Η απροσδόκητη άνοδος του ακροδεξιού κόμματος Reform, του πρωτεργάτη του Brexit, Νάιτζελ Φάρατζ στην επαναληπτική εκλογή βουλευτή την περασμένη Πέμπτη, που έφερε στην ευρωσκεπτικιστική παράταξη σπουδαία νίκη και τον πέμπτο του βουλευτή στη Βουλή των Κοινοτήτων στο Λονδίνο, έχει πολλά και σημαντικά μηνύματα για τα δύο κύρια κόμματα εξουσίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, δηλαδή τους κυβερνώντες Εργατικούς και την αξιωματική αντιπολίτευση, τους Συντηρητικούς.
Οπως επισημαίνει σε άρθρο του στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση The Conversation ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, Τζόναθαν Τοντζ, η επικράτηση της υποψήφιας με το κόμμα Reform στη μονοεδρική περιφέρεια (όπως όλες στη Βρετανία) του Ράνκορν & Χέλσμπι ανέτρεψε μια πλειοψηφία 14.700 υπέρ των Εργατικών στις εκλογές του Ιουλίου του 2024 που επανέφεραν τους «Labour» στην εξουσία.
Η Σάρα Πόκιν κέρδισε την έδρα σε μία θεωρητικά ασφαλή περιφέρεια των Εργατικών με διαφορά μόλις έξι ψήφων, αλλά η δραματική αυτή μεταστροφή των εκλογέων σε λιγότερο από ένα έτος σημαίνει πολλά πράγματα γενικά για το βρετανικό κομματικό σύστημα.
Τέτοιες μεταστροφές σε αναπληρωματικές εκλογές μπορεί κάλλιστα να αποτελούν προειδοποίηση του τι έρχεται…
Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, οι Εργατικοί έχουν διατηρήσει μόνο μία φορά την επανεκλογή τους έχοντας χάσει έδρα σε αναπληρωματικές εκλογές λιγότερο από ένα χρόνο μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης. Μια οριακή ήττα από τους Συντηρητικούς στο Λέιτον το 1965 σημειώθηκε μεταξύ των θριάμβων στις γενικές εκλογές του 1964 και του 1966, αλλά αυτή ήταν η εξαίρεση στον κανόνα.
Ο κανόνας είναι οι νέες κυβερνήσεις να απολαμβάνουν ένα μήνα του μέλιτος, αλλά φαίνεται να μην προκύπτει κάτι τέτοιο τους Εργατικούς του Κιρ Στάρμερ.
Ο Φάρατζ έκανε αυτό που ονομάζεται οικονομική «αριστερή στροφή», σε μια προσπάθεια να προσελκύσει ψηφοφόρους των Εργατικών. Συνεχίζει να πιέζει για αυστηρότερες πολιτικές μετανάστευσης, αλλά τώρα υποστηρίζει επίσης περισσότερες κρατικοποιήσις, συμπεριλαμβανομένης της βρετανικής βιομηχανίας χάλυβα.
Ο κ. Στάρμερ επωφελήθηκε από την ενδοδεξιά διαμάχη μεταξύ των Συντηρητικών και του Reform τον Ιούλιο – η διχασμένη ψήφος στα δεξιά συνέβαλε στη σαρωτική του νίκη. Αλλά τα πράγματα φαίνονται διαφορετικά τώρα που το Reform έχει δείξει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τους Εργατικούς και να κερδίσει.
Και ενώ οι Συντηρητικοί δεν ήταν ποτέ υποψήφιοι σε αυτές τις ενδιάμεσες εκλογές, έχουν πληγεί με τον δικό τους τρόπο. Η εκτίμηση του Φάρατζ ήταν ότι «μετά από απόψε, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας είμαστε πλέον το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης σε αυτήν την κυβέρνηση».
Δεδομένου ότι οι Συντηρητικοί έχουν 20 φορές μεγαλύτερο αριθμό βουλευτών από το Reform, αυτός είναι ένας… τολμηρός ισχυρισμός από τον Φάρατζ. Ωστόσο, τονίζει ο Βρετανός καθηγητής, το Reform έχει περισσότερα μέλη και είναι καλά χρηματοδοτούμενο.
Η νέα ηγέτις του Συντηρητικού Κόμματος, Κέμι Μπάντενοχ, συνέκρινε τη θέση της με εκείνη του Γουίλιαμ Χέιγκ όταν ανέλαβε ένα Συντηρητικό Κόμμα που είχε πληγεί από τη σαρωτική νίκη των Εργατικών το 1997. Είναι μια θλιβερή προοπτική. Ο Χέιγκ συνετρίβη κι ο ίδιος στις επόμενες γενικές εκλογές. Ωστόσο, για τους Συντηρητικούς παρέμενε τότε η προοπτική μιας ενδεχόμενης κυκλικής μεταστροφής υπέρ των Τόρις. Τώρα όμως που ο κατακερματισμός της πολιτικής επιταχύνεται υπό την ώθηση του Reform, δεν υπάρχουν πλέον τέτοιες εγγυήσεις.
Ενωση ή ήττα;
Ο πλησιέστερος αντίπαλος της Μπάντενοχ για την ηγεσία, ο Ρόμπερτ Τζένρικ, έχει καταστήσει σαφές ότι η δεξιά της βρετανικής πολιτικής, οι Συντηρητικοί και το Reform, θα είναι υποχρεωμένοι να ενωθούν, αλλιώς θα αποτύχουν και οι δύο. Πιστεύουν ότι το Reform δεν έχει ακόμη αντιμετωπιστεί σωστά και θα μπορούσε να εξασθενήσει αν οι αντίπαλοί τους αναζητήσουν τα τρωτά του σημεία.
Ωστόσο, το Reform μπορεί να συνεχίσει να ανατρέπει τις παλιές βεβαιότητες του διπολισμού Συντηρητικών-Εργατικών. Η βρετανική εκλογική πολιτική δεν ήταν ποτέ πιο κατακερματισμένη και, σε αυτό το πλαίσιο, ο Φάρατζ είναι το φαβορί των στοιχηματικών πρακτόρων για να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός, καταλήγει στην ανάλυση του ο Δρ. Τοντζ.
Πηγή: The Conversation
