Ερευνητές στις ΗΠΑ αναζητούν ευκαιρίες σταδιοδρομίας στο εξωτερικό, καθώς η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ περικόπτει τη χρηματοδότηση των επιστημονικών ερευνών και τον αριθμό των θέσεων εργασίας, σύμφωνα με ανάλυση δεδομένων από το επιστημονικό περιοδικό Nature.
Στοιχεία από την παγκόσμια πλατφόρμα επιστημονικών θέσεων εργασίας Nature Careers δείχνουν ότι Αμερικανοί επιστήμονες υπέβαλαν 32% περισσότερες αιτήσεις για θέσεις εργασίας στο εξωτερικό μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2024. Ταυτόχρονα, ο αριθμός των χρηστών που εδρεύουν στις ΗΠΑ και αναζητούν θέσεις εργασίας στο εξωτερικό αυξήθηκε κατά 35%.
Μόνο τον Μάρτιο, μήνα που εντάθηκαν οι περικοπές για τα πανεπιστήμια, οι προβολές για θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 68% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα πέρυσι.
Περισσότερες από 200 ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις για έρευνα σχετικά με τον HIV και το AIDS τερματίστηκαν ξαφνικά τον Μάρτιο, ενώ έγιναν περικοπές σε επιχορηγήσεις από τα Εθνικά Κέντρα Υγείας των ΗΠΑ για την έρευνα για τον COVID-19. Ξεκίνησε επίσης μια μείωση ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων στις ερευνητικές υποτροφίες στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, λόγω διαμαρτυριών στην πανεπιστημιούπολη που υποστηρίζουν τους Παλαιστίνιους στη σύγκρουση με το Ισραήλ.
«Αυτή η μεγάλη πτώση στις προβολές και τις αιτήσεις για θέσεις στις ΗΠΑ και η ανάλογη αύξηση όλων όσοι θέλουν να φύγουν είναι άνευ προηγουμένου», σύμφωνα με τον Τζέιμς Ρίτσαρντς, επικεφαλής της ομάδας Global Talent Solutions στο Springer Nature, που περιλαμβάνει το συμβούλιο επιστημονικών θέσεων εργασίας Nature Careers. Οταν δημοσιεύθηκε το άρθρο, το διοικητικό συμβούλιο είχε καταγράψει 983 κενές θέσεις ερευνητών.
Η ομάδα μοιράστηκε τα δεδομένα με τους δημοσιογράφους του Nature με την προϋπόθεση ότι η ανάλυσή της θα περιοριζόταν σε ποσοστιαίες αλλαγές και όχι σε πρωτογενείς αριθμούς. Επίσης, πραγματοποιήθηκε μια ξεχωριστή δημοσκόπηση μεταξύ ερευνητών από την ομάδα ειδήσεων του Nature, η οποία διαπίστωσε ότι το 75% των ερευνητών στις Ηνωμένες Πολιτείες που απάντησαν, επιθυμούσαν να φύγουν.
Οι αιτήσεις από Αμερικανούς επιστήμονες που αναζητούν ευκαιρίες σταδιοδρομίας στον γειτονικό Καναδά αυξήθηκαν κατά 41% μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου 2025 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2024. Αντίθετα, οι αιτήσεις από Καναδούς ερευνητές για θέσεις εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκαν κατά 13%.
Η χημικός μηχανικός Βαλερί Νάιμαν, που αναζητεί να συνεχίσει την καριέρα της εκτός ΗΠΑ, μετακόμισε από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια για να αναλάβει μεταδιδακτορική θέση στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, λέει, «οι άνθρωποι δεν ξέρουν πόσο θα διαρκέσουν τα μεταδιδακτορικά τους. Δεν μπορούμε να υποβάλουμε αίτηση για υποτροφίες επειδή δεν ξέρουμε πόσο καιρό θα υπάρχουν».
Επίσης, ο Σιάο Γο, βιοστατιστικολόγος στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, έγραψε στο Χ: «Η πρώτη μου επιχορήγηση ακυρώθηκε απότομα μόλις τρεις μήνες μετά την έναρξη της χρηματοδότησης». Το έργο του επικεντρώνεται στη χρήση δεδομένων που βασίζονται σε στοιχεία για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία.
Αν και δεν ψάχνει προς το παρόν δουλειά αλλού, φοβάται ότι μπορεί τελικά να μην έχει άλλη επιλογή. «Αυτή η κατάσταση δεν συνιστά απλώς μια αναζήτηση ευκαιριών, αλλά μάλλον μια κατάσταση στην οποία ουσιαστικά αναγκαζόμαστε να φύγουμε από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα των ΗΠΑ».
Θέσεις σε Γαλλία, Γερμανία, Κίνα
Την ίδια ώρα, ευρωπαϊκά ιδρύματα προσπαθούν να προσελκύσουν τα ταλέντα που εγκαταλείπουν τις ΗΠΑ.
Το Πανεπιστήμιο Aix-Marseille στη Γαλλία ξεκίνησε την πρωτοβουλία Safe Place for Science και έχει διαθέσει 15 εκατομμύρια ευρώ για τη χρηματοδότηση 15 ερευνητών που εργάζονται για το κλίμα, την υγεία, το περιβάλλον και τις κοινωνικές επιστήμες. Για 20 θέσεις ερευνητών, έλαβε 298 αιτήσεις.
«Αυτό που συμβαίνει είναι τρομερό για την αμερικανική έρευνα», λέει ο πρόεδρος του Aix-Marseille, Ερίκ Μπερτόν: «Νιώσαμε ότι ήταν καθήκον μας να κάνουμε ό,τι μπορούσαμε για να δείξουμε στους επιστήμονες ότι υπήρχε λίγο φως στη νότια Γαλλία όπου μπορούσαν να κάνουν την έρευνά τους, να είναι πολύ πιο ελεύθεροι και όπου τους ήθελαν».
Οι αιτήσεις από τις ΗΠΑ για την κάλυψη ευρωπαϊκών κενών θέσεων στον πίνακα του Nature Careers αυξήθηκαν κατά 32% τον Μάρτιο σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους και οι προβολές αυξήθηκαν κατά 41%. Την ίδια στιγμή, οι αιτήσεις σε αμερικανικά ιδρύματα από ερευνητές από την Ευρώπη μειώθηκαν κατά 41%.
Τα ινστιτούτα Max Planck στη Γερμανία δέχονται αιτήματα από ορισμένους από τους ερευνητές τους που είναι από τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά θα ήθελαν να μείνουν στη Γερμανία περισσότερο από ό,τι είχαν προγραμματίσει.
Σύμφωνα με την Κριστίνα Μπεκ, εκπρόσωπο των ινστιτούτων, περισσότερες αιτήσεις φτάνουν και από ασιατικές χώρες, αποδίδοντας την άνοδο στο ότι «οι επιστήμονες πιθανόν να επαναπροσανατολιστούν και να προτιμήσουν την Ευρώπη από τις ΗΠΑ. Παρακολουθούμε στενά την κατάσταση στις ΗΠΑ και ανησυχούμε πολύ για τις παραβιάσεις της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της θεσμικής αυτονομίας εκεί».
Στις 7 Απριλίου, ο Πάτρικ Κράμερ, πρόεδρος της Εταιρείας Μαξ Πλανκ στο Μόναχο της Γερμανίας, ανακοίνωσε τη δημιουργία του Διατλαντικού Προγράμματος Μαξ Πλανκ. Η πρωτοβουλία καθορίζει σχέδια για τη δημιουργία συνεργατικών ερευνητικών κέντρων με ιδρύματα που εδρεύουν στις ΗΠΑ, καθώς και την παροχή περαιτέρω θέσεων μεταδιδακτορικής κατάρτισης και επιπλέον θέσεων για κατώτερους ερευνητές στα 84 ινστιτούτα της κοινωνίας.
Υπάρχουν όμως θέσεις;
Οι ερευνητές που σχεδιάζουν να φύγουν στην Ευρώπη από τις ΗΠΑ δεν θα πρέπει να περιμένουν μια ανοιχτή θέση να τους περιμένει.
Σε μια ανάλυση των τάσεων χρηματοδότησης της έρευνας που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο, η Ευρωπαϊκή Ενωση Πανεπιστημίων, μια αντιπροσωπευτική ομάδα πανεπιστημίων που εδρεύουν κυρίως σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επισημαίνει ότι «οι πρόσφατες περικοπές στη δημόσια χρηματοδότηση σε αρκετές χώρες και οι συνεχιζόμενες παγκόσμιες πολιτικές εντάσεις δείχνουν μια αστάθεια που αμφισβητεί το κυρίαρχο μοντέλο “ανάπτυξης” που βιώνει ο πανεπιστημιακός τομέας μέχρι τώρα. Αυτό αντανακλά τη στασιμότητα της ανάπτυξης σε ολόκληρο το μπλοκ: πέρυσι, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ε.Ε. αυξήθηκε μόλις κατά 1%, σε σύγκριση με τον παγκόσμιο μέσο όρο 3,2%».
Η κατάσταση έχει απογοητεύσει όσους ελπίζουν ότι η Ευρώπη μπορεί να επωφεληθεί από τους επιστήμονες των ΗΠΑ που θέλουν να μετακομίσουν αλλού.
Και άλλες χώρες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την προσέλκυση επιστημόνων από τις ΗΠΑ. Διευθύνσεις προσωπικού από την Κίνα, για παράδειγμα, δημοσιεύουν διαφημίσεις σε πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης που στοχεύουν απολυμένους Αμερικανούς επιστήμονες, προτρέποντάς τους να «επιδιώξουν την εξέλιξη της σταδιοδρομίας και την επιχειρηματικότητα» στην Κίνα.
Το πρώτο τρίμηνο του 2025, οι προβολές των κινεζικών αγγελιών εργασίας που δημοσιεύτηκαν στο Nature Careers και οι αιτήσεις γι’ αυτές, προερχόμενες από τις ΗΠΑ, αυξήθηκαν κατά 30% και 20% αντίστοιχα, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Την ίδια στιγμή, το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για ευκαιρίες σταδιοδρομίας σε άλλες ασιατικές χώρες έχει αυξηθεί κατά 34% (προβολές) και 39% (αιτήσεις).
Φόβος και ανησυχία
Πολλοί επιστήμονες εκφράζουν την ανησυχία τους καθώς οι πρόσφατες αλλαγές πολιτικής και οι περικοπές στη χρηματοδότηση της έρευνας από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχουν αυξήσει το άγχος μεταξύ μεταπτυχιακών φοιτητών και μεταδιδακτορικών.
Τον Φεβρουάριο, έρευνα μελών από την Εθνική Μεταδιδακτορική Ενωση των ΗΠΑ (NPA) διαπίστωσε ότι το 43% των 293 ερωτηθέντων περιέγραψε τη θέση τους ως απειλούμενη. Το 35% είπε ότι η έρευνά τους καθυστέρησε ή βρισκόταν σε κίνδυνο και το 9% είπε ότι δεν μπορούσε να μιλήσει ελεύθερα στη δουλειά.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του NPA, Τομ Κίμπις, λέει ότι οι περικοπές στη χρηματοδότηση, οι απειλές αναφορικά με τη διαφορετικότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη και ανησυχίες σχετικά με τη μετανάστευση βλάπτουν το έργο και τη ζωή των μεταδιδακτορικών ερευνητών.
Πηγή: Nature
