ολοκληρώθηκαν στην Κωνσταντινούπολη χωρίς να υπάρξει προσέγγιση, όπως είχε προεξοφλήσει η αμερικανική κυβέρνηση, η οποία φαίνεται να εναποθέτει τις ελπίδες της σε μια μελλοντική συνάντηση Τραμπ – Πούτιν.
Ουκρανική διπλωματική πηγή που μίλησε στο πρακτορείο Reuters κρατώντας την ανωνυμία της ανέφερε ότι «οι ρωσικές απαιτήσεις είναι αποσπασμένες από την πραγματικότητα και υπερβαίνουν κατά πολύ οτιδήποτε έχει συζητηθεί στο παρελθόν». Η ίδια πηγή προσέθεσε ότι οι Ρώσοι «έθεσαν τελεσίγραφα στην Ουκρανία να αποχωρήσει από εδάφη της», όπως και άλλες αξιώσεις που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές ως βάση συζήτησης. Αντίθετα, ο επικεφαλής των Ρώσων διαπραγματευτών Βλαντιμίρ Μεντίνσκι χαρακτήρισε «γενικά ικανοποιητικές» τις συνομιλίες, εξέφρασε την επιθυμία της Μόσχας να συνεχιστούν και ανακοίνωσε ότι συμφωνήθηκε η ανταλλαγή 1.000 αιχμαλώτων πολέμων με τους Ουκρανούς, η μεγαλύτερη στα τρία χρόνια της σύγκρουσης.
Επειτα από ένα διπλωματικό θρίλερ που κράτησε μία εβδομάδα, με διαρκείς εναλλαγές και αναβολές, οι συνομιλίες ξεκίνησαν χθες το πρωί στο μέγαρο Ντολμαμπαχτσέ, στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου, εκεί όπου είχαν φιλοξενηθεί και οι ατελέσφορες διαπραγματεύσεις του Μαρτίου του 2022, λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Ουκρανοί και Ρώσοι διαπραγματευτές κάθισαν απέναντι πρόσωπο με πρόσωπο, σε ένα τραπέζι σχήματος U, έχοντας στη μέση τους Τούρκους οικοδεσπότες τους. Τα μισά μέλη της ουκρανικής αντιπροσωπείας είχαν στρατιωτική περιβολή, ενώ όλοι οι Ρώσοι φορούσαν τα προβλεπόμενα από το διπλωματικό πρωτόκολλο κοστούμια.
Επικεφαλής της ουκρανικής αντιπροσωπείας ήταν ο υπουργός Αμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, ενώ ο Βλαντιμίρ Μεντίνσκι υπήρξε υπουργός Πολιτισμού και σήμερα είναι σύμβουλος του Πούτιν. Από τουρκικής πλευράς συμμετείχαν ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και ο αρχηγός της κρατικής υπηρεσίας πληροφοριών (ΜΙΤ), Ιμπραχίμ Καλίν.
Προσερχόμενος στις διαπραγματεύσεις ο Ουμέροφ δήλωσε ότι η ειρήνη με τη Ρωσία είναι εφικτή εάν αυτή συμφωνήσει σε 30ήμερη κατάπαυση του πυρός, επιστροφή των απαχθέντων παιδιών και καθολική ανταλλαγή αιχμαλώτων. Νωρίτερα ο Μεντίνσκι είχε δηλώσει ότι βάση εκκίνησης των διαπραγματεύσεων μπορεί να είναι το προσχέδιο συμφωνίας στις διαπραγματεύσεις του 2022, που προέβλεπε ουδετερότητα της Ουκρανίας, συνταγματική αναθεώρηση και όρια στο μέγεθος του ουκρανικού στρατού.
Η συνάντηση Τραμπ – Πούτιν είναι αναγκαία, αλλά χρειάζεται μακρά προετοιμασία, λέει το Κρεμλίνο – Το Κίεβο φοβάται μεγάλη ρωσική επίθεση στο ανατολικό μέτωπο.
Ρούμπιο και Κέλογκ
Το «παρών» στις έντονες διπλωματικές διεργασίες της Κωνσταντινούπολης έδωσε και η αμερικανική πλευρά, εκπροσωπούμενη από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον ειδικό απεσταλμένο του Λευκού Οίκου για το Ουκρανικό, Κιθ Κέλογκ. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν ξεχωριστά με την ουκρανική και τη ρωσική αντιπροσωπεία, αφήνοντας στους Τούρκους το έργο της μεσολάβησης κατά τις απευθείας διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών. Ωστόσο ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε προεξοφλήσει ότι οι διαπραγματεύσεις δεν επρόκειτο να φέρουν αποτέλεσμα μέχρις ότου συναντηθούν οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
«Δεν πιστεύω ότι θα προκύψει κάτι παραγωγικό μέχρι τη στιγμή που θα εμπλακούν (ο Τραμπ και ο Πούτιν) σε μια πολύ ειλικρινή και απευθείας συζήτηση, κάτι που γνωρίζω ότι ο πρόεδρος Τραμπ επιθυμεί», είπε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. Σχεδόν την ίδια ώρα ο Ντόναλντ Τραμπ, στην πτήση της επιστροφής από το Αμπου Ντάμπι στην Ουάσιγκτον, έλεγε στους δημοσιογράφους που τον συνόδευαν: «Θα συναντηθούμε (με τον Πούτιν) και νομίζω ότι θα βρούμε λύση, αλλά μπορεί και να μη βρούμε. Τουλάχιστον θα γνωρίζουμε πού βρισκόμαστε. Κι αν δεν έχουμε λύση, θα είναι πολύ ενδιαφέρουσα κατάσταση».
Ερωτηθείς για τις προοπτικές μιας αμερικανορωσικής συνάντησης κορυφής, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε: «Πρέπει να οργανώσουμε μια συνάντηση κορυφής. Και πρέπει να στοχεύει σε αποτελέσματα, γιατί μιας συνόδου των ηγετών προηγούνται πάντα διαπραγματεύσεις σε επίπεδο ειδικών, διαβουλεύσεις, μακρές και εντατικές προετοιμασίες». Οι Ουκρανοί φοβούνται ότι κινδυνεύουν να παραμεριστούν από μια σύνοδο όπου οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Ρωσίας θα διαπραγματεύονται το δικό τους μέλλον. Επιπλέον υποψιάζονται ότι η Μόσχα κωλυσιεργεί σκόπιμα για να κερδίσει ό,τι περισσότερο μπορεί στο πεδίο της μάχης πριν από την ουσιαστική διαπραγμάτευση. Την Πέμπτη ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε σε δημοσιογράφους ότι η Ρωσία έχει συγκεντρώσει στρατό 67.000 ανδρών απέναντι από την ουκρανική περιφέρεια του Σούμι, στη βορειοανατολική Ουκρανία, προετοιμάζοντας εισβολή.
Ρεπορτάζ του πρακτορείου Bloomberg αναφέρει ότι η κυβέρνηση Τραμπ επιμένει στις προσπάθειες για εκεχειρία 30 ημερών, με αντάλλαγμα την επίσημη αναγνώριση ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία και την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Επιπλέον, σύμφωνα με το δημοσίευμα, η αμερικανική κυβέρνηση υπόσχεται τώρα να αναβιώσει το συμβούλιο ΝΑΤΟ – Ρωσίας, που είχε συγκροτηθεί το 2002, αλλά πρακτικά καταργήθηκε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Πάντως ο Ντμίτρι Πεσκόφ, όταν ρωτήθηκε σχετικά, είπε ότι «είναι δύσκολο να σκεφθούμε κάτι τέτοιο τη στιγμή που το ΝΑΤΟ βρίσκεται πρακτικά σε πόλεμο με τη Ρωσική Ομοσπονδία».
