Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν ανταποκρίνεται καλά στα τελεσίγραφα. Αυτό φάνηκε ξανά το βράδυ του Σαββάτου, όταν, από το Κρεμλίνο, επιτέθηκε φραστικά στις ευρωπαϊκές δυνάμεις για το «αγενές ύφος» και τα «τελεσίγραφα» με τα οποία, όπως είπε, απευθύνονται στη Ρωσία.
Ήταν η απάντησή του στην κοινή προειδοποίηση που εξέφρασαν οι ηγέτες της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας από το Κίεβο: είτε άνευ όρων 30ήμερη εκεχειρία από τη Δευτέρα, είτε νέες κυρώσεις και ενισχυμένη στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία.
Ο Πούτιν αντέδρασε παρουσιάζοντας τη δική του «ειρηνευτική» πρόταση: απευθείας συνομιλίες με το Κίεβο στην Κωνσταντινούπολη την Πέμπτη, αλλά χωρίς προηγούμενη εκεχειρία.
Όπως σχολίασε ο Βρετανός πρωθυπουργός, σερ Κιρ Στάρμερ, «αν ο Πούτιν είναι σοβαρός για την ειρήνη, τώρα έχει την ευκαιρία να το δείξει».
Το Κρεμλίνο απάντησε: «είμαστε σοβαροί – αλλά με τον δικό μας τρόπο».
Τα κίνητρα πίσω από την πρόταση
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί πράγματι προσπάθεια για ειρήνη ή μια κυνική κίνηση τακτικής με στόχο να διχάσει τη Δύση και να κερδίσει χρόνο. Η απουσία οποιασδήποτε δέσμευσης για εκεχειρία ενισχύει τη δεύτερη ανάγνωση.
Η Ρωσία φαίνεται να πιστεύει ότι έχει το πλεονέκτημα στο πεδίο και άρα ελάχιστα να κερδίσει από έναν άνευ όρων παύση των επιχειρήσεων.
Παράλληλα, όμως, δεν θέλει να εμφανίζεται ως εμπόδιο στην ειρήνη, ειδικά τώρα που προσπαθεί να ενισχύσει τη σχέση της με τη διοίκηση Τραμπ, προσβλέποντας σε άρση κυρώσεων και οικονομική ανάκαμψη.
Η επιλογή της Κωνσταντινούπολης για τις συνομιλίες –και το μήνυμα «είμαι άνθρωπος της ειρήνης» προς τον Λευκό Οίκο– ερμηνεύονται από αναλυτές ως σήμα προς την Ουάσινγκτον κι όχι τόσο προς το Κίεβο.
Μετά την πρόταση Πούτιν, ο Τραμπ μίλησε για «μια δυνητικά σπουδαία ημέρα για τη Ρωσία και την Ουκρανία» και υποσχέθηκε να «συνεχίσει να εργάζεται με αμφότερες τις πλευρές».
Στον αντίποδα, ο πρόεδρος της Γαλλίας Μακρόν χαρακτήρισε την πρόταση «ένα πρώτο βήμα, αλλά ανεπαρκές», προσθέτοντας πως «μια άνευ όρων εκεχειρία δεν προηγείται διαπραγματεύσεων – την επιβάλλει η ανάγκη».
Η Μόσχα ενδέχεται να υπολογίζει ότι η διπλωματική πίεση που ασκείται στο Κίεβο για διαπραγματεύσεις, χωρίς προηγούμενη εκεχειρία, θα προκαλέσει ρωγμές στην ενότητα της δυτικής συμμαχίας.
Η παρουσία του Πούτιν μπροστά σε μικρό αριθμό Ρώσων και ξένων δημοσιογράφων, σε μια συνέντευξη Τύπου όπου δεν δέχθηκε καμία ερώτηση, ενίσχυσε την αίσθηση ενός σκηνοθετημένου μηνύματος.
Ανακοίνωσε μονομερώς την πρόθεσή του να επαναλάβει τις συνομιλίες που – όπως υποστήριξε – «δεν διέκοψε η Ρωσία».
Παράλληλα παραδέχθηκε δημόσια για πρώτη φορά: «γίνεται πόλεμος» – απομακρυνόμενος από τη ρητορική της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης».
Πού οδηγεί η ρωσική τακτική;
Η ουσία παραμένει: η πρόταση Πούτιν δεν συνοδεύεται από εκεχειρία και δεν εγκαταλείπει τις αξιώσεις για ουδετερότητα της Ουκρανίας, κάτι που παραβιάζει το ουκρανικό Σύνταγμα.
Η πρόθεση για ειρήνη παραμένει αμφισβητούμενη και η ρητορική της Μόσχας περισσότερο απευθύνεται στην Ουάσινγκτον παρά στο Κίεβο.
Πηγή: Στιβ Ρόζενμπεργκ, ανταποκριτή του BBC στη Μόσχα
