Αυξάνεται παγκοσμίως κάθε χρόνο ο αριθμός των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το μέρος όπου ζουν και να μετακινηθούν εντός της χώρας τους είτε λόγω συγκρούσεων είτε εξαιτίας φυσικών καταστροφών. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι και οι δύο παράγοντες που αναγκάζουν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν το σπίτι τους, καθιστώντας το ταξίδι της επιστροφής ακόμη πιο δύσκολο.
Το 2024, 83,4 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν σε κατάσταση εσωτερικού εκτοπισμού, σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης που δημοσιεύθηκε χθες και βασίζεται σε στοιχεία από τον Οργανισμό Παρακολούθησης Εσωτερικών Μετακινήσεων. Ο αντίστοιχος αριθμός το 2023 ήταν 75,9 εκατομμύρια. Τον τελευταίο χρόνο 45,8 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν εσωτερικά λόγω φυσικών καταστροφών, αριθμός διπλάσιος από τον ετήσιο μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Σε αυτόν τον αριθμό συμπεριλαμβάνονται και προληπτικές εκκενώσεις ή και εκτοπισμοί για να διασωθούν ζώα.
Παρότι οι φυσικές καταστροφές χτυπούν συνήθως τις πιο φτωχές χώρες, η κλιματική αλλαγή έχει φέρει φυσικές καταστροφές και σε άλλα σημεία του πλανήτη. Χαρακτηριστικά, στις ΗΠΑ το 2024 μετακινήθηκαν 11 εκατομμύρια άνθρωποι λόγω μεγάλων τυφώνων. Μόνον ο τυφώνας «Μίλτον» προκάλεσε σχεδόν έξι εκατομμύρια μετακινήσεις τον Οκτώβριο, η συντριπτική πλειονότητα εκ των οποίων στις ΗΠΑ. Πρόκειται για το υψηλότερο νούμερο που έχει καταγραφεί παγκοσμίως για μια καταιγίδα, ξεπερνώντας τον κυκλώνα «Αμφαν» το 2020 και τον τυφώνα «Χαϊγιάν» το 2013. Στην Ιαπωνία σημειώθηκε ο ισχυρότερος σεισμός μετά τη μεγάλη καταστροφή της ανατολικής Ιαπωνίας το 2011 και προκάλεσε 64.000 μετακινήσεις. Σοβαρές πλημμύρες και καταιγίδες προκάλεσαν επίσης τα υψηλότερα καταγεγραμμένα νούμερα εκτοπισμών λόγω καταστροφών σε δέκα ευρωπαϊκές και κεντροασιατικές χώρες, επιβεβαιώνοντας ότι το φαινόμενο έχει παγκόσμια διάσταση.
Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που χρειάστηκε να μετακινηθούν, κατάφεραν να επιστρέψουν στο σπίτι τους έπειτα από κάποιο χρονικό διάστημα ακόμη και αν οι συνθήκες παρέμεναν δύσκολες, όμως 9,8 εκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν εκτοπισμένοι.
Εκτός από τις ΗΠΑ, σε ακόμη τέσσερις χώρες μεγάλος πληθυσμός χρειάστηκε να αντιμετωπίσει εσωτερική μετακίνηση εξαιτίας καταστροφών, 8,9 εκατομμύρια άνθρωποι στις Φιλιππίνες, 5,4 εκατομμύρια στην Ινδία, 3,9 εκατομμύρια στην Κίνα και 2,4 εκατομμύρια στο Μπανγκλαντές. Οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος εξακολούθησαν και το 2024 να φέρουν το μεγαλύτερο βάρος των επιπτώσεων των εκτοπισμών λόγω καταστροφών, ενώ οι ευάλωτες κοινότητες επηρεάστηκαν άνισα. Για παράδειγμα, οι πλημμύρες στη Βραζιλία, στην πολιτεία Ρίο Γκράντε ντο Σουλ, πλημμύρισαν μια περιοχή ίση με το μέγεθος του Ηνωμένου Βασιλείου, προκαλώντας περίπου 775.000 μετακινήσεις κυρίως στην πρωτεύουσα της πολιτείας, στο Πόρτο Αλέγκρε.
Η περιοχή του κόσμου που πλήττεται περισσότερο από έναν συνδυασμό φυσικών καταστροφών και πολέμου είναι η υποσαχάρια Αφρική, όπoυ περίπου 19,3 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν μέσα στο 2024. Αυτοί προστέθηκαν σε εκείνους που μετανάστευσαν εσωτερικά τα τελευταία χρόνια, οπότε ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που διαμένουν μακριά από το σπίτι τους στην υποσαχάρια Αφρική ξεπερνάει τα 38,8 εκατομμύρια. Η αύξηση των συγκρούσεων τα τελευταία χρόνια σε χώρες και περιοχές όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ο Λίβανος, η Παλαιστίνη, το Σουδάν και η Ουκρανία οδήγησε σε αύξηση του αριθμού των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων λόγω συρράξεων. Οι νέοι εκτοπισμένοι προστέθηκαν στα δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν σε παρατεταμένο εκτοπισμό σε χώρες όπως το Αφγανιστάν, η Κολομβία, η Συρία και η Υεμένη. «Οι επιπτώσεις των καταστροφών λόγω πολέμου στη στέγαση και στα μέσα βιοπορισμού σήμαιναν επίσης ότι πολλοί άνθρωποι δεν κατάφεραν να βρουν βιώσιμες λύσεις και εξακολουθούσαν να είναι εκτοπισμένοι στο τέλος του έτους», σημειώνεται στην έκθεση. Η έκθεση του ΔΟΜ τονίζει επίσης ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί εξαιτίας της μείωσης των κονδυλίων για ανθρωπιστικούς τομείς.
Οι αριθμοί
83,4 εκατ. άνθρωποι ζούσαν εκτοπισμένοι το 2024.
20,1 εκατ. εκτοπίστηκαν λόγω συγκρούσεων.
45,8 εκατ. εκτοπίστηκαν λόγω φυσικών καταστροφών.
