Στην πρώτη δοκιμασία της λαϊκής ψήφου ύστερα από τη σαρωτική νίκη των Εργατικών στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Ιουλίου θα υποβληθεί ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ανήμερα την Πρωτομαγιά. Οι κάλπες ανοίγουν αύριο το πρωί σε αρκετές περιοχές της Αγγλίας για την ανάδειξη έξι δημάρχων και 1.640 συμβούλων τοπικών κοινοτήτων, ενώ παράλληλα θα διεξαχθούν αναπληρωματικές εκλογές για τη βουλευτική έδρα της περιφέρειας Ράνκορν και Χέλσμπι.
Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν συρρίκνωση των δύο παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας, Εργατικών και Συντηρητικών, και σημαντική αύξηση των μικρότερων πολιτικών σχηματισμών όπως οι Φιλελεύθεροι, οι Πράσινοι και κυρίως οι εθνικιστές του κόμματος Reform UK (Μεταρρύθμιση στο Ηνωμένο Βασίλειο). Πρόκειται για μετεξέλιξη του UKIP, του κόμματος-πολιορκητικού κριού στην εκστρατεία υπέρ του Brexit, με επικεφαλής τον Νάιτζελ Φάρατζ. Τον Ιούλιο, το κόμμα του Φάρατζ κατάφερε να εκμεταλλευθεί την αποδιάρθρωση των Συντηρητικών για να αποσπάσει το 14% των ψήφων και να κερδίσει πέντε έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων, γεγονός χωρίς προηγούμενο για κόμμα της σκληροπυρηνικής Δεξιάς.
Πρόσφατη δημοσκόπηση της εταιρείας YouGov φέρνει τους υποψηφίους του Reform UK να προηγούνται σε τουλάχιστον δύο από τις έξι δημαρχιακές κούρσες. Στην περιφέρεια του ευρύτερου Λινκολνσάιρ, η υποψήφιά του Αντρια Τζένκινς φέρεται να κερδίζει με ποσοστό 40% έναντι 25% του Συντηρητικού υποψηφίου και 15% του Εργατικού. Ανάλογη είναι η εικόνα στη μάχη για τη δημαρχία του Χαλ και Ανατολικού Γιορκσάιρ. Οι ειδικός στις δημοσκοπήσεις Ρόμπερτ Χέιγουορντ εκτιμά πως το Reform UK είναι πιθανό να κερδίσει 400 έως 450 έδρες στα τοπικά συμβούλια, περισσότερες από κάθε άλλο κόμμα. «Αν ο Χέιγουορντ έχει δίκιο, θα πρόκειται για μια πολιτική επανάσταση», σχολίασε ο Φάρατζ.
Στο Ράνκορν και Χέλσμπι, μια βιομηχανική πόλη της βορειοδυτικής Αγγλίας, οι Εργατικοί είχαν θριαμβεύσει στις εκλογές του Ιουλίου με ποσοστό 53%, ενώ ο υποψήφιος του Φάρατζ είχε έρθει δεύτερος με 18%. Οι αναπληρωματικές εκλογές προκηρύχθηκαν γιατί ο βουλευτής των Εργατικών αναγκάστηκε να παραιτηθεί διότι γρονθοκόπησε έναν πολίτη σε καβγά. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν πολλές πιθανότητες νίκης στο Reform UK. Σημαντική μερίδα ψηφοφόρων, ιδίως στις βιομηχανικές περιοχές, εγκαταλείπει τους Εργατικούς, εκφράζοντας απογοήτευση για μέτρα της κυβέρνησης Στάρμερ όπως οι περικοπές κοινωνικών επιδομάτων.
Με εξίσου, αν όχι και μεγαλύτερη, συρρίκνωση κινδυνεύουν οι Συντηρητικοί, οι οποίοι αιμορραγούν εκλογικά τόσο προς τα δεξιά, στο Reform UK, όσο και προς τα αριστερά, στους Φιλελεύθερους. Η τελευταία δημοσκόπηση της YouGov για την πρόθεση ψήφου σε εθνικό επίπεδο, που δημοσιεύθηκε χθες, δίνει μια εικόνα «κατάρρευσης του δικομματικού συστήματος σε αργή κίνηση», όπως έγραφε στο κύριο άρθρο της η εφημερίδα Guardian: Στην πρώτη θέση έρχεται το Reform UK με 26%, στη δεύτερη οι Εργατικοί με 23% και στην τρίτη οι Συντηρητικοί με 20%. Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές προβλέπεται να διεξαχθούν το 2029.
Συρρίκνωση του δικομματισμού και «εκτίναξη» του κόμματος του Φάρατζ δείχνουν οι δημοσκοπήσεις – Οι Εργατικοί κινδυνεύουν να χάσουν μία έδρα από το εθνικιστικό Reform UK.
Συγγενής ιδεολογικά του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά με πολύ μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση, λογική συνοχή και βρετανικό φλέγμα, ο Νάιτζελ Φάρατζ προχώρησε μετά τις τελευταίες εκλογές σε μια εκστρατεία αναμόρφωσης του πολιτικού του φορέα, από κόμμα διαμαρτυρίας σε δύναμη εξουσίας. Ανοιξε γραφεία στο κέντρο του Γουεστμίνστερ, κοντά στο Κοινοβούλιο, έδιωξε από το κόμμα άτομα που είχαν κατηγορηθεί για ρατσισμό και εκφοβισμό, πήρε αποστάσεις από ακροδεξιά κόμματα όπως η γερμανική AfD και η Εθνική Συσπείρωση στη Γαλλία, και προσείλκυσε δωρητές με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, όπως και 80 επιφανείς παράγοντες των Συντηρητικών.
Με το βλέμμα στο 2029
Πολιτικοί αναλυτές στη Βρετανία εκτιμούν ότι αν οι σημερινές τάσεις του εκλογικού σώματος μονιμοποιηθούν, είναι πιθανό οι Συντηρητικοί και το Reform UK να αναζητήσουν κάποιου είδους συμμαχία ενόψει της αναμέτρησης του 2029 προκειμένου να καταλάβουν την εξουσία. Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο Κιρ Στάρμερ. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο τηλεοπτικό δίκτυο Sky News, υποστήριξε ότι τα δύο κόμματα της Δεξιάς «εξαπατούν» τους ψηφοφόρους τους καθώς εμφανίζονται ως πολιτικοί αντίπαλοι, ενώ παρασκηνιακά ετοιμάζονται «να συγχωνευθούν». Κατά τον ηγέτη των Εργατικών και πρωθυπουργό, ενδεχόμενη κυβέρνηση Συντηρητικών – Reform UK θα ήταν «μια τραγωδία για τη Βρετανία».
Από την πλευρά της, η διαδικτυακή εφημερίδα Politico εκτιμά πως αν το Reform UK κατακτήσει θέσεις εξουσίας έστω σε τοπικές κοινωνίες, όπως προμηνύουν οι δημοσκοπήσεις, θα έρθει αντιμέτωπο με σκληρές δοκιμασίες, αφού θα έχει να διαχειριστεί προϋπολογισμούς πολλών εκατομμυρίων και να δώσει λύσεις σε δύσκολα προβλήματα, κάτι όχι εύκολο για ένα κόμμα που έχει επενδύσει μέχρι τώρα στη λαϊκίστικη δημαγωγία.
