Η χερσόνησος της Κριμαίας, την οποία η Ρωσία κατέλαβε από την Ουκρανία το 2014, βρίσκεται στο επίκεντρο της χειρότερης αντιπαράθεσης Ανατολής-Δύσης μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Η Κριμαία βρέθηκε επίσης στο επίκεντρο ακόμη μίας σύγκρουσης μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι χθες, Τετάρτη. Ο Τραμπ επέπληξε τον Ουκρανό ηγέτη επειδή αρνήθηκε να αναγνωρίσει την κατοχή της Κριμαίας από τη Ρωσία, στο πλαίσιο της ειρηνευτικής συμφωνίας των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία δεν θα παραχωρήσει ποτέ την Κριμαία στη Ρωσία.
Ιστορία
Η Κριμαία, η οποία βρίσκεται στη Μαύρη Θάλασσα στα ανοικτά της νότιας Ουκρανίας, απορροφήθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία μαζί με τα περισσότερα ουκρανικά εδάφη από τη Μεγάλη Αικατερίνη τον 18ο αιώνα. Η ναυτική βάση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα στη Σεβαστούπολη ιδρύθηκε αμέσως μετά.
Περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν στον Κριμαϊκό Πόλεμο του 1853-1856, όταν οι ανταγωνιζόμενες γεωπολιτικές δυνάμεις Ρωσία και Οθωμανική Αυτοκρατορία, με την υποστήριξη της Βρετανίας και της Γαλλίας, πήραν τα όπλα. Η σύγκρουση αυτή αναδιαμόρφωσε την Ευρώπη και άνοιξε τον δρόμο για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 1921, η χερσόνησος, που τότε κατοικούνταν κυρίως από μουσουλμάνους Τατάρους, έγινε μέρος της Σοβιετικής Ενωσης. Οι Τατάροι εκδιώχθηκαν από τον Σοβιετικό ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με την κατηγορία πως συνεργάστηκαν με τους ναζί.
Η Κριμαία έγινε μέρος της Ρωσίας εντός της Σοβιετικής Ενωσης μέχρι το 1954, όταν παραδόθηκε στην Ουκρανία, επίσης τότε Σοβιετική Δημοκρατία, από τον Ουκρανό διάδοχο του Στάλιν, Νικίτα Χρουστσόφ.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991, σημειώθηκαν κατά καιρούς πολιτικές διαμάχες μεταξύ της Μόσχας και του Κιέβου για το καθεστώς της, προτού η Ρωσία καταλάβει την Κριμαία με τη βία το 2014.
Κατάληψη της Κριμαίας
Η Ρωσία έστειλε δυνάμεις της στην Κριμαία και ανέλαβε τον έλεγχο της χερσονήσου μετά την απομάκρυνση του φιλορώσου προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς, κατά τη διάρκεια μαζικών διαδηλώσεων τον Φεβρουάριο του 2014.
Αφότου η Κριμαία ψήφισε σε αμφισβητούμενο δημοψήφισμα να γίνει μέρος της Ρωσίας, η Μόσχα προσάρτησε επίσημα την Κριμαία στις 18 Μαρτίου του 2014, με τον Πούτιν να λέει ότι η Κριμαία ήταν πάντα και παραμένει αναπόσπαστο τμήμα της Ρωσίας.
Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, οι Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές άλλες χώρες καταδίκασαν την προσάρτηση και οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία για τις κινήσεις της. Λίγες χώρες έχουν αναγνωρίσει την Κριμαία ως μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αλλά το Κρεμλίνο έχει γνωστοποιήσει τη θέση του, πως το ζήτημα έχει κλείσει «για πάντα».
Τι έχει πει ο Ζελένσκι για την Κριμαία
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει αποκλείσει την παραχώρηση εδαφών που έχουν καταληφθεί από τις ρωσικές δυνάμεις και έχει πει ότι η ουκρανική κυριαρχία της Κριμαίας πρέπει να αποκατασταθεί μέσω της διπλωματίας.
Στρατιωτική σημασία
Η βάση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα στη Σεβαστούπολη προσφέρει στη Μόσχα πρόσβαση στη Μεσόγειο.
Η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει συχνά την Κριμαία ως ορμητήριο για επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία, από τότε που έστειλε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στη χώρα στις 24 Φεβρουαρίου του 2022 σε «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», όπως την αποκαλεί ο Πούτιν. Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν επίσης εκτοξεύσει πυραύλους στην Κριμαία μετά την εισβολή της Ρωσίας το 2022.
Εκτοτε, η Ρωσία επέβαλε de facto αποκλεισμό των λιμανιών της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα, ο οποίος περιόρισε σημαντικά τις εξαγωγές σιτηρών που ήταν ζωτικής σημασίας για την προπολεμική οικονομία του Κιέβου.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων και την απειλή λιμού σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Τον Ιούλιο του 2022 επιτεύχθηκε συμφωνία γνωστή ως Πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, η οποία επέτρεπε την ασφαλή διέλευση από κάποια λιμάνια, αλλά αργότερα κατέρρευσε.
Γεωγραφία
Η ορεινή χερσόνησος συνδέεται με την υπόλοιπη Ουκρανία με μια στενή λωρίδα γης στα βόρεια. Στα ανατολικά, χωρίζεται με τη Ρωσία από το στενό του Κερτς. Γέφυρα που κατασκευάστηκε από τη Ρωσία κατά μήκος του στενού έχει υποστεί ζημιές κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Με έκταση 27.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (10.000 τετραγωνικά μίλια), η Κριμαία είναι ελαφρώς μικρότερη από το Βέλγιο, με πρωτεύουσα την πόλη της Συμφερούπολης.
Πληθυσμός
Ο προπολεμικός πληθυσμός ήταν περίπου 2 εκατομμύρια. Η απογραφή της Ουκρανίας το 2001 έδειξε ότι περίπου το 58% ήταν Ρώσοι, το 24% Ουκρανοί και το 12% Τατάροι.
Οικονομία
Το εύκρατο κλίμα της Κριμαίας την κατέστησε δημοφιλή τουριστικό προορισμό για Ουκρανούς και Ρώσους πριν από τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, ιδίως στη Γιάλτα, όπου οι Σοβιετικοί, Αμερικανοί και Βρετανοί νικητές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου συναντήθηκαν το 1945 για να συζητήσουν τη μελλοντική μορφή της Ευρώπης.
Πριν από την εισβολή του 2022, αντιπροσώπευε το 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ουκρανίας. Το σιτάρι, το καλαμπόκι και ο ηλίανθος είναι οι κύριες καλλιέργειες.
Η Κριμαία διαθέτει εργοστάσια επεξεργασίας χημικών προϊόντων και στο Κερτς της ανατολικής Κριμαίας εξορύσσεται σιδηρομετάλλευμα. Η Ουκρανία διαθέτει δύο τερματικούς σταθμούς σιτηρών στην Κριμαία – στο Κερτς και στη Σεβαστούπολη.
Με πληροφορίες από Reuters
