Καθώς οι απειλές από την πλευρά της κυβέρνησης Τραμπ για οικονομικό στραγγαλισμό των πανεπιστημίων, αλλά και «διαλογή» των ξένων φοιτητών που δεν έχουν «καλή διαγωγή», εντείνεται, η «Κ» αναζήτησε Ελληνες που εργάζονται ή σπουδάζουν στα αμερικανικά ιδρύματα. Πώς έχει επηρεάσει η διαμάχη την καθημερινότητά τους;
Οι συλλήψεις
Ενας 31χρονος μεταπτυχιακός φοιτητής στο Χάρβαρντ λέει στην «Κ» ότι φοβάται να μιλήσει επώνυμα. «Υπάρχει και το ICE (Immigrations and Customs Enforcement) το οποίο εφαρμόζει τη μεταναστευτική πολιτική και είναι αρκετά ωμός ο τρόπος που λειτουργεί. Εχει συλλάβει πολλούς αλλοδαπούς φοιτητές μέρα μεσημέρι», δηλώνει. Επομένως, παρότι ο ίδιος δεν έχει υπάρξει ακτιβιστής, αισθάνεται πως πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός. «Ως αλλοδαπός φοιτητής, ανήκω σε μια ομάδα που δεν βρίσκεται πλέον στο απυρόβλητο».
Με τον φόβο αισθάνεται ότι ζει το τελευταίο διάστημα και ο Βαγγέλης Βαϊάννης. Ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του στην κοινωνιολογία στο Κολούμπια τον περασμένο Μάιο και από τότε βρίσκεται στις ΗΠΑ με φοιτητική βίζα. «Είμαι στον χώρο της έρευνας, από τότε έχω δουλέψει και για το πανεπιστήμιο», εξηγεί. Αλλά από τον Ιανουάριο και μετά, και ειδικά τις τελευταίες εβδομάδες, τόσο ο ίδιος, όσο και άλλοι φίλοι του των οποίων η παραμονή στη χώρα εξαρτάται από τη φοιτητική τους βίζα, υπογραμμίζει ότι έχουν «εισέλθει σε ένα καθεστώς σιωπής». Φοβούνται πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να απελαθούν.
«Κάθε μέρα φοβόμουν ότι είμαι σε πολύ μεγάλο κίνδυνο και αυτό είναι ένα σενάριο για το οποίο προετοιμάστηκα και ψυχολογικά και νομικά», σημειώνει ο 26χρονος Β. Βαϊάννης. Πολλούς φοιτητές του Κολούμπια τους «πήρε η μπάλα», τονίζει, λόγω των διαδηλώσεων του περυσινού Απριλίου (για τη Γάζα). Λέει πως ξέρει άτομα που στοχοποιήθηκαν χωρίς να είχαν συμμετάσχει καν στις κινητοποιήσεις. Καθηγητές με τους οποίους διατηρεί ακόμη σχέση, συμβούλεψαν τον ίδιο και άλλους αλλοδαπούς νυν και πρώην φοιτητές για τα δικαιώματα τους, για να τα γνωρίζουν σε περίπτωση που θα τους σταματήσουν πράκτορες του ICE.
Τον φοιτητή του Χάρβαρντ, πιο πολύ από το να βρεθεί «ξώφαλτσα» στο στόχαστρο, τον ανησυχεί το κομμάτι της χρηματοδότησης. «Η διακοπή της είναι ο πιο άμεσος κίνδυνος για όσους θέλουν να κάνουν έρευνα στην Αμερική», συμπληρώνει, σημειώνοντας ότι όταν μπήκε στο πανεπιστήμιο ποτέ δεν φαντάστηκε ότι θα βρισκόταν εν μέσω ενός «πολέμου μεταξύ δύο εταίρων – διότι η κυβέρνηση και το Χάρβαρντ έχουν υπάρξει εταίροι τα τελευταία 75 χρόνια».
«Ούτε ένα δολάριο»
Ο Αντώνης Αρμούντας, αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και ερευνητής στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, δηλώνει στην «Κ» ότι το εργαστήριό του λαμβάνει δύο επιχορηγήσεις από την κυβέρνηση για καρδιολογική έρευνα. «Η μία είναι στον τρίτο χρόνο της και από την αρχή του έτους δεν έχουμε δει ούτε ένα δολάριο», αναφέρει. Η άλλη έγινε δεκτή πέρυσι, αλλά ακόμη δεν έχουν λάβει τίποτα και ούτε γνωρίζουν τι θα γίνει. «Μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια», εξηγεί ο κ. Αρμούντας.
Ο ίδιος διανύει τον 21ο χρόνο του τόσο στο νοσοκομείο όσο και στο πανεπιστήμιο, αλλά αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή δεν φανταζόταν ότι θα το βίωνε. Για να συνεχίσει την έρευνά του, αλλά και για να μην απολύσει τους εργαζομένους του εργαστηρίου του, έχει μεταφέρει κονδύλια από ιδρύματα που θα επιχορηγούσαν άλλες έρευνες, σε αυτές που «τρέχουν» ήδη.
Από τις περικοπές έχει επηρεαστεί άμεσα και το εργασιακό περιβάλλον του Σπύρου Κασάπη, ο οποίος είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πρίνστον. Προηγουμένως εργαζόταν στη NASA, ενώ τώρα είναι σε ομάδα που κάνει έρευνα πάνω σε προβλήματα της αστροφυσικής, όπως το πού τελειώνει το ηλιακό σύστημα. Της ομάδας ηγείται ο Αμερικανός αστροφυσικός Ντέιβιντ Μακόμας, ο οποίος εδώ και περίπου δύο δεκαετίες λαμβάνει επιχορηγήσεις για ορισμένους δορυφόρους – τόσο για τη συντήρησή τους όσο και για την ομάδα ερευνητών που αναλύουν τα δεδομένα τους.
Αλλά λόγω των περικοπών, εδώ και δύο εβδομάδες δεν λαμβάνουν πλέον κονδύλια για την ανάλυση των δεδομένων ενός εκ των δορυφόρων. «Εμένα ευτυχώς δεν με έχει επηρεάσει ακόμη, γιατί δουλεύω σε έναν από τους πιο καινούργιους δορυφόρους, αλλά πολλοί που δούλευαν στα δεδομένα εκείνου του δορυφόρου έπρεπε νομικά, τη μέρα που κόπηκε η επιχορήγηση, να αφήσουν τα μολύβια τους κάτω», επισημαίνει.
Οσον αφορά τον ίδιο, είναι πλέον πολύ προσεκτικός σχετικά με το τι λέει γραπτώς, ιδίως σε email. «Αυτή τη στιγμή εκδικούνται τα πανεπιστήμια γιατί θεωρούν ότι είναι άντρο της woke κουλτούρας», αναφέρει στην «Κ». Ο ίδιος δεν αισθάνεται μεγάλη αβεβαιότητα. Οχι γιατί δεν είναι ανησυχητική η επικρατούσα κατάσταση. «Παρότι έχω και αμερικανική υπηκοότητα, έχω πάρει την απόφαση να γυρίσω στην Ευρώπη – θα προσπαθήσω να τελειώσω την έρευνά μου», προσθέτει, «και μετά θα φύγω».
Το ίδιο σκέφτεται και ο κ. Βαϊάννης. Ο Αντώνης Αρμούντας, ο οποίος επίσης είναι Αμερικανός πολίτης, υπογραμμίζει ότι καθώς στην προκειμένη συνθήκη νιώθει ανίσχυρος να αντιδράσει, προσεγγίζει το ζήτημα φιλοσοφικά. «Πιστεύω ότι κάποια στιγμή, οι κοινωνίες και οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από ένα ταρακούνημα για να έρθει η αλλαγή για κάτι καλύτερο – πίστευα βέβαια σε ένα κούνημα του δέντρου», λέει στην «Κ», «όχι στο ξερίζωμά του».
