Στις 5 Μαΐου 2025, ο σιωπηλός φόβος που νιώθουν εκατομμύρια λήπτες φοιτητικών δανείων θα μετατραπεί σε μια σκληρή πραγματικότητα, καθώς σηματοδοτείται η αρχή ενός νέου κεφαλαίου στην ιστορία του φοιτητικού χρέους στην Αμερική: η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να επαναλάβει τις επιθετικές εισπράξεις από τα ληξιπρόθεσμα δάνεια, μια κίνηση που ορισμένοι φοβούνται ότι καταδεικνύει μιαν ευρύτερη ιδεολογική αναδιάρθρωση στην ομοσπονδιακή εκπαιδευτική πολιτική.
Την πρώτη εβδομάδα του ερχόμενου μηνός, επιστολές, ων ουκ έστιν αριθμός, θα συναντήσουν τους πολίτες στο κατώφλι τους. Ο πανδημικός μήνας του μέλιτος –και οι αποφάσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν– έχει τελειώσει. Πλέον, άπαντες στο ταμείο.
Η παύση, η υπόσχεση και η τούμπα
Τον Μάρτιο του 2020, υπό την υποστήριξη των δύο κομμάτων, ο Νόμος CARES πάγωσε τις πληρωμές ομοσπονδιακών φοιτητικών δανείων και ανέστειλε τις εισπράξεις στο πλαίσιο των προσπαθειών ανακούφισης από την COVID-19. Η κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις παρέτεινε τα μέτρα προστασίας πολλές φορές, με αποκορύφωμα την εφαρμογή του Σχεδίου SAVE το 2023, το οποίο στόχευε στη μείωση των μηνιαίων πληρωμών με βάση το εισόδημα και το μέγεθος της οικογένειας.
Χρονοδιάγραμμα
Μάρτιος 2020: Ο Νόμος CARES διακόπτει τις πληρωμές και τις εισπράξεις ομοσπονδιακών φοιτητικών δανείων
2021-2024: Ο Μπάιντεν παρατείνει την παύση πολλές φορές. Εισάγει το Σχέδιο SAVE
Ιούνιος 2023: Το Ανώτατο Δικαστήριο μπλοκάρει την ευρεία πρωτοβουλία κουρέματος δανείων του Μπάιντεν
Απρίλιος 2025: Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοινώνει την επανέναρξη των εισπράξεων
5 Μαΐου 2025: Το Πρόγραμμα Αντιστάθμισης του υπουργείου Οικονομικών και οι κατασχέσεις μισθών επανεκκινούν επίσημα
Ωστόσο, τον Απρίλιο του 2025, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε την προδιαγεγραμμένη απότομη στροφή. Ετσι, το υπουργείο Παιδείας επανεκκινεί τις εισπράξεις στις 5 Μαΐου, τερματίζοντας την πενταετή παύση και ανακούφιση των δανειοληπτών. Οι λειτουργίες του Προγράμματος Αντιστάθμισης του υπουργείου Οικονομικών –ο μηχανισμός της κυβέρνησης που εισπράττει ληξιπρόθεσμα χρέη σε κρατικές και ομοσπονδιακές υπηρεσίες– είναι με τις μηχανές έτοιμες.
Οι Αμερικανοί φορολογούμενοι δεν θα είναι πλέον αναγκασμένοι να χρησιμεύουν ως εγγύηση για ανεύθυνες πολιτικές φοιτητικών δανείων
Η ομάδα του Τραμπ χαρακτήρισε την επανέναρξη απαραίτητη δημοσιονομική διόρθωση. Η υπουργός Παιδείας, Λίντα ΜακΜέιχον, δήλωσε ότι «οι Αμερικανοί φορολογούμενοι δεν θα είναι πλέον αναγκασμένοι να χρησιμεύουν ως εγγύηση για ανεύθυνες πολιτικές φοιτητικών δανείων». Οι αξιωματούχοι τόνισαν ότι το αυξανόμενο ομοσπονδιακό έλλειμμα, το οποίο προβλέπεται να φτάσει τα 1,9 τρισ. δολάρια το 2025 σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, απαιτούσε την επιστροφή στην αυστηρή επιβολή του χρέους.
Τα δεδομένα
-
42,7 εκατ. δανειολήπτες οφείλουν περισσότερα από 1,6 τρισ. δολάρια σε φοιτητικό χρέος.
-
Περισσότεροι από 5 εκατ. δανειολήπτες δεν έχουν πραγματοποιήσει μηνιαία πληρωμή για πάνω από 360 ημέρες και βρίσκονται σε κατάσταση αθέτησης υποχρεώσεων –πολλοί για περισσότερα από 7 χρόνια.
-
4 εκατ. δανειολήπτες βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο καθυστέρησης (91-180 ημέρες).
-
Μόνο το 38% των δανειοληπτών βρίσκονται σε διαδικασία αποπληρωμής και σε τρέχοντα φοιτητικά δάνεια.
-
Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους δανειολήπτες είναι είτε σε καθυστέρηση στις πληρωμές τους είτε σε άτοκη αναστολή ή σε άτοκη αναβολή.
-
Ενα μικρό ποσοστό δανειοληπτών βρίσκεται σε περίοδο χάριτος 6 μηνών.
-
Σχεδόν 1,9 εκατ. δανειολήπτες δεν έχουν καταφέρει να ξεκινήσουν την αποπληρωμή λόγω παύσης επεξεργασίας που τέθηκε σε ισχύ από την προηγούμενη κυβέρνηση.
(πηγή: Υπουργείο Παιδείας ΗΠΑ)
Και επιπλέον δεδομένα:
-
Το ομοσπονδιακό χρέος των φοιτητικών δανείων αντιπροσωπεύει το 92,2% του συνολικού χρέους από φοιτητικά δάνεια.
-
Το 7,79% του χρέους των φοιτητικών δανείων είναι ιδιωτικά, συμπεριλαμβανομένων 29,3 δισ. δολαρίων σε δάνεια αναχρηματοδότησης.
-
Το μέσο υπόλοιπο ομοσπονδιακού χρέους φοιτητικών δανείων είναι 38.375 δολάρια, ενώ το συνολικό μέσο υπόλοιπο (συμπεριλαμβανομένου του χρέους των ιδιωτικών δανείων) μπορεί να φτάσει τα 41.618 δολάρια.
-
Ο μέσος φοιτητής δημόσιου πανεπιστημίου δανείζεται 31.960 δολάρια για να αποκτήσει πτυχίο.
Τι περιμένει τους δανειολήπτες
Από τις 5 Μαΐου, οι δανειολήπτες που βρίσκονται σε αθέτηση υποχρεώσεων για περισσότερες από 270 ημέρες υπόκεινται και πάλι σε ενέργειες είσπραξης. Το υπουργείο Παιδείας, σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών, θα επαναλάβει:
• Κατασχέσεις επιστροφής φόρων
• Κατασχέσεις μισθών έπειτα από χρονικό περιθώριο ειδοποίησης 30 ημερών
• Αντισταθμίσεις παροχών κοινωνικής ασφάλισης για ηλικιωμένους που βρίσκονται σε αθέτηση. Η κυβέρνηση μπορεί να πάρει έως και 15% των μηνιαίων παροχών συνταξιοδότησης και αναπηρίας για να εισπράξει ένα ομοσπονδιακό φοιτητικό δάνειο σε αθέτηση.
Εκατομμύρια δανειολήπτες είδαν την πιστοληπτική τους αξιολόγηση να καταρρέει τους τελευταίους μήνες και οι φορείς παροχής δανείων προειδοποιούν ότι αριθμός ρεκόρ δανειοληπτών κινδυνεύει να αθετήσει τις υποχρεώσεις του μέχρι το τέλος του έτους, γράφουν οι New York Times. Οι διαχειριστές δανείων εκτιμούν ότι φέτος περίπου τέσσερα εκατ. φυσικά πρόσωπα έχουν αναφερθεί για καθυστερημένες πληρωμές και οι ερευνητές της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης προβλέπουν ότι ο αριθμός αυτός θα ξεπεράσει τα εννέα εκατ. μέχρι το τέλος Ιουνίου.
Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης τόνισαν την «προσωπική ευθύνη», που αποτελεί, όπως ήταν άλλωστε αναμενόμενο, έντονη ρήξη με το αφήγημα της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Οπως όλα δείχνουν, η απότομη επιστροφή στις εισπράξεις βρίσκει πολλούς δανειολήπτες απροετοίμαστους. Αξιοσημείωτο είναι, μάλιστα, ότι δεν έχουν ανακοινωθεί νέα προγράμματα διαγραφής για να μετριαστεί το πλήγμα. Αντ’ αυτού, οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης τόνισαν την «προσωπική ευθύνη», που αποτελεί, όπως ήταν άλλωστε αναμενόμενο, έντονη ρήξη με το αφήγημα της κυβέρνησης Μπάιντεν που παρουσίαζε το φοιτητικό χρέος ως συστημικό ζήτημα, επηρεασμένο από παράγοντες όπως ο εύκολος δανεισμός και η εκτόξευση των διδάκτρων.
Τι λένε οι δανειολήπτες και ειδικοί
«Το συμπέρασμα είναι ότι δεν θα είναι καλό για την οικονομία, δεδομένης της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης που είναι ήδη επισφαλής», δήλωσε στο ABC ο Σκοτ Iμπερμαν, καθηγητής εκπαιδευτικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. «Είναι ένα επιπλέον βάρος που βάζουμε μέχρι να καταλήξουμε σε μια πιθανή ύφεση». Εξάλλου, και το ΔΝΤ δεν είναι ιδιαιτέρως ευοίωνο για την αμερικανική –και την παγκόσμια– οικονομία εξαιτίας του εμπορικού πολέμου.
Κάθε δολάριο που πηγαίνει για την αποπληρωμή των δανείων είναι ένα δολάριο που δεν θα κυκλοφορήσει στην οικονομία.
«Η κλίμακα είναι αρκετά μεγάλη», δήλωσε επίσης στο ABC ο Μάικλ Τζόουνς, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι. «Κάθε δολάριο που πηγαίνει για την αποπληρωμή των δανείων είναι ένα δολάριο που δεν θα κυκλοφορήσει στην οικονομία».
Τι λέει πρόσφατη έρευνα
-
Σχεδόν 9 στους 10 (87%) δανειολήπτες που είναι εγγεγραμμένοι στο πρόγραμμα SAVE ανησυχούν ότι η μηνιαία τους πληρωμή θα αυξηθεί εάν το πρόγραμμα καταργηθεί.
-
Σχεδόν 3 στους 4 (74%) δανειολήπτες που είναι εγγεγραμμένοι στο πρόγραμμα SAVE είδαν μείωση στη μηνιαία τους πληρωμή.
-
Το 71% των δανειοληπτών είναι εγγεγραμμένοι σε πρόγραμμα αποπληρωμής με γνώμονα το Εισόδημα (IDR).
-
3 στους 5 δανειολήπτες δεν έχουν επικοινωνήσει με τον πάροχο χρηματοδότησης από την αρχή του έτους.
Οι σύμβουλοι χρέους εξέφρασαν επίσης ανησυχία. «Πολλά από τα νοικοκυριά που υποχρεούνται να συνεχίσουν να πληρώνουν τα φοιτητικά τους δάνεια παλεύουν ταυτόχρονα με χρέη πιστωτικών καρτών με επιτόκια σχεδόν ρεκόρ και στεγαστικά δάνεια με υψηλό επιτόκιο, που νόμιζαν ότι θα μπορούσαν να αναχρηματοδοτήσουν με χαμηλότερο επιτόκιο, αλλά δεν το έκαναν», δήλωσε στους New York Times ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics.
Από την άλλη, οι δανειολήπτες δεν βγάζουν εύκολα άκρη με τις αρμόδιες υπηρεσίες, έχοντας μπλεχτεί σε γραφειοκρατικούς κυκεώνες. Πολλοί εξ αυτών… παραμένουν στο ακουστικό τους για ώρες, με την ελπίδα ότι κάποιος εκπρόσωπος του παρόχου δανείου θα απαντήσει στις κλήσεις τους. Και όταν απαντούν, συχνά δεν μπορούν να βοηθήσουν.
Μαύροι και ισπανόφωνοι ή Λατίνοι
Η επανέναρξη των εισπράξεων υπό τον Τραμπ θυμίζει τακτικές επιβολής πριν από το 2020 που στόχευαν δυσανάλογα ευάλωτους πληθυσμούς. Ερευνα από το Pew έχει δείξει ότι οι μαύροι και ισπανόφωνοι ή Λατίνοι λήπτες ομοσπονδιακών δανείων αντιμετωπίζουν δυσανάλογα προβλήματα αποπληρωμής. Μάλιστα, αμφότερες οι πληθυσμιακές ομάδες δανειοληπτών είναι επίσης πιο πιθανό από τους λευκούς να αντιμετωπίσουν εμπόδια στην ολοκλήρωση των σπουδών τους και έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες από τους λευκούς να αντιμετωπίσουν οικονομικές δυσκολίες που μπορούν να τους θέσουν σε κίνδυνο καθυστέρησης πληρωμών και αθέτησης των δανείων τους.
Η κυβέρνηση Τραμπ επαναβεβαιώνει ένα μοντέλο που αντιμετωπίζει την αθέτηση ως ατομική αποτυχία και όχι ως αποτέλεσμα συστημικών παραγόντων.
Πριν από την πανδημία, η χρήση επιθετικών μεθόδων είσπραξης από την κυβέρνηση –ιδίως οι αντισταθμίσεις Κοινωνικής Ασφάλισης– προκάλεσε έντονη κριτική. Εκθεση του Γραφείου Λογοδοσίας της Κυβέρνησης (GAO) του 2016 διαπίστωσε ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία δανειολήπτες (50 ετών και άνω) που αθετούν τα ομοσπονδιακά φοιτητικά δάνεια πρέπει να αποπληρώσουν αυτό το χρέος με ένα μέρος των παροχών Κοινωνικής Ασφάλισης.
Με την επανέναρξη των εισπράξεων χωρίς ουσιαστική μεταρρύθμιση ή διευρυμένες οδούς διαγραφής, η κυβέρνηση Τραμπ επαναβεβαιώνει ένα μοντέλο που αντιμετωπίζει την αθέτηση ως ατομική αποτυχία και όχι ως αποτέλεσμα συστημικών παραγόντων, όπως οι πρακτικές εύκολου δανεισμού και η εκτόξευση του κόστους διδάκτρων, κάτι που η προηγούμενη κυβέρνηση είχε λάβει υπ’ όψιν.
Οσοι είχαν δει μιαν ευκαιρία να επανεκκινήσουν τη ζωή τους τώρα θα βρεθούν αντιμέτωποι με έναν νέο κύκλο πιθανής χρεοκοπίας. Αν το κούρεμα ή η αναστολή αποπληρωμών ήταν η γλώσσα της δανειοληπτικής κρίσης, οι εισπράξεις έχουν γίνει η γραμματική της ανάκαμψης, όπως τη φαντάζεται η κυβέρνηση Τραμπ: ως επιθετική αναπροσαρμογή των εθνικών προτεραιοτήτων.
Η επιστροφή των εισπράξεων, πάντως, ίσως ερμηνευτεί ως πολιτικό ρίσκο – ή ως στρατηγική επίδειξης πειθαρχίας, ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026.
Το αν αυτή η στροφή θα ενεργοποιήσει τους νεότερους ψηφοφόρους, θα κινητοποιήσει τα κινήματα των οφειλετών ή θα εμβαθύνει αθόρυβα την οικονομική απελπισία παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Η επιστροφή των εισπράξεων, πάντως, ίσως ερμηνευτεί ως πολιτικό ρίσκο – ή ως στρατηγική επίδειξης πειθαρχίας, ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026.
Το κράτος, που κάποτε ανέστειλε την ποινή, τώρα επαναφέρει την ποινή χωρίς τη δίκη. Κι όμως, ίσως αυτή είναι η πιο ξεκάθαρη ψήφος εμπιστοσύνης στο ίδιο του το δόγμα: δεν υπάρχει κοινή ευθύνη, μόνον ατομικό λάθος.
Κεντρική φωτογραφία: ©Joy Asico-Smith/AP Content Services for The Debt Collective
